Aholisi asosan oq tanli bo'lmagan AQSH shtatlari

Aholisi asosan qora tanlilar boʻlgan AQSh shtatlari (inglizcha: majority-minority state) — Qoʻshma Shtatlardagi ikkinchi tartibli maʼmuriy birliklar guruhi(shtatlar), unda oq tanli aholi ustunlik qilmaydi (butun mamlakat uchun, 2011-yil maʼlumotlariga koʻra, 78,1 %[1]), ammo turli irqiy — afro-amerikaliklar (negrlar), ispanlar (ayniqsa meksikaliklar), osiyoliklar, hindular, aralash kelib chiqishi odamlari (mestizos, mulattolar va boshqalar) va etnik-lingvistik guruhlarni rangli aholi deb atashadi. 2006-yil holatiga koʻra, mamlakatda 4 ta shunday shtat mavjud edi(Kaliforniya, Nyu—Meksiko, Texas, Gavayi va Kolumbiya okrugi hududi — Vashington). Biroq, ularning barchasida, Kolumbiya okrugi bundan mustasno, oq tanli ingliz tilida soʻzlashuvchi aholi hali ham nisbiy koʻpchilikni saqlab qoladi, chunki rangli aholi tarkibi juda xilma-xildir. Bundan tashqari, AQShning bir qator chet el hududlarida oq tanli boʻlmaganlar hukmronlik qiladi: Guam, AQSh Virjiniya orollari va Amerika Samoasi.

AQShning ispaniyalik boʻlmagan oq tanli aholisi boʻlgan shtatlari va okruglari:
  hozirda ozchilikda (aholining 50% dan kamrog'i)
  hozirda aholining 60% dan kamrog'ini tashkil qiladi
  ilgari ozchilikda bo'lgan

Rezervasyonlar tahrir

Bunday statistik maʼlumotlardan ehtiyot boʻlish va batafsil maʼlumotga ega boʻlish uchun Amerika haqiqatlarining boʻlinishini hisobga olish kerak — uy-joy, taʼlim va boshqalar: masalan, oq tanli boʻlmagan shtatlarning koʻplab grafliklari mavjud. Biroq, ushbu toifadagi shtatlardan tashqarida oq tanlilar koʻp, ammo rang-barang odamlarning sezilarli darajada toʻplanishi, ayniqsa shaharlarda joylashgan. Quyidagi maʼlumotlar AQSh aholini roʻyxatga olish va AQSh aholini roʻyxatga olish byurosining joriy statistik maʼlumotlariga asoslanadi.

AQSh demografiyasi uchun ahamiyati tahrir

Oq tanli boʻlmagan davlatlar (umuman hududlar) haqidagi maʼlumotlarning ahamiyati Qoʻshma Shtatlar tashkil topganidan beri tarixan katta ahamiyatga ega boʻlgan, chunki oqlar va oq boʻlmaganlar tomonidan ochiq yoki yashirin qarshilik koʻrsatgan, madaniy, lingvistik va diniy atamalar mavjud. Gʻarbiy yarim sharning boshqa mustamlaka hududlari bilan solishtirganda bu erda eng yuqori choʻqqisiga chiqdi. Mustamlakachilik mentalitetining saqlanib qolishi va kuchli lingvistik assimilyatsiya AQShning zamonaviy demografik statistikasiga taʼsir koʻrsatdi, ular birinchi navbatda xalqlar yoki tillarga emas, balki irqlarga eʼtibor qaratadi. Zamonaviy bozor va marketing ham bozorni segmentlashning qulay usuli sifatida bu biroz sunʼiy boʻlinishni faol qoʻllab-quvvatlaydi.

Xronologik izohlar tahrir

 
AQSh okruglari: ispan aholisining ulushi (2000-yilgi aholi roʻyxati)
 
AQSh okruglari: afro-amerikalik aholining ulushi (2000-yilgi aholi roʻyxati)

Qoʻshma Shtatlardagi birinchi rangli ozchiliklar turli hind qabilalari (qizil terilar) va yarim zotlar deb ataladiganlar edi. Keyinchalik, plantatsiya qishloq xoʻjaligi va qullikning tarqalishi bilan, eng katta ozchilikni Afrikadan olib kelingan qora tanlilar va ularning avlodlari — afro-amerikaliklar tashkil etdi. Bu davrda, 1800-yildan 1900-yilgacha janubiy shtatlarning koʻpchiligida XX asrning birinchi yarmida Yevropadan koʻplab muhojirlar oqimi paydo boʻlgunga qadar koʻpchilik qora tanlilar edi. 18-asrda qora tanlilar Janubiy Karolina umumiy aholisining 75 foizini tashkil qilgan. Missisipidagi qora tanlilarning aksariyati 1940-yillarning oʻrtalariga qadar, qora tanlilarning Qoʻshma Shtatlar shimoliga ommaviy koʻchishi boshlangan paytgacha davom etdi. Luiziana shtatida 1900-yilga kelib, afro-amerikaliklar va afrikalik kreollarning aksariyati asta-sekin yoʻq boʻlib ketdi. Taxminan bir vaqtning oʻzida janubdagi uchta boshqa shtatda — Jorjiya, Alabama va Floridada qora tanlilar aholining 45 foizidan deyarli yarmini tashkil qilgan. Gavayi qitʼa va Yevropadan uzoqligi va Osiyo immigratsiyasining ogʻirligi tufayli hech qachon oq (mutlaq yoki nisbiy) koʻpchilikka ega boʻlmagan yagona davlatdir.

Jadval: yuqoridagi toifadagi davlatlar aholisining irqiy tarkibining batafsil tahlili tahrir

Davlat Kavkazlar (oqlar va ispanlar) Oq noispan osiyoliklar Afro-amerikaliklar Ispanlar va ispanlar hindular (mahalliy amerikaliklar) Gavayiliklar aralash irq
Kaliforniya[2] 77,0 % 43,8 % 12,2 % 6,7 % 35,2 % 1,2 % 0,4 % 2,4 %
Gavayi[3] 26,8 % 23,5 % 41,5 % 2,3 % 8,0 % 0,3 % 9,0 % 20,1 %
Nyu-Meksiko[4] 84,5 % 43,1 % 1,3 % 2,4 % 43,4 % 10,2 % 0,1 % 1,5 %
Texas[5] 83,2 % 49,2 % 3,3 % 11,7 % 35,1 % 0,7 % 0,1 % 1,1 %
Kolumbiya okrugi (Vashington)[6] 38,0 % 31,1 % 3,1 % 57,0 % 6,8 % 0,3 % 0,1 % 1,6 %
AQSh[7] 80,2 % 66,9 % 4,3 % 12,8 % 14,4 % 1,0 % 0,2 % 1,5 %

Manba: AQSh aholini roʻyxatga olish byurosi, 2005-yil.


Shuningdek tahrir

  • AQShdagi ispanlar

Manbalar tahrir

  1. „State & County QuickFacts; 2011“. 2008-yil 21-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2007-yil 27-avgust.
  2. „US Census Bureau, California, racial breakdown, 2005“. 2009-yil 28-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2007-yil 11-fevral.
  3. „US Census Bureau, Hawaii, racial breakdown, 2005“. 2011-yil 28-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2007-yil 11-fevral.
  4. „US Census Bureau, New Mexico, racial breakdown, 2005“. 2007-yil 10-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2007-yil 11-fevral.
  5. „US Census Bureau, Texas, racial breakdown, 2005“. 2013-yil 23-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2007-yil 11-fevral.
  6. „US Census Bureau, District of Columbia, racial breakdown, 2005“. 2007-yil 5-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2007-yil 11-fevral.
  7. „US Census Bureau, US, racial breakdown, 2005“. 2013-yil 21-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2007-yil 11-fevral.

Havolalar tahrir