Bhopal falokati yoki Bhopal fojiasi Hindistonning Bhopal shahrida 1984-yil 2-3-dekabrida sodir boʻlgan gaz sirqishi hodisasi boʻlib, qurbonlari soniga koʻra dunyoning eng katta sanoat falokatlaridan biridir.[1] Falokat Union Carbide India Limited (UCIL) kompaniyasiga tegishli pestitsid zavodidan metilizotsianat va boshqa zaharli gazlarning sizib chiqishi bilan boshlandi. 500 mingdan ziyod aholi zaharlandi.[2] Halok boʻlganlar soni turlicha baholanadi. Rasmiy xabarga binoan falokat kechasi 2 mingdan ziyod odam halok boʻldi. Madhya Pradesh shtati hukumati 3787 nafar kishining zaharlanib oʻlgani haqida xabar chiqardi.[3] Boshqa taxminlarga binoan gaz sirqishidan keyingi ikki hafta ichida 8 ming kishi halok boʻlgan, yana 8 ming kishi shu kungacha gazdan kasallanib, vafot etgan.[4][5] 2006-yilgi hukumat bayonnomasida gaz sirqishi 558 125 jarohat, bulardan 38 478 nafari qisman, 3 900 nafari esa batamom nogiron boʻlib qolgani taʼkidlanadi.[6]

Bhopal falokati qurbonlariga memorial. Devorda Bhopal falokati 1984—?. Azob davom etmoqda, kurash ham. deb yozilgan.

UCIL Union Carbide Corporation (UCC) ning Hindistondagi boʻlimi boʻlib, qisman hind hukumati boshqaruvi ostida edi. 1994-yilda UCC UCIL ni Eveready Indistries India Limited (EIIL) ga sotdi. EIIL 1998-yilda falokat joyini tozalab, sobiq zavod joyini Madhya Pradesh hukumatiga topshirdi. 2001-yilda Dow Chemical Company UCC ni sotib oldi.

Bhopal tuman sudida UCC va Warren Anderson (fojia paytidagi UCC direktori) ga qarshi fuqarolik va jinoiy ishlar koʻrib chiqilmoqda.[7][8] 2010-yil iyunida yettita UCIL xodimi aybdor deb topilib, har biri $2 ming jarima va ikki yillik qamoq jazosiga tortildi.[1]

Manbalar tahrir

  1. 1,0 1,1 „Bhopal trial: Eight convicted over India gas disaster“. BBC News (7-iyun 2010-yil). 2010-yil 7-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2010-yil 7-iyun.
  2. Varma, Roli (2005). „The Bhopal Disaster of 1984“. Bulletin of Science, Technology and Society. {{cite magazine}}: Unknown parameter |coauthors= ignored (|author= suggested) (yordam)
  3. „Madhya Pradesh Government : Bhopal Gas Tragedy Relief and Rehabilitation Department, Bhopal“. Mp.gov.in. Qaraldi: 2012-yil 28-avgust.
  4. Eckerman, Ingrid. Chemical Industry and Public Health—Bhopal as an example (PDF), 2001.  Essay for MPH. A short overview, 57 pages, 82 references.
  5. Eckerman, Ingrid. The Bhopal Saga—Causes and Consequences of the World's Largest Industrial Disaster. India: Universities Press, 2005. ISBN 81-7371-515-7.  (Wayback Machine saytida 2007-06-10 sanasida arxivlangan) arxiv nusxasi, 2007-06-10da asl nusxadan arxivlandi, qaraldi: 2013-09-03 Preview Google books All known facts 1960s – 2003, systematised and analysed. 283 pages, over 200 references.
  6. AK Dubey.. „Bhopal Gas Tragedy: 92% injuries termed "minor"“ (21-iyun 2010-yil). 2010-yil 26-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2010-yil 26-iyun.
  7. „Company Defends Chief in Bhopal Disaster“. New York Times (3-avgust 2009-yil). Qaraldi: 2010-yil 26-aprel.
  8. „U.S. Exec Arrest Sought in Bhopal Disaster“. CBS News (31-iyul 2009-yil). Qaraldi: 2010-yil 26-aprel.

Havolalar tahrir