Antoine Marie Jean-Baptiste Roger, comte de Saint-Exupéry[4] shunchaki Antoine de Saint-Exupéry deb tanilgan (29-iyun 1900 – 31-iyul 1944), fransuz yozuvchisi, shoir, jurnalist va uchuvchi edi.  U „Kichikina shahzoda“ asari (Le Petit Prince) va bir nechta asarlari uchun nufuzli adabiy mukofotlarni oldi, shu jumladan Wind, Sand and Stars va Night Flight (Vol de nuit) . Uning asarlari koʻplab tillarga tarjima qilingan.

Antoine de Saint-Exupéry
Tavalludi 29-iyun 1900-yil
Fransiyadagi Lion shahrida
Vafoti 31- iyul 1944-yil(44yoshda)
Atlantika okeani Ispaniya qirgʻoqlarida
Ijod qilgan tillari Fransuz tili[1]
Fuqaroligi Fransiya[2][1]
Taʼlimi Man shahridagi kollejda
Janr Avtobiografik asarlar, Bolalar adabiyoti, qissalar
Mukofotlari

Antoine de Saint-Exupéry ikkinchi jahon urushidan avval muvaffaqiyatli uchuvchi boʻlib, Yevropa, Afrika va Janubiy Amerikada havo pochta yoʻnalishlarida ishlagan. U urush boshida Fransiya havo kuchlariga qoʻshildi va 1940-yilda Fransiya va Germaniya oʻrtasidagi urush toʻxtatilishiga qadar parvoz qildi. Fransiya havo kuchlari tomonidan demobilizatsiya qilinganidan soʻng, u Germaniyaga qarshi urushda yordam soʻrash uchun AQShga sayohat qildi.

Saint-Exupéry Amerika Qoʻshma Shtatlari da 28 oy davomida yashadi, bu davrda u eng muhim uchta asarini yozdi. Saint-Exupéry yoshi ancha katta boʻlishiga qaramay Shimoliy Afrikadagi Free French Air Forcega qoʻshilgan.1944-yil 31-iyul kuni boʻlgan parvozdan qaytib kelmagan. U Fransiyaning Korsiya orolida boʻlgan qidiruv missiyasida vafot etgan deb hisoblanadi.[5] 2000-yilda halokatga uchragan samolyot yana bir bora qoldiqlari qidiriladi ammo natija chiqmaydi. [6]  

Ish faoliyati tahrir

 
Coat of arms of the de Saint-Exupéry family since the 18th century
 
Lion shahrining Presqu'île qismidagi Saint-Exupéry tugʻilgan joyi, hozir uning nomidagi koʻchada, chap tomonda koʻk rangda

Saint-Exupéry Fransiyaning Lion shahrida istiqomat qiluvchi, kelib chiqishi Katolik boʻlgan aristokratik oilada tugʻilgan. Ularning familiyasi V asrda yashagan ruhoniy Saint Exuperiusga ishora qiladi. U Viscountess Marie de Fonscolombe va Viscount Jean de Saint-Exupéry (1863–1904) ning besh farzandidan uchinchi edi.[7][8]Uning otasi, „Le Soleil“ sugʻurta brokerlik kompaniyasining rahbari edi. U Saint-Exupéry 4 yoshligida poyezd stansiyasida insult kasallgidan vafot etdi. Otasining oʻlimi butun oilaga taʼsir qildi va ularning maqomini „ qashshoqlashgan aristokratlar“ ga aylantirdi. [4]

Saint-Exupéryning uch singlisi va ukasi (François) boʻlgan. Ukasi Birinchi jahon urushi paytida Shveytsariya Friburg shahridagi Marianist kollejida oʻqigan paytida 15 yoshida global issiqdan vafot etgan. Saint-Exupéry eng yaqin ukasini oʻlim toʻshagida koʻrgan va keyinchalik François „…bir zum harakatsiz qoldi. U ogʻriqdan qichqirdi va yosh daraxt kabi yengil uchib tushdi“, degan tasvirlar koʻp vaqt oʻtgach, „Kichkina shahzoda“ asarining oxirida qayta-qayta takrorlangan. 17 yoshida, endigina yaqinini yoʻqotgan boʻlishiga qaramay, oilada yagona erkak sifatida mas’uliyatni oʻz zimmasiga oldi.

Harbiy dengiz akademiyasining yakuniy imtihonlarida ikki marta muvaffaqiyatsizlikka uchragach,Saint-Exupéry 15 oy davomida arxitektura boʻyicha oʻqish uchun École des Beaux-Artsga auditor sifatida oʻqishga kirdi va yana bitirmasdan, gʻalati qarorlar qabul qilishni odat qilib oldi. 1921-yilda oʻzining harbiy xizmatini 2e Régiment de chasseurs à cheval (2nd Chasseurs à Cheval Regiment) da bosh askar sifatida boshladi va Strasburg yaqinidagi Neuhofga xizmat bilan yuborildi. [9] U yerda boʻlganida,Saint-Exupéry shaxsiy uchish saboqlarini oldi va keyingi yili Fransiya armiyasidan havo kuchlariga oʻtish taklifini qabul qildi. U Marokashning Kasablanka shahridagi 37-qiruvchi polkga tayinlanganidan keyin pilotʼs wingsni olgan.

Keyinchalik, Saint-Exupéry Parij tashqarisidagi Le Bourget 34-avia polkiga qayta yuborilgan va u koʻplab samolyotlarning birinchi parvoz amaliyotini oʻtkazgan. U Luiz Levek de Vilmorin bilan oila qurish taklifini bildirdi. Biroz vaqt oʻtgach, havo kuchlaridan ketishga qaror qildi lekin ikala juftlik oxir-oqibat turmush qurishni bekor qildi va u keyingi bir necha yil davomida boshqa ishlarda ishladi. [10]

1926-yilga kelib, Saint-Exupéry yana parvozga qaytdi. U samolyotlarda kamgina asboblar boʻlgan davrda xalqaro pochta parvozlari kashshoflaridan biri boʻlgan. Keyinchalik, u boshqa uchuvchilarga qaraganda, kamroq mablagʻ olayotganidan shikoyat qildi. U Toulouse va Dakar oʻrtasida Aeropostale uchun ishlagan va biroz vaqt oʻtgach, Sahara shahridagi Janubiy Marokkon Ispaniya zonasida joylashgan Cape Juby aeroportining parvoz menejeri boʻlgan. Uning vazifalari Sahara qabilalari tomonidan qoʻlga olingan parvozchilarni xavfsiz ozod qilish edi. Bu xavfli vazifa unga Fransiya hukumati tomonidan birinchi marta Légion d’honneur ni berdi.

 
Saint-Exupéry 1944- yil may oyida Montréal, Kvebek yaqinida, Germaniya bilan qurol-armistizdan keyin Fransiyani qoʻllab-quvvatlaydigan nutq safarida suratga olingan. Saint-Exupéry hayotidagi ushbu davrda juda stressga tushgan.

1929-yilda Antoine de Saint-Exupéry Argentinaga oʻtkazildi, u Aeroposta Argentinasi aviakompaniyasining direktori etib tayinlandi.va u Buenos-Ayresda, Galería Güemes binosida yashardi. Saint-Exupéry Janubiy Amerikada yangi havo yoʻnalishlarini koʻrib chiqdi, kelishuvlar tuzdi va vaqti-vaqti bilan havo pochtalarini va qidiruv missiyalarini yoʻqolgan yoʻnalishlarini izladi. Uning hayotidagi bu davrini Fransiyalik rejissyor Jean-Jacques Annaudning IMAX filmi "Wings of Courage

" da qisqacha koʻrsatib berilgan.

Ijodi tahrir

Saint-Exupéryning birinchi romani „Uchuvchi“ nomi bilan 1926-yilda kichik adabiy jurnal Le Navire d’Argent da chop etilgan. 1929-yilda uning birinchi kitobi" Janubiy pochta" Courrier Sud nashr etildi.

1931-yil „Tungi parvoz“ nomli ikkinchi romani nashrdan chiqqanidan soʻng, Saint-Exupéry adabiyotda yulduz sifatida paydo boʻldi. Bu asar unga katta shuhrat keltirdi va prix Femina mukofotiga sazovor boʻldi.

 
"Kichkina shahzoda" asarining ikki nashri Fransiyaning Parijdagi Havo va kosmik muzey Saint-Exupéry koʻrgazmasida namoyish etilgan.

„Kichkina shahzoda“ – allegorik ertak, Saint-Exupéryning eng mashhur asari.

Ertak koinotdagi, shu jumladan, Yerdagi turli sayyoralarni ziyorat qilgan Kichkina shahzoda haqida hikoya qiladi. U yolgʻizlik, doʻstlik, sevgi va yoʻqotish mavzulariga bagʻishlangan.

Kitob bolalar uchun yozilganiga qaramay, uning xarakteri hayot va inson tabiatiga yaqin. Kitob birinchi marta 1943-yil 6-aprelda Nyu-Yorkda nashr etilgan. Dunyo boʻylab 140 million nusxada sotilgan va dunyoda eng koʻp sotilgan kitoblardan biriga aylangan.


Muzeylar va eksponatlar tahrir

 
Frantsiya havo va kosmik muzeyi, Le Bourget, Parijda Saint-Exupéry koʻrgazmasi bir qismi.
 
Marokashning Tarfaya shahridagi Antoine de Saint-Exupery muzeyi fasadi.

Le Bourget, Parij va Frantsiyadagi boshqa joylarda, shuningdek Janubiy Koreya Respublikasi, Yaponiya, Marok, Braziliya, AQSh va Kanadada unga va uning „ Kichkina shahzoda“ asariga bagʻishlangan muzey koʻrgazmalari yaratilgan. 

Umumiy tahrir

  • Konsuelo de Saint Exupéry, Sent-Exzyuperining xotini
  • Vikipediyaning Sent-Exzupri maqolalarining indekslashtirilgan roʻyxati

Adabiy asarlari tahrir

  • Uchuvchi
  • Janubiy pochta
  • Tungi parvoz
  • Harbiy uchuvchi
  • Kichkina shahzoda
  • Qal’a

Yana qarang tahrir

Manbalar tahrir

 

  • Murland, Hugh (1991). „The Spirit of Saint-Exupery“. Air Enthusiast. № 44. 1–5-bet. ISSN 0143-5450.
  • Saint-Exupéry, Antoine de. The Little Prince, 1st, San Diego, 1943. 
  • Saint-Exupéry, Antoine de. A Sense of Life (en). Funk & Wagnalls [1956], 1965. 
  • Saint-Exupéry, Consuelo. The Tale of the Rose: The Love Story Behind The Little Prince (en). New York: Random House Publishing Group, 2003. ISBN 978-0-8129-6717-3. 
  • Schiff, Stacy. Saint-Exupéry : a biography, 1st Da Capo, New York: Da Capo Press, 1996. ISBN 978-0-3068-0740-4. 
  • Schiff, Stacy. Saint-Exupéry : a biography, 1st Owl books, New York: Henry Holt, 2006. ISBN 978-0-8050-7913-5. 
  • Severson, Marilyn S.. Masterpieces of French literature. Westport, Conn.: Greenwood Press, 2004. ISBN 978-0-313-31484-1. 
  • Paragvayning fransuz gazeti Antoine de Saint-Exupéry, Vol de nuit 1931, Vaincre l’impossible – Antoine de Saint -Exupéry , Vuelo nocturno 1931, Superar lo desconocido bilinguue, numero 14 année II, Assomption, Paragvay.
  • Webster, Paul. Antoine de Saint-Exupéry : the life and death of The Little Prince. London: Macmillan, 1994. ISBN 978-0333617021. 
  • Chevrier, Pierre (pseudonym of Hélène (Nelly) de Vogüé). Antoine de Saint-Exupéry. Montreal, Quebec, Kanada: La librairie Gallimard de Montréal, 1950.
  • Migeo, Marcel. Saint-Exupéry. Nyu York: McGraw-Hill, (trans. 1961), 1960.
  • Peyre, Henri. Fransuz romanchisi. Nyu York: Oxford UP, 1967.
  • Robinson, Joy D. Marie. Antoine de Saint Exupéry (Twayneʼs World Authors series: Fransuz adabiyoti). Boston: Twayne Publishers, 1984, pp. 120–142.
  • Rumbold, Richard and Lady Margaret Stewart. The Winged Life: A Portrait of Antoine de Saint-Exupéry, Poet and Airman. Nyu York: D. McKay, 1955.
  • Smith, Maxwell A. Knight of the Air: The Life and Works of Antoine de Saint-Exupéry. Nyu York: Pageant Press, 1956.

Havolalar tahrir

Manbalar tahrir

  1. 1,0 1,1 (unspecified title)
  2. (unspecified title)
  3. 3,0 3,1 Commire (1980), s. 158.
  4. 4,0 4,1 Schiff (2006).
  5. Tagliabue, John. „Clues to the Mystery of a Writer Pilot Who Disappeared“ (en-US). The New York Times (2008-yil 11-aprel). Qaraldi: 2022-yil 6-yanvar.
  6. Kocis. „Mysteries of Flight: The Disappearance of Antoine de Saint-Exupéry“ (en-US). Plane & Pilot Magazine (2019-yil 17-dekabr). Qaraldi: 2022-yil 6-yanvar.
  7. Acte de naissance numéro 1703, page 158/257, reg. 2E1847, with marginal note concerning his marriage with Consuelo Suncin (Nice, 22 April 1931). Archives municipales numérisées de Lyon.
  8. Webster (1994).
  9. Schiff (1996).
  10. Schiff, Stacy. Saint-Exupéry: A Biography. New York: Alfred A. Knopf, 1994.