Hishom ibn Ismoil al-Maxzumiy
Hishom ibn Ismoil al-Maxzumiy (arabcha: هشام بن إسماعيل المخزومي) – VIII asrda Umaviylar xalifaligiga xizmat qilgan, xalifa Hishom ibn Abdulmalikning ona tomondan bobosi. 701–706-yillarda Madina hokimi boʻlib xizmat qilgan.
Hishom ibn Ismoil al-Maxzumiy | |
|---|---|
arabcha: هشام بن إسماعيل المخزومي | |
| Shaxsiy maʼlumotlar | |
| Tavalludi | VIII asr |
| Dini | Islom |
| Tanilgan sohasi | Madina hokimi (701–706) |
Oilasi
tahrirHishom ibn Ismoil al-Maxzumiy Quraysh qabilasining boy Banu Maxzum urugʻidan boʻlib, Valid ibn al-Mugʻiyraning nevarasi boʻlgan. Qizi Oysha umaviylarning beshinchi xalifasi Abdulmalikka (h. 685–705) turmushga chiqqan. 691-yilda ulardan Hishom ibn Abdulmalik (h. 724–743) dunyoga kelgan, qizi Oyshaning talabi bilan chaqaloqqa uning ismi qoʻyilgan[1]. Hishomning oʻgʻillari Ibrohim va Muhammad, Abdulmalik davrida otasi kabi Hishom ibn Abdulmalik xizmatida Madina hokimi boʻlgan. Al-Volid ibn Yazid davrida (h. 743–744) ular eʼtibordan qolgan va 743-yilda Yusuf ibn Umar at-Saqafiy tomonidan qiynoqqa solingan[2]. Hishomning uchinchi oʻgʻli Xolid 744-yilda Hishom ibn Abdulmalikning oʻgʻli Sulaymonning muvaffaqiyatsiz qoʻzgʻolonida ishtirok etgan va natijada xalifa Marvon ibn Muhammad (h. 744–750) tomonidan qatl etilgan[3].
| Family tree of Hisham ibn Isma'il al-Makhzumi | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Madina hokimligi
tahrirAbdulmalik 701-yilda qaynotasi Hishomni Madinaga hokim etib tayinlagan[4]. Bu lavozimda xizmat qilgan kezlarida u Navfal ibn Musahiq al-Amiriyni qozilar boshligʻi lavozimidan boʻshatib, uning oʻrniga Amr ibn Xolid az-Zuraqiyni[5] tayinlagan va shahar ahlini Abdulmalikning oʻgʻillari Volid ibn Abdulmalik (h. 705–715) va Sulaymon ibn Abdulmalikka (h. 715–717) bay’at qilishda boshchilik qilgan. Faqih Said ibn al-Musayyab qasam ichishdan bosh tortganida, Hishom uni kaltaklashni va qamoqqa tashlashni buyurgan va uni odamlar tomonidan oʻldirilib, xochga mixlab qoʻyadigan togʻ dovoniga olib borib oʻldirib, soxta qatl uyushtirgan[6]. Hishom ibn Ismoil al-Maxzumiy, shuningdek, 703 va 704-yillarda Makkaga yillik haj ziyoratlarini, ehtimol 702 yoki 703 va 705-yilgi haj ziyoratlarini ham nazorat qilgan[7].
705-yilda Abdulmalik vafotidan soʻng, Hishom dastlab oʻzining vorisi al-Valid ibn Abdulmalik tomonidan hokim etib tayinlangan. Biroq yangi xalifa Hishomni yoqtirmagan va 706-yil boshida uni Umar ibn Abdulzziz foydasiga ishdan boʻshatgan. Al-Volid, shuningdek, xalifa Umarga oʻzining hokimlik davridagi xulq-atvori yomon boʻlganlarni koʻrsatish paytida Madina ahli oldida Hishomni koʻrsatishni buyurgan, biroq Said ibn al-Musayyab va Ali ibn Husayn Zayn al-Abidin oʻz izdoshlariga unga zarar yetkazishdan tiyilishlarini buyurishi orqali u jazodan qutulib qolgan[8].
Manbalar
tahrir- ↑ Hinds 1991, ss. 138–39: Yarshater 1985–2007, v. 25: pp. 1-2; Al-Ya'qubi 1883, ss. 378–79; McMillan 2011, s. 92; Ibn Hazm 1982, s. 148.
- ↑ Hinds 1991.
- ↑ Yarshater 1985–2007.
- ↑ Yarshater 1985–2007, v. 23: pp. 33-34; Al-Ya'qubi 1883, s. 335; Khalifah ibn Khayyat 1985, s. 293; McMillan 2011, ss. 92–93; Ibn Hazm 1982, s. 148.
- ↑ Yarshater 1985–2007, v. 23: pp. 33-34; Khalifah ibn Khayyat 1985, s. 296
- ↑ Yarshater 1985–2007, v. 23: pp. 113-15; Al-Ya'qubi 1883, s. 335; McMillan 2011, s. 103; Munt 2014, s. 91.
- ↑ Yarshater 1985–2007, v. 23: pp. 71, 76, 115, 129-130; Al-Ya'qubi 1883, ss. 336, 349; Al-Mas'udi 1877, s. 59; Khalifah ibn Khayyat 1985, ss. 289, 290, 291, 299, 311, 360; McMillan 2011, ss. 79, 95, 127.
- ↑ Yarshater 1985–2007, v. 23: pp. 131-33; v. 39: p. 213; Al-Ya'qubi 1883, s. 339; Khalifah ibn Khayyat 1985, s. 311; McMillan 2011, ss. 103–04.
Adabiyotlar
tahrir- Bosworth, C. E., ed (1991). "Encyclopaedia of Islam. Volume VI: Mahk–Mid" (2nd nashri). Leiden: E. J. Brill. ISBN 978-90-04-08112-3. https://dx.doi.org/10.1163/1573-3912_islam_SIM_4829.
- Ibn Hazm, Abu Muhammad 'Ali ibn Ahmad ibn Sa'id al-Andalusi. Jamharat Ansab al-'Arab, 5th (ar) Harun: , Cairo: Dar al-Ma'arif, 1982.
- Khalifah ibn Khayyat. Tarikh Khalifah ibn Khayyat, 3rd ed (ar) al-'Umari: . Al-Riyadh: Dar Taybah, 1985.
- Al-Mas'udi, Ali ibn al-Husain. Les Prairies D'Or, Tome Neuvième, Ed. and Trans. Charles Barbier de Meynard and Abel Pavet de Courteille (fr), Paris: Imprimerie Nationale, 1877.
- McMillan, M.E.. The Meaning of Mecca: The Politics of Pilgrimage in Early Islam. London: Saqi, 2011. ISBN 978-0-86356-437-6.
- Munt, Harry. The Holy City of Medina: Sacred Space in Early Islamic Arabia. New York: Cambridge University Press, 2014. ISBN 978-1-107-04213-1.
- Al-Ya'qubi, Ahmad ibn Abu Ya'qub. Historiae, Vol. 2 (ar) Houtsma: . Leiden: E. J. Brill, 1883.
- The History of al-Ṭabarī (40 vols), SUNY Series in Near Eastern Studies.. Albany, New York: State University of New York Press, 1985–2007. ISBN 978-0-7914-7249-1.
| Oldingisi | Governor of Medina 701–706 |
Keyingisi |