Amir ul-umaro (arab. أمير الأمراء — amirlar amiri, oliy amir) — oʻrta asrlarda Movarounnahrda keng tarqalgan eng yuqori harbiy unvonli amaldor. U oliy bosh qoʻmondon hisoblanib, butun harbiy ishlar uning qoʻlida boʻlgan. Bundan tashqari, Oltin Oʻrda va Chigʻatoy ulusida hukumatning barcha bosh ijro idoralari (devonlar) ham Amir ul-umaro qoʻlida boʻlgan. Lekin Amir Temur va temuriylar zamo-nida Amir ul-umaro faqat bosh qoʻmondonlik, koʻp hollarda podshoh hudaychisi (ad’yutanti) vazifasini oʻtagan.

Davlat ijro idoralari esa viziri aʼzam qoʻlida boʻlgan. Amir ul-umaro lik lavozimi Qoʻqon xonligida ami-ri lashkar, beklar begi, Turkiya va Ozar-bayjonda 17-19-asrlarda beklar begi deb atalgan. Xiva xonlari arxividan maʼlum boʻlishicha, saroyda unga xizmat qiluvchi maxsus xodimlar, chunonchi 35 farrosh, 80 xizmatkor, 4 sayis va 6 darvozabon boʻlgan. Saroy lavozimlari ichida Amir ul-umaro Xiva xonligida naqibaan keyin kelgan va uning ma-oshi 500 tillani tashkil qilgan. Bundan tashqari bir necha vilo-yatning daromadlari Amir ul-umaro ixtiyoriga berilgan.[1]

Manbalar tahrir

  1. "Amir ul-umaro" OʻzME. A-harfi Birinchi jild. Toshkent, 2000-yil