Vikipediya

Huliaipole

Huliaipole (ukraincha: Гуляйполе  [ɦʊlʲɐjˈpɔle]; lit.) — Ukraina, Zaporijjya viloyati, Polohiy tumanidagi shahar hisoblanadi. U Ukraina anarxist inqilobchisi Nestor Maxnoning tugʻilgan joyi sifatida tanilgan. 2021-yilda uning aholisi 13 070 kishi edi. 2022-yilgi Rossiyaning Ukrainaga bostirib kirishi paytida rus kuchlari tomonidan hujumga uchragan va u Ukraina va Rossiya tomonidan bosib olingan hudud oʻrtasidagi aloqa liniyalaridan biriga jiddiy zarar yetkazgan.

Huliaipole

Гуляйполе
Skyline of Huliaipole
Huliaipole
Gerb
47°39′51.98″N 36°15′47.41″E / 47.6644389°N 36.2631694°E / 47.6644389; 36.2631694 G OKoordinatalari: 47°39′51.98″N 36°15′47.41″E / 47.6644389°N 36.2631694°E / 47.6644389; 36.2631694 G O
Asos solingan 1785
Aholisi
 (2021)
 13,070
[[File:|290px|Huliaipole xaritada]]
Huliaipole
Huliaipole

Tarixi tahrir

Qrim xonligining Rossiya imperiyasi tomonidan qoʻshib olinishidan oldin, bu hududda asosan Zaporojye kazaklari va koʻchmanchi Kichik Noʻgʻay Oʻrdasi yashagan. Zaporojye Sichning sobiq yerlarida, Rossiya imperiyasining bosib olingan Zaporojye erlarini joylashtirish va rivojlantirish siyosatining bir qismi boʻlgan. Buyuk Ketrin Sichni tarqatib yuborganida, mahalliy kazaklar yo surgunga qochib ketishdi yoki krepostnoylikka olib kelishadi, hozirgi Xulyaipol aholisi Shabelskiylar buysunishga majbur boʻlishadi.[1]

1785-yilda Yekaterinoslav gubernatorligi hay’ati Novomoskovsk Zemstvo sudiga Qrim xonligidan himoya qilish uchun Hulyaipole davlat harbiy posyolkasini tashkil etishni buyurdi. Arxiv maʼlumotlari yangi tashkil etilgan aholi punktiga birinchi koʻchmanchilar Starodubskiy tumani hududidan, keyinroq Kiev viloyati, Chernigov viloyati, Poltava viloyati va Ukrainaning Sloboda hududidan kelganligini tasdiqladi. „Huliaipole“ nomi (lit. ") u tashkil topgan hududning tabiatini aks ettirgan, u aholi punktiga asos solinganidan oldin uzoq vaqt davomida tez-tez yarmarkalarga mezbonlik qilgan. Aholi punkti anʼanaviy ravishda asrlarga boʻlingan, maʼmuriy-hududiy birliklar harbiy yoʻnalish boʻyicha shakllangan.[1] Podoliya, Pishchanka, Guryan, Verbiv, Boxanskiy, Xerson va keyinchalik Polshadan yuzlab odamlar shu tarzda joylashdilar. 1794-yilda aholi punkti 150 yardga ega edi. Viloyat aholisi dehqonchilik va chorvachilik bilan faol shugʻullangan.

Geografiyasi tahrir

Xulyaipol shahri Gaychur daryosi vodiysida joylashgan[2][3] (suv ombori nomi turkiy tillardan etimologik hisoblanadi: gai „erkin“ + chur „dasht“[4]), oqimning yuqori qismidan 3,5 km masofada joylashgan. — Marfopil qishlogʻi, quyi oqimda 1,5 km masofada Zelene qishlogʻi joylashgan. Xuddi shu nomdagi temir yoʻl vokzalidan 8 km va Zaporojye viloyat markazidan 98 km uzoqlikda (H08 va T 0814 avtomobil yoʻllari orqali) joylashgan. Shimolda Polohy tumani Dnepropetrovsk viloyatining Sinelnikov tumani bilan, sharqda — Donetsk bilan chegaradosh hisoblanadi.

Demografiyasi tahrir

Hulyaipole aholisi
Yil 1810 1859 yil 1900 1913 yil 1917 yil 1926 yil 1970 yil 1989 yil 2013 yil 2021 yil
Aholi 1852 2521 10 000[1] 16 150 25 000[5] 12 027[6] 16 000[3] 19 198[7][8] 14 358[9] 13 070

Taniqli odamlari tahrir

  • Voldemar Antoni (1886—1974), ukrainalik anarxist ziyoli, kambagʻal dehqonlar ittifoqining asoschisi
  • Vilen Kalyuta (1930—1999), ukrainalik kinematograf
  • Semen Karetnik (1893—1920), ukrainalik anarxist, Ukraina inqilobiy qoʻzgʻolonchilar armiyasi qoʻmondoni
  • Nestor Maxno (1888—1934), ukrainalik anarxist, Ukraina inqilobiy qoʻzgʻolonchilar armiyasi qoʻmondoni
  • Aleksandr Semenyuta (1883—1910), ukrainalik qoʻzgʻolonchi anarxist, kambagʻal dehqonlar ittifoqi rahbari

Galereyasi tahrir

  •  
    Sobiq o'g'il bolalar gimnaziyasi
  •  
    Eski tegirmon, dastlab Germaniyaning Krieger kompaniyasiga tegishli
  •  
    Mahalliy tarix muzeyi

Manbalar tahrir

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 Skirda, Alexandre. Nestor Makhno–Anarchy's Cossack: The Struggle for Free Soviets in the Ukraine 1917–1921 (inglizcha). Oakland: AK Press [1982], 2004 — 17 bet. ISBN 978-1-902593-68-5. OCLC 60602979.  Manba xatosi: Invalid <ref> tag; name "Skirda17" defined multiple times with different content
  2. ↑ Gulyay Pole // Bolshaya Sovetskaya Ensiklopediya. / redkoll., gl. red. B. A. Vvedenskiy. 2-e izd. tom 13. M., Gosudarstvennoe nauchnoe izdatelstvo „Bolshaya Sovetskaya ensiklopediya“, 1952. str.194
  3. ↑ 3,0 3,1 Gulyaypole // Bolshaya Sovetskaya Ensiklopediya. / pod red. A. M. Proxorova. 3-e izd. tom 7. M., „Sovetskaya ensiklopediya“, 1972.
  4. ↑ „Гуляйполе — столиця степів“ (ukraincha). Zaporizhia Regional Tourist Information Center. Zaporizhzhia Oblast. 2009-yil 15-noyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 17-dekabr 2021-yil.
  5. ↑ Skirda, Alexandre. Nestor Makhno–Anarchy's Cossack: The Struggle for Free Soviets in the Ukraine 1917–1921 (inglizcha). Oakland: AK Press [1982], 2004 — 17, 358 bet. ISBN 978-1-902593-68-5. OCLC 60602979. 
  6. ↑ Skirda, Alexandre. Nestor Makhno–Anarchy's Cossack: The Struggle for Free Soviets in the Ukraine 1917–1921 (inglizcha). Oakland: AK Press [1982], 2004 — 358 bet. ISBN 978-1-902593-68-5. OCLC 60602979. 
  7. ↑ Vsesoyuznaya perepis naseleniya 1989 g.
  8. ↑ Gulyaypole // Bolshoy ensiklopedicheskiy slovar (v 2-x tt.). / redkoll., gl. red. A. M. Proxorov. tom 1. M., „Sovetskaya ensiklopediya“, 1991. str.349
  9. ↑ „Чисельність наявного населення України на 1 січня 2013 року. Державна служба статистики України. Київ, 2013. стор.63“. 12-oktabr 2013-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 5-avgust 2019-yil.

Havolalar tahrir 

"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Huliaipole&oldid=3708255" dan olindi