Bot (koʻplik botlar), shuningdek, Internet bot va shunga oʻxshashlar (inglizcha: bot, chex. robot) — bu odamlar uchun moʻljallangan interfeyslar orqali avtomatik ravishda va / yoki berilgan jadvalga muvofiq har qanday harakatlarni bajaradigan maxsus dastur asosida ishlaydigan virtual robot.

Kompyuter dasturlari haqida gap ketganda, soʻz asosan bot soʻzi Internetga nisbatan qoʻllaniladi. Hozirgi kunda Telegram ijtimoiy tarmogʻida ommalashib bormoqda.

Umumiy maʼlumotlar tahrir

 

Odatda, botlar imkon qadar tez (inson imkoniyatlaridan ancha tashqarida) takrorlanuvchi va takrorlanuvchi ishlarni bajarish uchun moʻljallangan. Veb-server robots.txt faylini joylashtirishi mumkin, unda botlar amal qilishi kerak boʻlgan cheklovlar mavjud[1].

Botlar, shuningdek, insondan koʻra yaxshiroq javob talab qilinadigan muhitda (masalan, oʻyin botlari, onlayn auktsion botlari va boshqalar) yoki kamdan-kam hollarda inson harakatlariga taqlid qilish uchun (masalan, chat botlari va boshqalar) foydalanishni topadi.

Chatbot toʻgʻri oʻzbek tilida (yoki qoʻllab-quvvatlanadigan boshqa tilda) tuzilgan savolga etarli darajada javob berishi mumkin. Bunday botlar koʻpincha ob-havo prognozi, sport musobaqalari natijalari, valyuta kurslari, birja kotirovkalari va boshqalar haqida xabar berish uchun ishlatiladi. Ular, masalan, AOL Instant Messenger va MSN messengeridagi SmarterChild tizimida foydalanishni topadilar.

IRC da botlar kanalni „ushlab turish“ uchun, foydalanuvchilar tomonidan yuborilgan maʼlum iboralarni sharhlash uchun ishlatiladi (naqsh moslashtirish orqali). Bu yangi boshlanuvchilarga yordam berish yoki haqoratli soʻzlar bilan kurashish uchun juda foydali vositadir.

Chatbotlar tahrir

Chatbot — bu messenjer ichida ishlaydigan dastur. Bunday dastur savollarga javob berishga, shuningdek, ularni mustaqil ravishda soʻrashga qodir. Chatbotlar odatiy muammolarni hal qilish uchun turli sohalarda qoʻllaniladi.

Chatbotni yaratish nafaqat soʻnggi tendentsiyalarga amal qilishdir. Avvalo, biz xarajatlarni kamaytirish, konversiyalarni koʻpaytirish va mijozlarga xizmat koʻrsatish sifatini oshirish haqida ketmoqda. Yuzlab kompaniyalar yuqorida qayd etilgan maqsadlarga erishish uchun qoʻllaridan kelganini qilmoqdalar. Va ularga erishish uchun botlar asosiy vosita sifatida kerak.

2020-yil uchun joriy chatbot statistik maʼlumotlariga koʻra, koʻchmas mulk chatbot daromadlari (28 %) boʻyicha birinchi oʻrinda turadi. Keyin sayohat (16 %), taʼlim (14 %), sogʻliqni saqlash (10 %) va moliya (5 %)[2]. Bunday mashhurlikning sababi aniq: agentlar botlar koʻpgina oddiy vazifalarni samarali hal qilishini, vaqtni, resurslarni va oxir-oqibat pulni tejashini tushunishadi. Chatbot dasturiy taʼminoti maʼlum sohalarda ishlash uchun juda ixtisoslashgan boʻlishi mumkin. Misol uchun, mijozlarga xizmat koʻrsatish uchun eng yaxshi chatbot dasturi marketing maqsadlari uchun eng yaxshi chatbotdan farq qilishi mumkin[3].

Chatbotlardan parolni oʻzgartirish kabi oddiy muammolarni hal qilish uchun yordam stollarida foydalanish mumkin.

Chatbotlardan maʼlumot qidirish uchun foydalanish mumkin. Masalan, ob -havo maʼlumoti, voqea plakati . Telegram messenjerida ob-havo haqida xabar beradigan yoki sovgʻa tanlashda yordam beradigan oʻn minglab botlarni topishingiz mumkin[4].

Sayohat sanoati birinchilardan boʻlib chatbotlardan foydalandi. Chatbot qidiruv soʻrovlari va foydalanuvchi imtiyozlari asosida yoʻnalishlarni/parvozlarni/restoranlarni taklif qilishi mumkin. Xarid qilgandan soʻng, dastur tez-tez beriladigan savollarga javob berish orqali mijozlarni qoʻllab-quvvatlaydi[5].

Chatbotlar ish beruvchilar va ish izlovchilarga ish qidirish va ishga olish jarayonida yordam beradi[6]. 2016-yilning yozida FirstJob ish qidirish agentligi Miya chatbotini chiqardi, u nafaqat mos boʻsh ish oʻrinlarini taklif etadi, balki vakansiyaga nomzod bilan suhbat oʻtkazadi. Rossiyada suhbatlar Superjob dan Svyaznoy uchun chatbot tomonidan oʻtkazildi[6].

Chatbotlar biznes va marketingda keng qoʻllaniladi. Ular ruxsat beradi:

  • mijozlar va hamkorlar bilan muloqotning muayyan bosqichlarini avtomatlashtirish;
  • kompaniyaga sodiqlik darajasini oshirish;
  • baʼzi elementar vazifalarni botlarga oʻtkazish orqali toʻgʻridan-toʻgʻri konvertatsiya qiling.[7]

Marketolog Ester Kroudford kadrlar boʻlimi vakillariga styuardessaning faoliyati, uning qobiliyatlari va sevimli mashgʻulotlari haqida gapirib beradigan EtherBot chatbotini yaratdi[6].

Chatbotlardan shaxsiy yordamchi sifatida foydalanish mumkin. Xeshtegi ixtirochisi Крис Мессина[en] , MessinaBot yordamchi botidan foydalanadi, u Facebookda unga yozganlarning barchasiga javob beradi[8].

Tijorat maqsadlarida foydalanish tahrir

Sotish va sotib olish operatsiyalarini avtomatlashtirish uchun botlardan foydalanish haqida qizgʻin bahs -munozaralar boʻldi. eBay onlayn auktsion saytiga egalik qiluvchi kompaniya uchinchi tomonning toʻgʻri bitimlar va tovarlarni topish uchun botlardan foydalanishini toʻxtatish uchun qonuniy choralar koʻrishga harakat qildi. Biroq, bu eBay-ga qarshi ishladi va bot foydalanuvchilarining katta doirasi eʼtiborini tortdi. Britaniyaning Betfair tikish birjasining yana bir operatori botlardan shunchalik katta miqdordagi trafikka duch keldiki, u bunday trafikni boshqarish imkoniyatiga ega boʻlish uchun WebService API deb ataladigan dasturni ishlab chiqishga va joriy etishga majbur boʻldi.

Chatbotlar, avtomatik savdo hunisini yaratish uchun potentsial mijozlarni xizmatlar yoki mahsulotlar bilan tanishtirishi mumkin.

Zararli foydalanish tahrir

Botlarning yana bir zararli koʻrinishi bu botnet orqali DDoS va DoS hujumlari kabi kompyuterlarga tarmoq hujumlarini muvofiqlashtirish uchun ulardan foydalanishdir. Internet-botlar bosish uchun firibgarlik uchun ishlatilishi mumkin (inglizcha: click fraud). Soʻnggi paytlarda MMORPG oʻyinlarida ishlatiladigan botlar keng tarqaldi. Spam-botlar axborotni (odatda reklama mazmunini) turli tarmoq resurslari orqali tarqatish uchun ishlatiladi.

  1. Aloqa shakllari va mehmonlar kitoblaridan elektron pochta manzillarini toʻplaydigan spam-botlar;
  2. Internet-kanalni keraksiz maʼlumotlar oqimi bilan yuklaydigan dasturlar (odatda reklama xarakteri);
  3. Avtomatik ravishda yaratilgan eshiklarda foydalanish uchun zararsiz saytlar haqida maʼlumot toʻplaydigan saytlar;
  4. Baʼzi viruslar va qurtlar;
  5. DoS — va DDoS hujumlari;
  6. Botnetlar va zombi kompyuterlar .
  • Botlar koʻpincha konsertlarda, parvozlarda va hokazolarda eng yaxshi oʻrindiqlarni sotib olish uchun ishlatiladi. ayniqsa qayta sotish maqsadida. Bu botlarga bron qilish tizimi tomonidan ruxsat etilgan maksimal oʻrinlarni imkon qadar tezroq bron qilish imkonini beradi. Shunday qilib, kelayotgan keng jamoatchilik koʻpincha chipta sotib olish ehtimoli kamroq.
  • Botlar koʻplab onlayn oʻyinlarda oʻyin valyutasi, oʻyin qiymatlari va boshqalarni ishlab chiqarish uchun keng qoʻllaniladi. bu oʻyin iqtisodiyotini qiyin ahvolga solib qoʻyadi.

Avtomatik harakatlarga qarshi turish uchun CAPTCHA deb ataladigan narsa hozir eng keng tarqalgan. CAPTCHA, aslida, Tyuring testining bir shakli boʻlib, grafik ishlov berilgan matnni maxsus tarzda koʻrsatish orqali mashina va odam oʻrtasidagi farqni aniqlash uchun ishlatiladi. Ushbu matnni odam oʻqishi nisbatan oson va zamonaviy AI ilovalari koʻpincha uni taniy olmaydi.

Misollar tahrir

  • Kompyuter oʻyinlaridagi bot — bu „jonli“ oʻyinchining harakatlarini taqlid qiluvchi kompyuter raqibi.
  • Oʻrgimchaklar (keyingi indekslash uchun veb-sahifalarni yuklab oladigan dasturlar) qidiruv tizimlari, saytlarni avtomatik ravishda skanerlaydigan boshqa dasturlar. Bunday holda, robot soʻzi koʻproq qoʻllaniladi. Sm. Shuningdek, qidiruv roboti .
  • Elektron pochtada, chatlarda avtomatik javob beruvchilar . Ushbu botlarning xususiyatlari:
Xizmat
  • Chat jurnali
  • Ishtirokchilarning huquqlarini hisobga olish. Masalan, IRC serverlarida ChanServ IRC xizmati kanalni roʻyxatdan oʻtkazish imkonini beradi va kiruvchi roʻyxatdan oʻtmagan foydalanuvchilardan operator maqomini olib tashlaydi, kanal yaratuvchisi yoki u ruxsat bergan foydalanuvchilar tomonidan maxsus buyruqlar bilan ruxsat etilganlarga avtomatik tarzda statuslar beradi.
  • Chat xavfsizligi. Misol uchun, agar foydalanuvchi bir xil narsani koʻp marta takrorlasa (toshqindan himoya qilish) yoki baʼzi parametrlar boʻyicha (masalan, ism bir nechta bosh harflardan iborat yoki odobsiz ibora) „nomaqbul“ ga oʻxshaydi. ishtirokchi.
  • Ikkitadan ortiq foydalanuvchi oʻrtasida konferensiya oʻtkazish imkoniyatini taʼminlash, protokollarda bunday funksiyasiz.
Axborot-koʻngilochar
  • Maʼlumotnoma — soʻzlar va ularga javoblarni saqlaydigan maʼlumotlar bazasi interfeysi („faktoidlar“,inglizcha: factoids). Bir nechta javoblar boʻlishi mumkin, keyin ulardan tasodifiy birini tanlash mumkin. Shunday botlardan biri Infobot [Infobot] IRC botidir ) . Faktoidlar ham bevosita foydalanuvchilar tomonidan, ham ularning bir-birlari bilan suhbatlarini „tinglash“ orqali avtomatik tarzda yaratilishi mumkin (masalan, „- bu“ qatorli xabarlardan).
    • Maxsus holat — lugʻat
  • Virtual suhbatdosh — muloqotni simulyatsiya qiladi.
    • Soddalashtirilgan versiya: bot suhbat ishtirokchilari aytgan hamma narsani eslab qoladi (qarang. logging) va xabarlarga Markov zanjirlari yordamida oʻzboshimchalik bilan tuzilgan ibora bilan javob beradi.
  • oʻyinlar (qarang IRC oʻyini)
Utilitalar
  • Tarjimon
  • Kalkulyator
  • Sharhlovchi — u bilan ishlash qulayligi uchun aytilganlarga sharhlar. Misol uchun, „bug 123456“ iborasi tilga olinganda, u chatda URI -ni koʻrsatadi — bu IRC kanali yoki Jabber konferensiyasi bilan bogʻliq xatolarni kuzatish tizimidagi tegishli yozuvga havola.
  • Qidiruv tizimida koʻrsatilgan qatorni qidirish va masalan, eng yuqori natijaning manzili va sahifa sarlavhasini qaytarish.

Boshqalar tahrir


Eslatmalar tahrir

  1. „The Web Robots Pages“. 2012-yil 14-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2008-yil 9-oktyabr.
  2. „25 Chatbot Statistics: Incredible Trends To Stay Ahead Of The Curve“ (en-US). Netomi (2020-yil 3-yanvar). 2021-yil 30-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 29-yanvar.
  3. „11 Best AI Chatbots for Business in 2021 [Key Features“] (en-US). Netomi (2021-yil 5-yanvar). 2021-yil 30-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 29-yanvar.
  4. „Бот в помощь: как мессенджеры научились зарабатывать миллиарды“. www.forbes.ru. 2018-yil 6-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 6-aprel.
  5. „4 Hospitality Trends 2018: Tech To Improve the Guest Experience“ (en). 2018-yil 26-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 26-aprel.
  6. 6,0 6,1 6,2 „Искусственный интеллект HeadHunter: как роботы будут искать персонал для крупнейшего онлайн-рекрутера“. www.forbes.ru. 2018-yil 6-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 6-aprel.
  7. „Чат боты в маркетинге и бизнесе: функции, роли, возможности“ (ru). www.epochta.ru (2021-yil 1-iyun). Qaraldi: 2022-yil 15-iyul.
  8. „Chris Messina, the inventor of the hashtag, just launched his own chatbot“ (en). VentureBeat (2016-yil 28-iyun). 2018-yil 6-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 6-aprel.