Gaetano Scirea (Italyancha talaffuzi: ɡaeˈtaːno ʃʃiˈrɛːa

Gaetano Scirea
Shaxsiy maʼlumot
Toʻliq ismi Gaetano Scirea
Tavallud sanasi 25-may, 1953-yil
Tavallud joyi Cernusco, Italiya
Vafot sanasi 3-sentabr, 1989-yil
Vafot joyi Babsk, Polsha
Boʻyi 1.78 m
Ampluasi Himoyachi
1953-yil 25-may – 1989-yil 3-sentabr) italiyalik professional futbolchi boʻlib, barcha davrlarning eng buyuk himoyachilaridan biri hisoblanadi.[1][2][3][4][5][6][7]

Scirea Yevropa futboli tarixida UEFA va FIFA tomonidan tan olingan futbol klublari uchun barcha xalqaro sovrinlarni qo'lga kiritgan olti nafar futbolchidan biridir. Scirea, shuningdek, Yevropa futboli tarixidagi UEFAning uchta yirik futbol musobaqasida ham g'alaba qozongan to'qqiz nafar futbolchidan biri bo'lib, bunday darajaga u Atalantadagi ikki mavsum bilan birga faoliyatining ko'p qismini o'tkazgan Yuventusda erishgan. Xalqaro miqyosda u Italiya terma jamoasida o'n yildan ko'proq vaqt davomida o'ynadi, shu vaqt ichida u Italiyaning himoya chizig'ining so'zsiz a'zosi bo'lib, 1986-yilda nafaqaga chiqqunga qadar to'rt yil davomida Franko Barezini terma jamoadan chetda qoldirdi. Scirea 1982-yilgi FIFA Jahon kubogi g'olibi jamoasi bilan Jahon chempioni bo'ldi, u hal qiluvchi ikkinchi tur o'yinida Braziliyani 3-2, finalda Germaniyani 3-1 hisobida mag'lub etdi;[8] u yana ikkita jahon chempionatida Italiyani himoya qildi, 1978-yilda to'rtinchi o'rinni egalladi va UEFA Yevro 1980da Italiya yana to'rtinchi o'rinni egalladi.

Jamoalardagi faoliyati tahrir

 
Scirea Atalanta bilan mashg'ulotda, 1970-yillarning boshi

Scirea Milan provinsiyasidagi Cernusco sul Naviglio shahrida tug'ilgan, ammo asli Sitsiliyadan edi.

Skirea A Seriyadagi debyutini 1972-yil 24-sentabrda „Atalanta“ tarkibida „Kalyari“ga qarshi oʻtkazdi. U „Yuventus“ ga o'tishdan va u bilan futbolchilik faoliyatining oxirigacha qolishdan oldin ikki mavsum „Atalanta“ da qoldi. U A Seriyada jami 397 ta oʻyinda maydonga tushib, 24 ta gol urgan. Scirea Antonio Kabrini va qattiq zarba beruvchi Klaudio Gentile, shuningdek, darvozabon Dino Zoff bilan birga o'ynab „Yuventus“ bilan katta muvaffaqiyatlarga erishdi,. U klubdagi faoliyati davomida har bir UEFA klubi va ichki musobaqalarda g'alaba qozonish (yettita A Seriya, ikki marta Italiya kubogi, bitta UEFA kubogi, bitta kubok egalari kubogi, bir marta Yevropa kubogi, bitta UEFA Superkubogi va bitta Qit'alararo kubok.)[9] kabi ajoyib muvaffaqiyatga erishdi.

U 1987-88-yilgi mavsum oxirida klub futbolidan ketgan.[10] U „Yuventus“da skaut rolini egalladi,keyinchalik murabbiy sifatida ishladi.[11]

Xalqaro karyera tahrir

 
Scirea (tik turgan, chapdan uchinchi) Italiya terma jamoasi bilan 1982-yilgi Jahon chempionatida g'alaba qozongan.

Scirea Italiya terma jamoasi bilan 1975-yil 30-dekabrda Gresiyaga qarshi debyut qildi. U darhol Enzo Bearzot boshchiligidagi jamoaning almashtirib bo'lmas ustuniga aylandi[5] va 1980-yilda o'z maydonida uchta Jahon kubogi va bitta Evropa chempionatida ishtirok etdi, Italiya yarim finalga chiqqanidan keyin to'rtinchi o'rinni egalladi va Scirea turnir jamoasining bir qismi bo'ldi.[12]

Scirea klubdoshlari Antonio Kabrini va Klaudio Gentile, markaziy himoyachi Juzeppe Bergomi va darvozabon Dino Dzoff bilan birgalikda urushdan keyingi davrning ehtimol eng kuchli Italiya jamoasining himoya tayanchini tashkil etishdi, chunki havoranglilar 1970-yillarning oxiri 1980-yillarning boshlarida xalqaro va klub futbolida hukmronlik qilgan.

Scirea 1978-yilgi Jahon chempionatida yaxshi taassurot qoldirdi, unda Italiya to'rtinchi o'rinni egalladi. 1982-yilgi Jahon chempionatida birinchi davra guruh bosqichidagi sokin startdan so'ng Italiya ikkinchi bosqichda Argentinani, keyin esa Braziliyani mag'lub etdi, keyinroq yarim finalda Polshani 2–0 hisobida mag'lub etdi. Finalda Gʻarbiy Germaniya ustidan 3–1 hisobida gʻalaba qozongan Scirea jahon chempionati tarixida doimiy oʻrinni egalladi. Ammo 1986-yilgi Jahon chempionatiga kelib, jamoa o'tish davrida edi va ikkinchi bosqichda Fransiyaga yo'l oldi. Bu Scireaning Italiya uchun so'nggi o'yini bo'lishi kerak edi, u 78 o'yinda g'alaba qozongan va 2 gol urgan.[9][13]

O'yin uslubi tahrir

 
Scirea (o'ngda) va jamoadoshi Oskar Damiani 1974-75-yilgi mavsumda „Yuventus“ uchun mashg'ulotlarda

Scirea zamonaviy va yuqori iqtidorli himoyachi bo'lib, mukammal texnik mahorat va taktik qobiliyatga ega, o'zining tezligi, to'pda nafisligi va o'yinni o'qish qobiliyati bilan mashhur edi.[5][14] Ko'pincha boshqa himoyachilar, shu jumladan uning juft sherigi Klaudio Gentile tomonidan qo'llaniladigan shafqatsiz taktikadan farqli o'laroq, Scirea o'zining sinfi, halol o'yini va sport mahorati bilan mashhur edi. Skirea faoliyati davomida hech qachon qizil kartochka olmagan.[3][5][9][15] U shuningdek, yetakchilik qobiliyati bilan mashhur edi, „Yuventus“ va Italiya terma jamoasining sardori sifatida ishlagan.[9]

Sobiq yarim himoyachi bo'lib, u faoliyatining ko'p qismida supurib tashlovchi yoki libero rolini o'ynadi va o'zining ko'rish qobiliyati, o'zini tutishi va to'p bilan ishlash va uni uzatish qobiliyati tufayli pozisiyaning rivojlanishiga hissa qo'shdi. Shunday qilib, Scirea o'z jamoasiga himoyada yordam berishdan tashqari, o'zini himoya chizig'idan ajratar va jamoasining hujum salohiyatiga ham hissa qo'shardi, tez-tez gollar ishlab chiqarishda qatnashardi va ba'zan o'zi ham gol urardi.[5][16][17] Faoliyatining so'nggi qismida, tezligini yo'qotgani sababli, Scirea markaziy himoyachi sifatida ko'proq himoyaviy rol o'ynadi.[18]

Shaxsiy hayot tahrir

Scirea Mariella Cavanna bilan turmush qurgan; birgalikda ularning Riccardo ismli o'g'li bor edi.[19] Mariella eri vafotidan keyin siyosatchiga aylandi.[11]

O'lim tahrir

1989-yilning yozida Scirea Polshaga kuzatuvchi sifatida Górnik Zabrzeni tomosha qilish uchun tashrif buyurdi, unga qarshi UEFA kubogida „Yuventus“ o'ynagan edi. 1989-yil 3-sentabrda uni olib ketayotgan mashina Babsk yaqinida yuk mashinasi bilan to'qnashib ketdi. Mashina bagajida olib yurgan to'rtta kanistr benzin (o'sha paytda Polshada tez-tez gaz tanqisligi sababli odatiy hol edi) zarba paytida portlab ketgan va ikki yo'lovchi bilan birga Scirea halok bo'lgan.[20]

Meros tahrir

O'zining himoyaviy mahorati va o'zini sportchiga hos tutishi tufayli Scirea nomi sport axloqi va sport mahorati uchun namuna sifatida turli yoshlar turnirlari va adolatli o'yin mukofotlariga qo'shildi, jumladan, A Seriya futbolchisi karyerasidagi yutuqlari, iste'dodi va shaxsiyati uchun afsonaviy futbolchiga berilgan Premio Nazionale Carriera Esemplare „Gaetano Scirea“ mukofoti.[11][21] 2005-yilda Italiya terma jamoasining sobiq bosh murabbiyi Enzo Bearzot Scirea faoliyatini e'tirof etish uchun ushbu milliy terma jamoa va „Yuventus“ning 6-raqamli formasini iste'foga chiqarishni taklif qildi. „Yuventus“ning uy maydonidagi „Yuventus“ stadionidagi janubiy tribuna, shuningdek, sobiq Stadio delle Alpidagisi „Curva Scirea“ nomi bilan tanilgan va uni „Yuventus Ultras“ egallagan.

Yutuqlar tahrir

Yuventus[22]

Individual

Yana qarang tahrir

  • Barcha xalqaro klub musobaqalarida g'olib bo'lgan futbolchilar ro'yxati
  • Yevropaning uchta asosiy klub musobaqalarida g'olib bo'lgan futbolchilar ro'yxati

Manbalar tahrir

  1. FIFA World Cup: Gaetano Scireafifaworldcup.yahoo.com
  2. In memory of Scirea (Wayback Machine saytida 2007-03-13 sanasida arxivlangan) – juventus.com; 3 September 2006
  3. 3,0 3,1 „Planet World Cup: Gaetano Scirea (Italy)“. planetworldcup.com. Qaraldi: 2014-yil 31-dekabr.
  4. „Italy's greatest defenders“. Sky Sports (2010-yil 31-may). Qaraldi: 2016-yil 26-yanvar.
  5. 5,0 5,1 5,2 5,3 5,4 Marino Bortoletti. „SCIREA, Gaetano“ (it). Treccani: Enciclopedia dello Sport. Qaraldi: 2017-yil 13-mart.
  6. „La final que nunca se debió jugar“ (2015-yil 26-may).
  7. „Veintiséis años sin Gaetano Scirea - Juventus“.
  8. „Remembering Scirea, Juve's sweeper supreme“. fifa.com. FIFA. 2015-yil 9-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2015-yil 22-aprel.
  9. 9,0 9,1 9,2 9,3 „Gaetano Scirea Campione di semplicità“ (it). Storie di Calcio. Qaraldi: 2014-yil 31-dekabr.
  10. Stefano Bedeschi. „Gli eroi in bianconero: Gaetano SCIREA“ (it). tuttojuve.com (2013-yil 25-may). Qaraldi: 2015-yil 13-aprel.
  11. 11,0 11,1 11,2 Vanni Zagnoli. „Venticinque anni fa moriva Scirea la moglie Mariella lo ricorda in silenzio“ (it). ilmessaggero.it. Il Messaggero (2014-yil 3-sentyabr). 2014-yil 7-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 9-iyun.
  12. 12,0 12,1 „UEFA Euro 1980 team of the tournament“. uefa.com. UEFA (2011-yil 1-iyul). Qaraldi: 2015-yil 27-mart.
  13. „Nazionale in cifre: Scirea, Gaetano“ (it). figc.it. FIGC. 2018-yil 28-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2015-yil 22-aprel.
  14. Stefano Bedeschi. „Gli eroi in bianconero: Gaetano SCIREA“ (it). tuttojuve.com (2013-yil 25-may). Qaraldi: 2015-yil 13-aprel.
  15. „Iniesta e i suoi fratelli: i giocatori mai espulsi“ (it). UEFA.com (2008-yil 1-aprel). Qaraldi: 2018-yil 27-dekabr.
  16. Stefano Bedeschi. „Gli eroi in bianconero: Gaetano SCIREA“ (it). tuttojuve.com (2013-yil 25-may). Qaraldi: 2015-yil 13-aprel.
  17. Sconcerti, Mario. „Il volo di Bonucci e la classifica degli 8 migliori difensori italiani di sempre“ (it). Il Corriere della Sera (23-noyabr 2016-yil). Qaraldi: 27-dekabr 2016-yil.
  18. „Gaetano Scirea Campione di semplicità“ (it). Storie di Calcio. Qaraldi: 2014-yil 31-dekabr.
  19. „Gaetano Scirea, 25 anni fa moriva un campione simbolo“ (it). Il Corriere della Sera (2014-yil 4-sentyabr). Qaraldi: 2015-yil 22-aprel.
  20. „Gaetano Scirea Campione di semplicità“ (it). Storie di Calcio. Qaraldi: 2014-yil 31-dekabr.
  21. Luigi Ferrajolo. „Premio Nazionale Carriera Esemplare "Gaetano Scirea"“ (it). comune.cinisello-balsamo.mi.it. Qaraldi: 2015-yil 13-aprel.
  22. Stefano Bedeschi. „Gli eroi in bianconero: Gaetano SCIREA“ (it). tuttojuve.com (2013-yil 25-may). Qaraldi: 2015-yil 13-aprel. Stefano Bedeschi (25 May 2013). "Gli eroi in bianconero: Gaetano SCIREA". tuttojuve.com (in Italian). Retrieved 13 April 2015.
  23. „New Members in the Italian Football Hall of Fame“. italianfootballdaily.com (2013-yil 3-dekabr). 2015-yil 13-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2015-yil 13-aprel.
  24. „#JUVE120 team announced“. juventus.com (2017-yil 24-noyabr). 2018-yil 27-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 29-may.