James Dutton (fazogir)
James Patrick „Mash“ Dutton, Jr. (1968-yil 20-noyabrda tugʻilgan) — muhandis, sobiq NASA astronavti 2004-yil klassi (NASA guruhi 19) va AQSh harbiy-havo kuchlarida polkovnik unvoni bilan taqdirlangan sobiq sinovchi uchuvchisi.
| James Patrick Dutton, Jr. | |
|---|---|
 | |
| Tavalludi |
20-noyabr 1968-yil Eugene, Oregon |
| Fuqaroligi | AQSh |
| Kasbi | Astronavt uchuvchisi, Polkovnik |
| Millati | Amerikalik |
| Kosmik karyera | |
Hozirgi kasb |
Texnik maslahatchi, Dynetics Human Landing System (HLS) |
Oldingi kasb |
F-22 sinov uchuvchisi |
| Daraja | Polkovnik, USF |
Kosmosdagi vaqt |
15 kun 02 soat 47 minut[1] |
| Tanlash | 2004-yil NASA guruhi |
| Missiyalar | STS-131 |
Missiya belgisi |
 |
Taʼlim tahrir
Dutton 1968-yil 20-noyabrda Oregon shtatining Evgeniy shahrida tugʻilgan, u yerda ilk taʼlimini olgan. Keyin esa Cal Young oʻrta maktabida oʻqigan, Sheldon oʻrta maktabini tamomlagan. U Harbiy-havo kuchlariga qoʻshildi va 1991-yilda Amerika Qoʻshma Shtatlari Harbiy-havo kuchlari akademiyasini astronavtika muhandisligi boʻyicha bakalavr darajasini oʻz sinfida birinchi boʻlib tugatdi. Bitiruv ordeni boʻyicha eng yaxshi kursant unvonini qoʻlga kiritish bilan birga, misli koʻrilmagan jasorat bilan „Eng yaxshi harbiy kursant“, „Eng yaxshi akademik kursant“, „Eng yaxshi uchuvchi“, „Eng yaxshi muhandis talaba“ mukofotlarini oldi. Keyinchalik 1994-yilda Vashington universitetida aeronavtika va astronavtika fanlari magistri darajasini oldi.[2]
Karyera tahrir
Harbiy havo kuchlari faoliyati tahrir
Dutton 1991-yilda AQSh Harbiy-havo kuchlari akademiyasining aʼzosi hisoblanadi. Shu vaqt ichida u kollejlararo kursantlar musobaqasi uchish jamoasi aʼzosi edi. Duttonning uchuvchi mashgʻulotlari Sheppard AFB, Texas shtatida boʻlgan.
1993-1994-yillarda Dutton Vashington universiteti, Sietl, Vashingtonda magistrlik darajasini olgan.
1995-yilda Dutton Floridadagi Tyndall AFB da F-15C mashgʻulotlarini oʻtkazdi, soʻngra 1995-yil oktyabridan 1998-yil mayigacha Buyuk Britaniyaning RAF Lakenheath shahridagi Grim Reapers 493d qiruvchi eskadronida F-15C uchuvchisi sifatida uchdi. Bu vaqt ichida u Iroq ustidan joylashtirilgan va Shimoliy Iroqdagi „Komfort va Shimoliy kuzatuv“ operatsiyasini qoʻllab-quvvatlash uchun havo ustunligini taʼminlash uchun 100 soatdan ortiq jangovar parvoz qilgan. 1998-yil may oyida Dutton Nevada shtatidagi Nellis AFB da 422d sinov va baholash guruhiga qoʻshildi va F-15Cda operatsion sinov missiyalarini yakunladi.
U AQSh havo kuchlari sinov uchuvchilar maktabida (TPS) oʻqish uchun tanlangan va 2000-yil dekabr oyida 00A („Dawgs“) bahosi bilan tamomlagan. 2002-yilning iyunigacha Dutton F-16 uchuvchisining 416-chi parvoz sinov otryadida xizmat qilgan.
U 2002-yil avgustidan 2004-yil iyunigacha 350 soatdan ortiq parvozni amalga oshirgan Edvards AFB (Kaliforniya) da 411-chi parvoz sinov otryadi bilan Raptorda uchadigan F-22 qoʻshma sinov kuchlariga qoʻshildi.
2014-yilda AQSh harbiy-havo kuchlaridan polkovnik lavozimidan isteʼfoga chiqdi. Dutton 30 dan ortiq turli samolyotlarda 3300 soatdan ortiq parvozga ega.
NASA karyerasi tahrir
Dutton 2004-yil may oyida NASA tomonidan astronavt nomzodi sifatida tanlandi va 2006-yil 10-fevralda 19-guruhdagi sinfdoshi bilan astronavt sertifikatini (malakali) oldi. Datton dastlab Ekipaj qidirish vositasini (CEV) ishlab chiqqan qidiruv boʻlimiga tayinlangan edi. Orion deb ataladi. U STS-122 va STS-123 kosmik kemalari missiyalari uchun CAPCOM koʻtarilish va kirish joyi boʻlib xizmat qildi.
Dutton 2008-yil dekabr oyida STS-131 uchuvchisi sifatida birinchi kosmik parvozga rasman tayinlangan.
Parvozdan soʻng u 2010-yil avgustidan 2011-yil avgustigacha, soʻngra 2011-yil avgustidan 2012-yil iyunigacha NASAdan nafaqaga chiqqunga qadar Astronavtlar byurosining Shuttle boʻlimi boshligʻining oʻrinbosari lavozimida ishlagan.
STS-131 tahrir
STS-131 (2010-yil 5-20-aprel) Space Shuttle Discovery tomonidan Xalqaro kosmik stansiyaga qayta missiyasi edi. Dutton missiyada uchuvchi sifatida uchgan. U Shuttle qoʻmondoni Alan Poindexter va missiya mutaxassislari Richard Mastrakkio, Doroti Metkalf-Lindenburger, Stefani Uilson, JAXAdan Naoko Yamazaki va Kley Anderson bilan parvozni amalga oshirdi. Orbitaga chiqqach, ular ISS Expedition 23 ekipajiga qoʻshilishdi.
U Poindexterga toʻqnashuv va qoʻnish paytida yordam berdi, shuningdek, orbital tushish va parvoz paytida manyovr qildi. U, shuningdek, missiya uchun yetakchi robot-qoʻl operatori boʻlib xizmat qilgan, EVA-larga tayyorgarlik koʻrishda havo blokirovkasi operatsiyalari uchun mas’ul boʻlgan va Uilsonga stansiya robotli qoʻl operatsiyalarida yordam bergan.[3]
STS-131 missiyasi 15 kun, 2 soat, 47 daqiqa va 10 soniyada bajarilgan va 238 orbitada 6 232 235 statik milni bosib oʻtgan.
NASA va havo kuchlaridan keyingi martaba tahrir
Harbiy havo kuchlaridan nafaqaga chiqqanidan soʻng, u Southwest Airlines aviakompaniyasida uchuvchi boʻldi. 2020-yil iyun oyida Dutton Dynetics, Inc. kompaniyaga Artemis dasturini qoʻllab-quvvatlaydigan NASAning Inson qoʻnish tizimini (HLS) loyihalash boʻyicha texnik maslahatchi sifatida qoʻshildi.[4]
Oila va manfaatlar tahrir
Dutton Erin Ruhoffga uylangan, ularning toʻrt oʻgʻli bor: Jeyms Patrik III (JP), Uill, Jo va Rayan va ular Kolorado shtatining Kolorado Springs shahrida yashaydilar.
U eksperimental sinov uchuvchilari jamiyati va ofitserlarning nasroniy stipendiyasi aʼzosidir.
Shuningdek tahrir
- Astronavtlar roʻyxati nomi boʻyicha
- Tanlov boʻyicha kosmonavtlar roʻyxati
- Millati boʻyicha kosmonavtlarning vaqt jadvali
Manbalar tahrir
- ↑ Spacefacts biography of James Dutton
- ↑ „JAMES P. DUTTON, JR. (COLONEL, U.S. AIR FORCE) NASA ASTRONAUT (FORMER)“. NASA (2014-yil yanvar). Qaraldi: 18-yanvar 2021-yil.
- ↑ „STS-131 Press Kit“. NASA. 2020-yil 22-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 29-iyun.
- ↑ „Linkedin Page“. Jim Dutton.
Havolalar tahrir
- „JAMES P. DUTTON, JR. (COLONEL, U.S. AIR FORCE) NASA ASTRONAUT (FORMER)“. NASA (2014-yil yanvar). Qaraldi: 18-yanvar 2021-yil.