E-4B „Nightwatch“ — NEACP (Milliy favqulodda havo-desant qoʻmondonlik punkti) sifatida tanilgan va [niːkæp] deb talaffuz qilinadi, bu 1994-yildan beri NAOC (Milliy havo-desant operatsiyalari markazi) — Havo qoʻmondonlik postlarining (ACP) ikkinchi nomidir. E-4B samolyotlari „qiyomat samolyotlari“ deb nomlanadi. Ular prezident, mudofaa kotibi va AQShning yuqori martabali harbiy rahbariyatining boshqa vakillari uchun, yadroviy urush paytida, yerdan boshqarish tuzilmalari vayron boʻlgan yoki shikastlangan taqdirda tashishga moʻljallangan.

Boeing E-4
havo qo'mondonlik punkti
Ishlab chiqaruvchi AQSH bayrogʻi Boeing
Milliy kelib chiqishi AQSH bayrogʻi
Birinchi parvoz 13-iyun 1973-yilda
Foydalanuvchilar AQSH havo kuchlari
Loyihaning narxi AQSH dollari 1999-yilda 223 mln[1]
Versiyalar Boeing VC-25

Apokaliptik dvigatellar havoda yoqilgʻi quyish bilan bir haftagacha parvozda qolishi mumkin. Bortdagi barcha jihozlar yadroviy portlashning zararli taʼsiridan himoyalangan. Har bir mashina yuz kishini havoga koʻtarishga qodir ekanligi isbotlangan.

Har toʻrtinchi E-4B har doim bir necha daqiqada uchishga tayyor holatda boʻladi. Xorij safarlarida prezidentga „qiyomat samolyoti“ va „yadro chamadon“ yordamchisi hamrohlik qiladi. Davlat rahbari yoki Pentagon rahbari vafot etgan taqdirda, qoʻshinlar qoʻmondonligini zudlik bilan boshqa yuqori martabali shaxsga oʻtkazish stsenariysi koʻzda tutilgan.

Qoʻshma Shtatlardagi E-4B ning ogʻzaki nomi — „Qiyomat kuni samolyotlari“. Toʻrtta samolyot Amerika Qoʻshma Shtatlari Harbiy-havo kuchlarida (USF) xizmat qiladi va Nebraskadagi 55-havo kuchlari „Affet“ 1-eskadronining (1ACCS) bir qismidir. E-4B ekipajlari va quruqlikdagi yordam AQSh Harbiy havo kuchlari strategik qoʻmondonligi USSTRATCOM bilan oʻzaro aloqada boʻlgan Havo jangovar qoʻmondonligi tarkibiga kiradi.

NEACP va NAOC maqsadi Looking Glass (ABNCP) va TACAMO dan farq qiladi.

  • Samolyotlar — VKP E-4B NEACP va NAOC AQShning eng yuqori siyosiy va harbiy rahbariyatiga — prezident, mudofaa kotibi va boshqa qaror qabul qiluvchilar uchun moʻljallangan.
  • Samolyot — VKP E-6B, bir vaqtning oʻzida (ABNCP) va TACAMO dasturlari funksiyalarini bajaradi, AQSh qurolli kuchlarining yuqori martabali ofitserlari — AQSh strategik qoʻmondonligi USSTRATCOM va boshqa qoʻmondonliklarga moʻljallangan. Ular harbiy nazorat va AQSh strategik triadasi bilan aloqani taʼminlaydi: ICBM qurilmalari, SLBM suv osti kemalari va bombardimonchilar va AQSh siyosiy rahbariyati tomonidan qabul qilingan buyruqlarni ularga yetkazish ularni asosiy vazifasidir.
    • 1980-yillarning oʻrtalariga qadar EC-130 TACAMO samolyotlari sifatida ishlatilgan.
    • EC-135 1990-yillarning oʻrtalariga qadar (ABNCP) samolyoti sifatida ishlatilgan.

Aerodinamik dizayn tahrir

  • Toʻrt dvigatelli turbofan past qanotli qanotli va bir-keelli qanotlar.

Samolyot dizayni tahrir

 
Ichki tartib, 1976-yil aprel

E-4B uchta qavatga ega:

Yuqori qavat tahrir

Yuqori paluba anʼanaviy Boeing 747 samolyotining kokpiti va yuqori kokpiti bilan fyuzelajning old qismidagi oʻrta ustki tuzilma palubasiga tayanadi.

Ekipaj kabinasi tahrir

Kokpitda ekipaj komandiri, ikkinchi uchuvchi, navigator va bort muhandisi ishlaydi.

Yuqori qavatdagi yashash joyi tahrir

Kokpit orqasida styuardessalar va boshqa ekipaj aʼzolari uchun yashash joyi va uxlash joylari mavjud.

Oʻrta paluba tahrir

Oʻrta paluba Boeing 747 ning asosiy yoʻlovchilar kabinasi joylashgan joyda joylashgan.

Old zona tahrir

Old sohada oshxona, yuqori qavatga zinapoyalar, oldingi texnik zonada pastki paluba joylashgan. U muzlatgichlar, muzlatgichlar, oziq-ovqat protsessorlari, pechlar va mikrotoʻlqinli pechlar bilan jihozlangan boʻlib, ular samolyotda yoqilgʻi quyish orqali uzoq koʻp kunlik parvozlarda barcha ekipaj aʼzolarini issiq ovqat bilan taʼminlash imkonini beradi. Old platformaning chap tomonida styuardlar va xavfsizlik uchun toʻrtta joy mavjud.

NCA zonasi tahrir

Old zonadan keyin NCA (Milliy qoʻmondonlik) zonasi joylashgan boʻlib, u Qoʻshma Shtatlar Prezidenti, Mudofaa vaziri yoki zarurat tugʻilganda qonun talabiga binoan ularni almashtiradigan shaxslarning ishi va dam olishi uchun xizmat qiladi. U ish joyi, dam olish xonasi, uxlash joylari, kiyinish xonasini oʻz ichiga oladi. Telefon uskunalari har qanday qoʻmondon tuzilmalari va boshqa davlatlar rahbarlari bilan aviatsiya aloqalaridan foydalangan holda ishonchli va xavfsiz aloqa oʻrnatish imkonini beradi.

Qoʻmondonlik konferentsiya zali (NCA) tahrir

Qoʻmondonlik konferentsiya xonasida konferentsiya stoli, uchta qoʻmondonlik vakili (NCA) stullari, oʻn sakkizta qoʻshimcha stul, minora va ikkita proyeksiya ekrani mavjud.

Aloqa va aloqa zonasi tahrir

Aloqa zonasi ovozli va maʼlumotlarni uzatish zonalariga boʻlinadi. Oʻng tarafdagi ovozli aloqa zonasi radio operatori, yarim avtomatik kommutator va signalchining ish joylaridan iborat. Maʼlumotlar maydoni chap tomonda joylashgan.

Aviatsiya uskunalari zonasi tahrir

Aviatsiya uskunalari hududida elektr jihozlari, bort avionikasi, kislorod uskunalari, bagaj va bort tizimlarini quvvatlantirish uchun ehtiyot qismlar uchun omborlar joylashgan.

Uchrashuv xonasi va proyeksiya xonasi tahrir

Uchrashuv xonasi maxfiy uchrashuvlar uchun xavfsiz joy. Unda konferentsiya stoli va toʻqqizta stul bor. Yigʻilish xonasining oxirida kompyuter grafikasi bilan proyeksiya xonasi, majlislar zalidagi ekranlarda 35 mm slaydlar va qoʻmondonlik konferentsiya zali (CZK) mavjud.

Operatsion guruh zonasi tahrir

Proyeksiya xonasining orqasida 29 ta ish oʻrinlari va axborotni qayta ishlash uskunalari boʻlgan „operativ guruh“ ning ish maydoni joylashgan. Ish stantsiyalari maʼlumotlarni uzatish kanallariga, telefon va radio ovozli aloqa kanallariga, toʻgʻridan-toʻgʻri („issiq“) aloqa liniyalariga, interkom va operator buyruqlariga kirishni taʼminlaydi. Ovoz yozish uskunalari ham mavjud.

Nazorat zonasi tahrir

Idishning orqa qismida texnik nazorat zonasi, oʻrta palubada esa dam olish zonasiga boʻlingan nazorat zonasi mavjud.

Texnik nazorat zonasi tahrir

Boshqaruv maydonining old chap burchagida SHF SATCOM sunʼiy yoʻldosh aloqa tizimining kaliti va boshqa jihozlar mavjud.

Oʻrta qavatdagi yashash maydoni tahrir

Boshqaruv zonasining qolgan qismida parvoz ekipaji va boshqa ekipaj aʼzolari uchun dam olish va uxlash joylari mavjud.

Pastki old texnik maydon tahrir

Pastki old texnik maydon suv idishlari, 1200 kVA elektr jihozlari, pasaytirish transformatorlari, oʻta past chastotali uzatgichlar, SATCOM mikrotoʻlqinli kosmik aloqa uskunalari bilan jihozlangan. Oʻng tarafdagi pastki texnik maydon oldida, tashqi eshiklar yonida samolyotga kirish va chiqish uchun elektr narvonlari mavjud.

Pastki orqa texnik maydon tahrir

Orqa texnik zonada operatorning ish joyi va Pentagon qoʻmondonlik punkti bilan aloqa qilish uchun boshqa jihozlar mavjud.

Tortilgan antenna maydoni tahrir

Qoʻlga olingan antenna zonasida suv osti kemalari bilan aloqa qilish, antennani kengaytirish va koʻtarish uchun 8 kilometrlik ultra uzun toʻlqinli antenna, shuningdek, antenna holatini koʻrsatadigan asbob-uskunalar mavjud boʻlgan operatorning ish joyi ham mavjud.

Samolyotga xizmat koʻrsatish tarixi tahrir

Birinchi uchta E-4A 1974-1978-yillarda Boeing zavodida Boeing 747-200 konstruktsiyasi asosida qurilgan. 1979-yilda yangilangan E-4B qurildi. Tashqarida, u yuqori palubadagi fyuzelajning yuqori qismida sunʼiy yoʻldosh aloqa antennalarini qoplagan katta parda mavjudligi bilan ajralib turardi. 1980-yilda barcha uchta E-4A E-4B sifatida qayta ishlab chiqilgan. Samolyotning barcha jihozlari yadroviy portlashning elektromagnit zarbasidan (EMP) himoyalangan. Kabina va boʻlimlarni ventilyatsiya qilish uchun qabul qilish va konditsioner tizimlari radioaktiv changni filtrlash tizimiga ega..

Samolyot 250 million dollarga tushdi va E-4B ikkinchi eng qimmat samolyot edi (har bir samolyot uchun 2,2 milliard dollardan keyin B-2 Spirit). Har bir samolyotda 60 dan 114 gacha ekipaj bor, bu AQSh havo kuchlarining boshqa samolyotlariga qaraganda koʻproqdir.

Samolyot tanker samolyotlaridan yoqilgʻi olish uchun uskunalar bilan jihozlangan. Havoda davriy yonilgʻi quyish bilan samolyot bir hafta davomida havoda qolishi mumkin (ehtimol koʻproq). Uning havoda ishlash muddati faqat dvigatel moy tizimlarida moyning xizmat qilish muddati bilan cheklangan. E-4B havoda toʻliq yonilgʻi quyish uchun ikkita toʻliq yoqilgʻi tankerli KS-135 samolyoti kerak boʻladi.

Dastlab, E-4B samolyoti Vashington yaqinidagi Merilend shtatidagi Endryus havo kuchlari bazasida, AQSh prezidentlarining muntazam parvozlari uchun foydalaniladigan „Air Force One“ rolini oʻynaydigan samolyot yonida joylashgan edi. Keyinroq ular Nebraskadagi Affet havo kuchlari bazasiga koʻchirildi. 1994-yilgacha barcha E-4B samolyotlari AQSh prezidenti va rahbariyatning boshqa aʼzolariga kerak boʻlishi mumkin boʻlgan global inqiroz sharoitida doimo Endryu havo kuchlari bazasida joylashgan edi. 1994-yilda Prezident Klinton E-4B samolyotlarini Affet havo kuchlari bazasiga topshirishni buyurdi, navbatchi samolyotlar va ekipajlar esa Endryu havo kuchlari bazasi va Rayt-Patterson havo kuchlari bazasida xizmat qilishda davom etdilar. Hozirda E-4B samolyotlaridan biri doimiy navbatchilikda va parvozga tayyor holatda.

AQSh Harbiy-havo kuchlarining VC-25 (AQSh prezidentlarining Air Force One kodli muntazam sayohatlari uchun Boeing 747-200 asosidagi maxsus samolyot) qurilishi va qabul qilinishi va Sovuq Urushning tugashi NEACPE ning ahamiyatini pasaytirdi. 1994-yilda NEACP samolyotlari NAOC deb qayta nomlandi va yangi missiya uchun jihozlandi: Federal Favqulodda vaziyatlarni boshqarish agentligi xodimlarini yetkazib berish va samolyotdan aerodromlarda vaqtinchalik qoʻmondonlik postlari sifatida foydalanish mumkinligi belgilandi.

Donald Ramsfeld AQSh Mudofaa vaziri boʻlganida, u E-4B dan tez-tez foydalangan, shu jumladan xorijiy mamlakatlarga tashriflar uchun ham foydalanilgan. Ushbu sayohatlarda unga kamida 60 E-4B ekipaj aʼzosi hamrohlik qilgan.

Kecha qoʻriqchisi tahrir

"Tungi soatlar" (tungi soatlar) nomi E-4B samolyotiga birinchi eskadron komandiri tomonidan 1642-yilda Rembrandtning tunda shahar atrofida aylanib yurgan xalq qoʻriqchilari patruli sharafiga mashhur rasmidan berilgan.

Keyingi oʻzgarishlar tahrir

2006-yil yanvar oyida Donald Ramsfild butun E-4B floti 2009-yilda isteʼfoga chiqishini eʼlon qildi. Dastlab, har yili bitta samolyot foydalanishdan chiqarilishi, E-4B ni olib chiqish jarayoni 2012-yilda yakunlanishi kutilgan edi.

2015-yilning 13-yanvarida AQSh Mudofaa vazirligining moliyaviy direktori Mayk Makkord AQSh armiyasidagi prezident samolyotlari va havo qoʻmondonlik postlarida oʻrnatilgan aloqa vositalarini qayta dasturlash va oʻzgartirish boʻyicha taklifni Kongressga kiritdi.Prezident ikkita Boeing 747-200B (harbiy belgi VC-25A) va toʻrtta E-4B Nightwatch samolyotlarida yuqori tezlikdagi mobil internet boshqaruv xonalari, keng polosali sunʼiy yoʻldosh aloqasi va maxsus jihozlarga ega boʻldi. Aloqa kanallarining yuqori ishonchliligi va oʻtkazish qobiliyati yangilashning umumiy qiymati 79 million dollarni tashkil etardi[2].

Parvoz samaradorligi tahrir

  • Ekipaj = 60—114 kishi.
  • Uzunligi = 70,5 m
  • Qanot kengligi = 59,7 m
  • Balandligi = 19,3 m
  • Qanot maydoni = 510 m²
  • Boʻsh vazn = 190 000 kg
  • Maksimal uchish ogʻirligi = 370 000 kg
  • Dvigatellar = 4 x General Electric CF6-50E2 turbofanlari
  • Dvigatel uchun tortish kuchi = 234 kN
  • Maks. tezligi = 969 km/soat
  • Parvoz masofasi = 11 000 km
  • Shifti = 14 000 m
  • Qanot yuki = 730 kg/m²

Manbalar tahrir

Shuningdek tahrir

  • IL-80

Havolalar tahrir