„Jamoat tartibini muhofaza qilishdagi xizmati uchun“ medali

"Jamoat tartibini muhofaza qilishdagi xizmati uchun" medali — Rossiya Federatsiyasining davlat mukofotidir. Rossiya Federatsiyasi Prezidentining 1994-yil 2-martdagi 442-sonli „Rossiya Federatsiyasining Davlat mukofotlari toʻgʻrisida“ gi Farmoni bilan taʼsis etilgan[⇨].

"Jamoat tartibini muhofaza qilishdagi xizmati uchun" medali
Asl nomi ruscha: Медаль «За отличие в охране общественного порядка»
Mamlakat  Rossiya
Turi Medal
Kimga topshiriladi Rossiya harbiylariga
Statistika
Taʼsis sanasi 2-mart 1994-yilda
Navbat
Toʻngʻich mukofot "Ozod Rossiya himoyachisi" medali
Kenja mukofot “Davlat chegarasini qoʻriqlashdagi farqi uchun” medali

„Jamoat tartibini himoya qilishdagi farqi uchun“ medali bilan huquqni muhofaza qilish organlari xodimlari, jazoni ijro etish tizimi xodimlari, Rossiya Federatsiyasi Milliy gvardiyasi harbiy xizmatchilari va Rossiyaning boshqa fuqarolari jamoat tartibini va jamoat tartibini himoya qilishdagi xizmatlari uchun beriladi[⇨]. 2014-yil holatiga koʻra, mukofotlanganlar soni 50 ming kishidan oshdi[⇨].

Mukofot 1950-yilda taʼsis etilgan „Jamoat tartibini himoya qilishdagi ajoyib xizmatlari uchun“ Sovet medalining toʻgʻridan-toʻgʻri vorisi hisoblanadi[⇨]. „Jamoat tartibini himoya qilishdagi farqi uchun“ medali Belarusiyaning mukofotlash tizimida ham mavjud[⇨].

Tarixi tahrir

 
„Jamoat tartibini himoya qilishdagi aʼlo xizmatlari uchun“ Sovet medali

SSSR Oliy Kengashi Prezidiumining 1950-yil 1-noyabrdagi Farmoni bilan „Jamoat tartibini himoya qilishdagi xizmatlari uchun“ medali — SSSRda uni himoya qilishdagi xizmatlari uchun birinchi ixtisoslashtirilgan mukofot taʼsis etildi[1]. Mukofotning chizmasi rassom P.M.Veremenko tomonidan ishlab chiqilgan[2].

„Jamoat tartibini muhofaza qilishdagi farqi uchun“ medali bilan huquqni muhofaza qiluvchi organlar xodimlari, ichki qoʻshinlar harbiy xizmatchilari, koʻngillilar otryadlari aʼzolari, shuningdek, fuqarolarni himoya qilishda faol ishtirok etgan boshqa fuqarolar taqdirlandi[3]. Tadqiqotchining fikricha, yuridik fanlar nomzodi M.A.Rogov, Oktabr inqilobining 40 yilligiga qadar 5000 dan ortiq kishi mukofotlangan boʻlsa, 1991-yilga kelib mukofotlanganlarning umumiy soni 47000 kishini tashkil etdi[3].

1991-yil 25-dekabrda Respublika Oliy Kengashi tomonidan qabul qilingan qonunga binoan RSFSR Rossiya Federatsiyasi deb oʻzgartirildi. 1991-yil 26-dekabrda SSSR oʻz faoliyatini toʻxtatdi va Rossiya mustaqil davlat sifatida undan chiqdi. 1992-yil 21-aprelda Rossiya Xalq deputatlari Kongressi RSFSR Konstitutsiyasiga oʻzgartirishlar kiritdi va 1992-yil 16-mayda kuchga kirgan nom oʻzgarishini tasdiqladi. Rossiya Federatsiyasi Oliy Kengashi Prezidiumining 1992-yil 2-martdagi 2424-1-sonli Farmoni bilan Davlat mukofotlari toʻgʻrisidagi qonun qabul qilinishidan oldin SSSRda mavjud boʻlgan medallarning bir qismi Rossiya mukofotlari tizimida, shu jumladan „Jamoat tartibi toʻgʻrisida“gi qonuni[4] bilan tasdiqlangan edi. Medalning koʻrinishi deyarli oʻzgarmadi, faqat SSSR gerbi oʻrniga RSFSR gerbi orqa tomonida joylashgan edi[3].

Rossiya Federatsiyasi Prezidentining 1994-yil 2-martdagi 442-sonli „Rossiya Federatsiyasining Davlat mukofotlari toʻgʻrisida“ gi farmoni bilan boshqa mukofotlar bilan bir qatorda „Jamoat tartibini himoya qilishdagi farqi uchun“ medali taʼsis etildi[5]. U „Jamoat tartibini himoya qilgani uchun“ medalining bevosita merosxoʻri edi[1]. A.M.Rogov ikki mukofotning tashqi koʻrinishi va qoidalaridagi farqlar ahamiyatsiz ekanligini taʼkidlagan[3].

„Jamoat tartibini muhofaza qilishdagi farqi uchun“ medali toʻgʻrisidagi nizomga, xususan, Prezidentning 1999-yil 6-yanvar, 2003-yil 19-noyabr va 2010-yil 7-sentabrdagi farmonlari bilan bir necha bor oʻzgartirishlar kiritildi[2].

Medal toʻgʻrisidagi nizom tahrir

 
Rossiya Prezidenti Vladimir Putin politsiya serjanti Gennadiy Bobrovni „Jamoat tartibini himoya qilishdagi farqi uchun“ medali bilan taqdirladi, 2001-yil 11-noyabr

Rossiya Federatsiyasi Prezidentining 2010-yil 7-sentabrdagi 1099-sonli „Rossiya Federatsiyasining davlat mukofotlari tizimini takomillashtirish chora-tadbirlari toʻgʻrisida“ gi farmoni bilan tasdiqlangan taqdirlash toʻgʻrisidagi nizomga muvofiq, medal qonun bilan ijro organlari xodimlari taqdirlanishi ham belgilangan edi. Rossiya Federatsiyasining ishchi organlari, jazoni ijro etish tizimining muassasalari va organlari, harbiy xizmatchilar va Rossiya Federatsiyasi Milliy gvardiyasi qoʻshinlarida xizmat qiluvchi va maxsus politsiya unvonlariga ega boʻlgan shaxslar, jasorat va jasorat uchun boshqa harbiy xizmatchilar, yuqori xizmat va harbiy xizmat uchun xizmat davridagi barcha xizmatlari, shuningdek Rossiya Federatsiyasi huquqni muhofaza qilish organlariga jamoat tartibini himoya qilishda yordam bergan boshqa fuqarolar ham tadirlanishi belgilangan edi[6].

„Jamoat tartibini muhofaza qilishdagi farqi uchun“ medali bilan taqdirlash oʻlimdan keyin ham mumkin[7].

Medal koʻkrakning chap tomonida joylashadi, Rossiya Federatsiyasining qolgan medallari „Ozod Rossiya himoyachisi“ medalidan keyin joylashgan. 2011-yildan boshlab „Ozod Rossiya himoyachisi“ medalining miniatyura nusxasidan keyin joylashgan „Jamoat tartibini himoya qilishdagi farqi uchun“ medalining miniatyura nusxasini kiyish rejalashtirilgan[6]. „Jamoat tartibini himoya qilishdagi farqi uchun“ medalining lentasini taqib yurganida, u „Ozod Rossiya himoyachisi“ medali lentasidan keyin joylashadi[6].

„Jamoat tartibini himoya qilishdagi farqi uchun“ medali bilan Rossiya Federatsiyasi ichki ishlar organlari, Rossiya Federatsiyasi penitentsiar tizimi muassasalari va organlari, Rossiya Federatsiyasining majburiy ijro etuvchi organlari, harbiy xizmatchilar, harbiy xizmatchilar, harbiy xizmatchilar, shuningdek, Rossiya Federatsiyasining ichki ishlar organlari xodimlariga beriladi. va Rossiya Federatsiyasi Milliy gvardiyasi qoʻshinlarida xizmat qilayotgan va maxsus politsiya unvonlariga ega boʻlgan shaxslar, boshqa harbiy xizmatchilar jamoat tartibini himoya qilish va huquqbuzarliklarga qarshi kurashda koʻrsatgan jasorati va jasorati, xizmat faoliyatidagi yuqori koʻrsatkichlari va boshqa xizmatlari uchun ham beriladi (Rossiya Federatsiyasi Prezidentining 2016-yil 7-dekabrdagi 657-son, 2019-yil 31-dekabrdagi 640-son qarorlari bilan tahrirlangan. „Jamoat tartibini himoya qilishdagi farqi uchun“ medali koʻkrakning chap tomoniga taqiladi va Rossiya Federatsiyasining boshqa medallari mavjud boʻlganda, „Ozod Rossiya himoyachisi“ medalidan keyin joylashadi.

Maxsus holatlar va mumkin boʻlgan kundalik kiyim uchun „Ozod Rossiya himoyachisi“ medalining miniatyura nusxasidan keyin joylashgan „Jamoat tartibini himoya qilishdagi farqi uchun“ medalining miniatyura nusxasini kiyish rejalashtirilgan. „Jamoat tartibini himoya qilishdagi farqi uchun“ medalining lentasini plaketga taqqanda, u „Ozod Rossiya himoyachisi“ medali lentasidan keyin joylashadi.

Tavsif tahrir

„Jamoat tartibini saqlashdagi farqi uchun“ medali kumushdan yasalgan. U diametri 32 mm boʻlgan doira shaklida boʻlib, ikkala tomonida qavariq tomonlari bor. Medalning old tomonining markaziy qismida „ЗА ОТЛИЧИЕ В ОХРАНЕ ОБЩЕСТВЕННОГО ПОРЯДКА“ degan yozuv bor. Yozuv dafna va eman shoxlari lentasi bilan bogʻlangan. Gulchambarning pastki qismida qalqon tasviri bor. Mukofotning old tomonidagi barcha tasvirlar boʻrttirma bilan bezatilgan. Medal raqami[8] medalning orqa tomonida joylashgan.

Medal oʻrtada ikkita tor qizil chiziq bilan qoplangan beshburchak blokga va lentaning chetlari boʻylab keng qizil chiziqlar boʻlgan koʻk rangli ipak lentaga biriktirilgan[2]. Lentaning kengligi — 24 mm, tor chiziqlarning kengligi 1 mm, keng chiziqlarning kengligi esa 5 mm[8].

„Jamoat tartibini saqlashdagi farqi uchun“ medalini mahkamlash uchun balandligi — 8 mm va kengligi — 24 mm boʻlgan lenta qoʻllaniladi. Reglamentda koʻzda tutilgan diametri — 16 millimetr boʻlgan medalning miniatyura nusxasi blokga taqiladi..[8]

Mukofotlar tahrir

2014-yil mart oyi holatiga koʻra, „Kommersant Vlast“ jurnali maʼlumotlariga koʻra, „Jamoat tartibini muhofaza qilishdagi farqi uchun“ medali bilan 50 mingdan ortiq kishi taqdirlangan. Qonun bilan taqdirlanganlar uchun maxsus imtiyozlar yoʻq[9].

Birinchi medal topshirish jarayoni 1994-yil 28-iyunda berilgan[10]. Rossiya Prezidenti Boris Yeltsinning farmoni bilan Janubiy Ural temir yoʻllari vazirligining harbiylashtirilgan xavfsizlik kuchlari shaxsiy tarkibiga „Temir yoʻl transportida jinoyatchilikka qarshi kurashda faol ishtirok etgani uchun“ mukofotlari topshirildi: Yefimov Aleksey Mixaylovich, Otryadning Chelyabinsk harbiylashtirilgan qoʻriqchisi, Orenburg harbiylashtirilgan xavfsizlik otryadining katta otishmasi Sergey Borisovich Zaretskiy va Orsk harbiylashtirilgan xavfsizlik otryadining miltiq jamoasi boshligʻi Aleksey Ivanovich Matvee ham xuddi shu mukofot bilan taqdirlangan[11].

Kommersant Vlast“ nashrining yozishicha, medal Chechenistonda xizmat qilish uchun yuborilgan politsiya xodimlariga ommaviy ravishda topshirilgan. Checheniston rahbari, general-mayor Ramzan Qodirov ikki marta ushbu mukofot bilan taqdirlangan.

2013-yilning 26-aprelida ichki ishlar podpolkovnigi Aleksey Edrishov, adliya katta leytenanti Dmitriy Konovalov va ichki xizmat leytenanti Aleksandr Samsonenko „Jamoat tartibini muhofaza qilishdagi farqi uchun“ medali bilan taqdirlandi.. 2013-yil 22-aprelda Belgorod markazida 6 kishini otib oʻldirgan ommaviy qotil Sergey Pomazunning hibsga olingan[12].

Belarusiyada tahrir

 
„Jamoat tartibini himoya qilishdagi farqi uchun“ medali tasvirlangan Belarus pochta markasi

Jamoat tartibini himoya qilishdagi farqi uchun“ medali (belaruscha: Медаль «За адзнаку ў ахове грамадскага парадку») Rossiyaga tashqi oʻxshashlik bilan Belarusiyaning mukofotlash tizimida ham mavjud. 1995-yil 13-aprelda Belarus Respublikasining 1995-yil 13-apreldagi 3726-XII-sonli „Belarus Respublikasining Davlat mukofotlari toʻgʻrisida“ gi qonuni bilan tashkil etilgan[13].

Nizomga koʻra, medal bilan ichki qoʻshinlarning harbiy xizmatchilari, ichki ishlar organlarining ofitserlari va rahbarlari, Belarus Respublikasi Davlat nazorati qoʻmitasining moliyaviy razvedka organlari, favqulodda vaziyatlar organlari va boʻlinmalari jamoat tartibini muhofaza qilish, jinoyatchilik va boshqa huquqbuzarliklarga qarshi kurashish xizmatlari va boshqa fuqarolar ham taqdirlanishi belgilangan edi[14].

Manbalar tahrir

  1. 1,0 1,1 МВД России: энциклопедия 2002.
  2. 2,0 2,1 2,2 Изотова, Царёва 2008.
  3. 3,0 3,1 3,2 3,3 Рогов 2004.
  4. „Указ Президиума Верховного Совета Российской Федерации от 02.03.1992 № 2424-I «О государственных наградах Российской Федерации»“. pravo.gov.ru. Официальный интернет-портал правовой информации. Qaraldi: 2017-yil 30-iyul.
  5. „Указ Президента Российской Федерации от 02.03.1994 г. № 442 «О государственных наградах Российской Федерации»“. kremlin.ru. Сайт Президента России. Qaraldi: 2017-yil 30-iyul.
  6. 6,0 6,1 6,2 Polojenie o medali „Za otlichie v oxrane obщestvennogo poryadka“ // „Указ Президента РФ от 07.09.2010 N 1099 "О мерах по совершенствованию государственной наградной системы Российской Федерации" (вместе с "Положением о государственных наградах Российской Федерации", "Статутами орденов Российской Федерации, положениями о знаках отличия Российской Федерации, медалях Российской Федерации, почетных званиях Российской Федерации, описаниями названных государственных наград Российской Федерации и нагрудных знаков к почетным званиям Российской Федерации")“. consultant.ru. КонсультантПлюс. Qaraldi: 2017-yil 31-iyul.
  7. „Указ Президента Российской Федерации от 15 сентября 2018 года № 519 «Об учреждении медали „За отвагу на пожаре“ и установлении почетного звания „Заслуженный работник пожарной охраны Российской Федерации“»“. pravo.gov.ru. Официальный интернет-портал правовой информации. Qaraldi: 2018-yil 17-sentyabr.
  8. 8,0 8,1 8,2 Opisanie medali „Za otlichie v oxrane obщestvennogo poryadka“ // „Указ Президента РФ от 07.09.2010 N 1099 "О мерах по совершенствованию государственной наградной системы Российской Федерации" (вместе с "Положением о государственных наградах Российской Федерации", "Статутами орденов Российской Федерации, положениями о знаках отличия Российской Федерации, медалях Российской Федерации, почетных званиях Российской Федерации, описаниями названных государственных наград Российской Федерации и нагрудных знаков к почетным званиям Российской Федерации")“. consultant.ru. КонсультантПлюс. Qaraldi: 2017-yil 31-iyul.
  9. Зайцев В. Все награды России // Коммерсантъ Власть : журнал. — 3 марта 2014. — Andoza:Бсокр. — Andoza:Бсокр.
  10. {{{заглавие}}}.
  11. „Указ Президента Российской Федерации от 28.06.1994 № 1364 «О награждении медалью „За отличную службу по охране общественного порядка“ работников отрядов военизированной охраны Южно-Уральской железной дорог»“. pravo.gov.ru. Официальный интернет-портал правовой информации. Qaraldi: 2017-yil 18-avgust.
  12. „Подвиги тех, кто героем себя не считает“. РИА Новости (2014-yil 21-fevral). Qaraldi: 2017-yil 31-iyul.
  13. „Закон Республики Беларусь от 13 апреля 1995 года № 3726-XII «О государственных наградах Республики Беларусь»“ (ru). old.bankzakonov.com. Банк Законов. Законодательство Республики Беларусь. 2012-yil 3-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2010-yil 11-iyul.
  14. „Медали Республики Беларусь“. president.gov.by. Официальный Интернет-портал Президента Республики Беларусь. Qaraldi: 2017-yil 31-iyul.

Adabiyotlar tahrir

  • Гусев И. Е.. Ордена, медали и наградные знаки от Петра I до современности. М.: АСТ, 2014. ISBN 978-5-7793-2432-8. 
  • Изотова М. А., Царёва Т. Б.. Все награды России и СССР. Ордена, медали и нагрудные знаки. Полная энциклопедия орденов и медалей России, Bolshoy ensiklopedicheskiy slovar. Ростов н/Д: Вадис: M.: RIPOL klassik, 2008. ISBN 978-5-9567-0344-1 (Vse nagradi Rossii i SSSR). 
  • МВД России. Энциклопедия. М.: Издательский дом «ОЛМА-ПРЕСС», 2002. ISBN 5-224-03722-0. 
  • Рогов М. А.. История наград и знаков МВД России (1802—2002). М.: «Интерпресс», 2004. ISBN 1-932525-24-6.