„Yaponiya ustidan qozonilgan gʻalaba uchun“ medali

"Yaponiya ustidan qozonilgan gʻalaba uchun" medali — SSSR Qurolli Kuchlari Prezidiumining 1945-yil 30-sentabrdagi farmoni bilan taʼsis etilgan. Medal loyihasi muallifi rassom M.L.Lukindir.

„Yaponiya ustidan qozonilgan g'alaba uchun“ medali
Asl nomi Медаль «За победу над Японией»
Mamlakat  SSSR
Turi medal
Statistika
Taʼsis sanasi 30-sentabr 1945-yilda
Navbat
Toʻngʻich mukofot "1941-1945-yillardagi Ulug' Vatan urushidagi g'alabaning qirq yilligi" yubiley medali
Kenja mukofot "Budapeshtni egallaganlik uchun" medali

Tarixi tahrir

SSSR Oliy Kengashi Prezidiumining 1945-yil 30-sentabrdagi farmoni bilan 1945-yil avgust-sentabr oylarida Yaponiya Kvantung armiyasining magʻlubiyati ishtirokchilarini mukofotlash uchun „Yaponiya ustidan qozonilgan gʻalaba uchun“ medali taʼsis etildi. Tasdiqlash uchun medalning 4 ta loyihasi taqdim etildi: ikkitadan rassom M.L.Lukina va rassom A.I.Kuznetsova.

Lukinaning birinchi loyihasida I.V.Stalinning oʻng profili tasvirlangan boʻlib, uning atrofida „ЗА ПОБЕДУ НАД ЯПОНИЕЙ“ yozuvi (chap va yuqori) va dafna novdasi (oʻng va pastki) tasvirlangan. Lukinaning ikkinchi loyihasida Stalinning chap tomonda turga turgan tasviri joylashtirilgan, pastki qismida xuddi shu yozuv bilan oʻralgan va tepada ikkita dafna novdalari bilan oʻralgan boʻlib, ular orasida besh qirrali yulduz joylashgan. Ikkala qoralamaning orqa tomonida ikki qatorda „2-IX 1945“ yozuvi, tepasida besh qirrali yulduz bor.

Kuznetsovning ikkala loyihasida Stalinning chap profili tasvirlangan, birinchisi shlyapasiz, ikkinchisi shlyapali. Orqa tomonda 4 qatordan iborat yozuv: "ЗА ПОБЕДУ НАД ЯПОНИЕЙ 1945", tepasida besh qirrali yulduz bor.

Natijada, Lukinaning birinchi loyihasi[1], baʼzi oʻzgarishlar bilan qabul qilindi.

Medal toʻgʻrisidagi nizom tahrir

"Yaponiya ustidan qozonilgan gʻalaba uchun" medali bilan quyidagilar taqdirlanadi:

  • 1-Uzoq Sharq, 2-Uzoq Sharq va Transbaykal frontlari qoʻshinlari tarkibida yapon imperialistlariga qarshi jangovar harakatlarda bevosita ishtirok etgan Qizil Armiya, Harbiy-dengiz floti va NKVD qoʻshinlari boʻlinmalari va tuzilmalarining barcha harbiy xizmatchilari va fuqarolik xodimlari,Tinch okean floti va Amur daryosi flotiliyasi;
  • Sovet qoʻshinlarining Uzoq Sharqdagi jangovar operatsiyalarini qoʻllab-quvvatlashda qatnashgan NKO, NKVMF va NKVD markaziy boʻlimlarining harbiy xizmatchilari.

„Yaponiya ustidan qozonilgan gʻalaba uchun“ medali koʻkrakning chap tomoniga, qolgan SSSR medallari esa „1941—1945-yillardagi Ulugʻ Vatan urushidagi Gʻalabaning 40 yilligi“ yubiley medalidan keyin taqiladi

„Yaponiya ustidan qozonilgan gʻalaba uchun“ medali bilan taqdirlangan shaxslar keyinchalik 1941—1945-yillardagi Ulugʻ Vatan urushidagi Gʻalabaga bagʻishlangan esdalik medallarini olish huquqiga ega edilar.

„Yaponiya ustidan qozonilgan gʻalaba uchun“ medali bilan taqdirlanganlarning umumiy soni qariyb 1 million 831 ming kishini tashkil etadi[2].

Medalning maqomi bitta mukofotni nazarda tutsa-da, bir nechta mukofotlarning holatlari maʼlum. Masalan, Tatyana Fedorovna Lisenko „Yaponiya ustidan qozonilgan gʻalaba uchun“ ikkita medal bilan taqdirlangan. Medal uchun guvohnomalar G № 116525 va G № 116541 mos ravishda 1948-yil 28-martda va 1948-yil 6-iyulda Rostov viloyatining Orjonikidzevskiy tumani harbiy roʻyxatga olish va roʻyxatga olish boshqarmasi tomonidan berilgan. Katta serjant Mixail Artemyevich Mishko „Yaponiya ustidan qozonilgan gʻalaba uchun“ medalining uch karra sohibi boʻldi[3].

Medalning tavsifi tahrir

"Yaponiya ustidan qozonilgan gʻalaba uchun" medali guruchdan yasalgan va diametri 32 mm boʻlgan oddiy doira shaklida yasalgan.

Medalning old tomonida Sovet Ittifoqi generalissimusi I.V.Stalinning sovet siyosatdoni, Sovet Ittifoqi Kommunistik Partiyasi bosh kotibi va Sovet Ittifoqi bosh vaziri (1878—1953) ning profil koʻkrak tasviri joylashtirildi. Medalning yuqori qismida aylana boʻylab — „ЗА ПОБЕДУ НАД ЯПОНИЕЙ“ yozuvi bor edi.

Medalning orqa tomonida besh qirrali yulduzli ikki qatorli "ЗА ПОБЕДУ НАД ЯПОНИЕЙ" yozuvi bor.

Medaldagi barcha yozuvlar va tasvirlar qavariq shaklda ishlangan.

Koʻz va uzuk kengligi 24 mm boʻlgan ipak moir lentasi bilan qoplangan beshburchak blokga biriktirilgan. Lentaning oʻrtasidan, uning ikki tomonida keng qizil chiziq oʻtadi: bitta oq chiziq, bitta qizil chiziq va bitta tor oq chiziq joylashgan. Lentaning chetlari tor sariq chiziqlar bilan chegaralangan.

Tasvirlar tahrir

Shuningdek tahrir

Manbalar tahrir

  1. Григорьев 2005.
  2. Володин, Мерлай 1997.
  3. Medal „Za Pobedu Nad Yaponiey“

Adabiyotlar tahrir

  • {{{заглавие}}}.
  • Володин А. Н., Мерлай Н. М.. Медали СССР. СПб.: Печатный двор, 1997 — 134—135 bet. ISBN 5-7062-0111-0. 
  • Колесников Г. А., Рожков А. М.. Ордена и медали СССР. Мн.: Народная асвета, 1986 — 83—84 bet. 

Havolalar tahrir