Vikipediya

Elizabeth Akers Allen

Elizabeth Akers Allen (taxallusi Florens Persi — amerikalik shoir va jurnalist edi. U 1832-yil 9-oktyabrda tugʻilgan, 1911-yil 7-avgustida vafot etgan. Uning dastlabki sheʼrlari „Florens Persi“ imzosi ostida paydo boʻlgan va ularning koʻpchiligi birinchi marta Portlend transkripsiyasida nashr etilgan. U 1855-yilda Portlendga (Maine shtati) keldi va u Italiyaga hamroh boʻlgan va u yerda dafn etilgan haykaltarosh Pol Akersga turmushga chiqishidan oldin uning qochqin sheʼrlari oʻsha shaharda paydo boʻldi. Bir necha yil davomida u Portlend Advertiser tahririyatida ishlagan. U koʻpgina yetakchi jurnallar uchun yozgan va uning toʻplangan sheʼrlarining bir nechta nashrlari nashr etilgan. Keyinchalik u bir necha yil New-Jersi shtatining Ridgewood shahrida istiqomat qildi[1][2].

Yoshligi tahrir

Elizabeth Anne Chase 1832-yilda Strong shahrida (Maine shtati) tugʻilgan[3]. Uning onasi u goʻdakligida vafot etdi[3]va otasi oilasini Farmingtonga koʻchirdi, u yerda u Farmington akademiyasida oʻqidi.

Uning ilk sheʼrlari 12 yoshdan 15 yoshgacha boʻlganida „Florens Persi“ taxallusi ostida nashr etilgani aytiladi[3][4].

Faoliyati tahrir

1855-yilda oʻzining taxallusidan foydalanib, u oʻzining birinchi sheʼriy kitobi "Maine oʻrmonidan oʻrmon kurtaklari" ni nashr etdi[3]. U 1858-yilda Atlantic Monthly gazetasiga sheʼrlar yoza boshladi. 1866-yilda u „Elizabeth Akers“ nomi bilan ikkinchi „Sheʼrlar“ toʻplamini nashr etdi[3]. Keyingi barcha jildlar „Elizabeth Akers Allen“ nomi bilan nashr etildi.

Faoliyatining koʻp qismida Allen qisman jurnalist sifatida tirikchilik qildi. Birinchi kitobining muvaffaqiyati unga 1859-60-yillarda Evropaga sayohat qilish imkonini berdi[3]. Evropada u Portlend Transkripti va Boston Evening Gazette uchun muxbir boʻlib ishlagan. 1874-yilda u Portlandga (Meyn shtati) koʻchib oʻtdi va u yerda yetti yil davomida Daily Advertiser gazetasining adabiy muharriri sifatida ishladi. U koʻplab yozuvchilar aʼzolari boʻlgan Sorosis professional ayollar klubining aʼzosi edi[3].

Allen oʻzining Evropadagi musofirligi paytida yozilgan va birinchi marta Pensilvaniya shtati Filadelfiya shahridagi Saturday Evening Post gazetasida chop etilgan „Meni uxlatib qoʻya qoling, onam“ (1859-yil) sentimental sheʼrining birinchi kupleti bilan mashhur. Bu uning eng zoʻr asari hisoblanmasada, Amerika fuqarolar urushi davrida juda mashhur boʻlgan va Mark Tvenning (nashr qilinmagan) qoʻlyozmasining № 44, „Sirli begona“ da keltirilgan. Sheʼr Ernest Lesli tomonidan musiqaga qoʻyilgan va xit qoʻshiqqa aylanganidan keyin bir necha yillar davomida Allen bir qator daʼvogarlar bilan uning muallifligi haqida bahslashishga majbur boʻldi[5]. Birinchi juftlik quyidagicha davom etadi:

Orqaga, orqaga buril, ey zamon, parvozingda,Meni yana farzandli qil, faqat shu kechaga.

Bastakor Kate Lucy Ward ham Allenning „Hayot qayg‘usiga uzoq qaramang“ sheʼrini musiqaga qo‘ygan[6].

Fuqarolar urushi paytida, 1863-yilda Allen Washingtondagi Urush boʻlimida hukumat kotibi lavozimiga tayinlangan[3]va hamshira boʻlib ishlagan.

Shaxsiy hayoti tahrir

 
Elizabeth Akers Allenning eri Benjamin Pol Akers tomonidan büstü, c. 1860-yilda

1851-yilda u Marshall SM Teylorga turmushga chiqdi, lekin eri uni va ularning chaqaloq qizini tashlab ketdi va ular 1857-yilda ajrashishdi.

Ikkinchidan, u 1860-yilda Rimda tanishgan mainelik haykaltarosh Pol Akersga uylandi, 1861-yilda sil kasalligidan vafot etgan. Ko‘p o‘tmay ularning yagona farzandi ham vafot etadi[3].

Uchinchidan esa, 1865 yoki 1866-yilda[3]u Elijah M. Allenga turmushga chiqdi va ular New-York shahriga joylashishdan oldin Virginia shtatining Richmond va New-Jersi shtatining Ridgewood shaharlarida yashadilar[3].

Vafoti va merosi tahrir

U 1881-yildac New-Yorkning Tukahoe shahriga ko‘chib o‘tdi va 1911-yilda u yerda vafot etdi.

Uning hujjatlari Colby kollejida saqlanadi.

Tanlangan nashrlari tahrir

  • Men oʻrmonidagi oʻrmon kurtaklari (1855-yil, Florens Persi sifatida).
  • Sheʼrlar (1866-yil, Elizabeth Akers sifatida).
  • Qirolicha Ketrin gullari (1885-yil).
  • Kumush koʻprik va boshqa sheʼrlar (1885-yil).
  • Ikki avliyo (1888-yil).
  • Yuqori darajadagi shirinlik va boshqa sheʼrlar (1891-yil).
  • Stavovenning magʻrur xonimi (1897-yil).
  • Bronks balladasi (1901-yil).
  • Quyosh botishi qoʻshigʻi va boshqa oyatlar (1902-yil).

Manbalar tahrir

  1. ↑ „Elizabeth Akers Allen“ in The Magazine of Poetry, Volume 6, p. 161. Accessed November 17, 2017. „After making their home in Ridgewood, N. J., for several years, she has recently removed to New York, and is engaged in literary work.“
  2. ↑ Griffith 1888.
  3. ↑ 3,00 3,01 3,02 3,03 3,04 3,05 3,06 3,07 3,08 3,09 3,10 Willard & Livermore 1893.
  4. ↑ Leonard & Marquis 1908.
  5. ↑ Mark Twain: The Gilded Age and Other Novels. The Library of America, 2002 — 1053 bet. ISBN 1-931082-10-3. 
  6. ↑ The Musical Times (en). Novello, 1871. 

Adabiyotlari tahrir

  • Browning, D. C. Everyman's dictionary of literary biography (English). J.M. Dent & Sons, 1969. OCLC 155954098. 

Havolalar tahrir 

"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Elizabeth_Akers_Allen&oldid=3080163" dan olindi