Vikipediya

Karol J. Bobko

Karol Joseph „Bo“ Bobko (1937-yil 23-dekabrda tugʻilgan), (polkovnik, USAF, Ret.) — amerikalik aerokosmik muhandis, AQSh harbiy-havo kuchlarining isteʼfodagi zobiti, sinov uchuvchisi va sobiq USAF va NASA astronavti. Bobko koinotda sayohat qilgan AQSh Harbiy-havo kuchlari akademiyasining birinchi bitiruvchisi edi[3].

Karol J. Bobko
Tavalludi 23-dekabr 1937-yil (1937-12-23) (86 yosh)
New York City, New York, U.S.
Vafoti 17-avgust 2023[1][2]
Fuqaroligi AQSh va Polsha
Kasbi Sinov uchuvchisi
Millati Amerikalik
Mukofotlari
Kosmik karyera
Daraja Colonel, USAF
Kosmosdagi vaqt
 16kun 02soat 03m
Tanlash 1966 USAF MOL Group 2
1969 NASA Group 7
Missiyalar STS-6, STS-51-D, STS-51-J
Missiya belgisi
Isteʼfo 1989-yil 1-yanvar

Yoshlik tahrir

Bobko 1937-yil 23-dekabrda Nyu-Yorkning Kvins shahrida[4] ukrain va litvalik oilada tugʻilgan[5][6]. U 1955-yilda Nyu-Yorkdagi Bruklin texnik maktabini tamomlagan, keyin 1959-yilda Qoʻshma Shtatlar Harbiy[7] havo kuchlari akademiyasida fan bakalavri va 1970-yilda Janubiy Kaliforniya universitetida aerokosmik muhandislik fanlari magistri darajasini olgan[7].

Harbiy xizmat tahrir

Bobko AQSh Harbiy-havo kuchlari akademiyasining birinchi bitiruvchisi edi. Komissiya va navigator reytingini olgandan soʻng, u Florida shtatidagi Bartou aviabazasi va Oklaxoma shtatidagi Vens havo kuchlari bazasida uchuvchi mashgʻulotlarida qatnashdi. U parvoz mashgʻulotlarini tugatdi va 1960-yilda uchuvchi qanotlarini oldi.

1961-yildan 1965-yilgacha u F-100 va F-105 samolyotlarida uchgan, Nyu-Meksikodagi Cannon aviabazasidagi 523-taktik qiruvchi otryadda uchuvchi, Seymur Jonson esa 336-taktik qiruvchi samolyotda uchuvchi etib tayinlangan. U Kaliforniyadagi Edvards havo kuchlari bazasidagi Aerokosmik tadqiqot uchuvchilar maktabida tahsil olgan va 1966-yilda kosmonavt sifatida USAF Manned Orbiting Laboratory (MOL) dasturiga tayinlangan[8].

U F-100, F-104, F-105, T-33, T-38 va boshqa samolyotlarda 6600 soatdan ortiq parvoz vaqtini qayd etgan.

NASA faoliyati tahrir

Bobko 1969-yil sentyabr oyida boshqariladigan orbital laboratoriya (MOL) dasturi bekor qilingandan keyin NASA Astronavtlar guruhi 7ga qoʻshildi. U juda muvaffaqiyatli Skylab Medical Experiment Altitude Test (SMEAT) ekipaj aʼzosi edi — Skylab missiyasining 56 kunlik yer simulyatsiyasi, bu ekipaj aʼzolariga tibbiy tajribalar boʻyicha dastlabki maʼlumotlarni toʻplash va jihozlar, operatsiyalar va protseduralar haqida maʼlumot olish imkonini berdi.

Bobko Apollon-Union sinov loyihasi (ASTP) uchun astronavtlarni qoʻllab-quvvatlash ekipajining aʼzosi edi. Ushbu tarixiy birinchi xalqaro kosmik parvoz 1975-yil iyul oyida boʻlib oʻtdi. Keyinchalik u Edvards havo kuchlari bazasida kosmik kemaning yaqinlashish va qoʻnish sinovlari uchun yordamchi ekipaj aʼzosi boʻldi. U yaqinlashish va qoʻnish sinovi (ALT) parvozlarida mos ravishda CAPCOM va asosiy taʼqib uchuvchisi boʻlib xizmat qilgan.

Kolumbiyaning birinchi parvoziga (STS-1) tayyorgarlik koʻrayotgan Bobko Kennedi kosmik markazdagi sinov va nazorat guruhida yetakchi astronavt boʻlib xizmat qilgan.

Uch marta kosmik parvozlar faxriysi boʻlgan Bobko kosmosda jami 386 soat vaqt oʻtkazdi. STS-6 uchuvchisi (1983-yil 4-9-aprel); va STS-51-D (1985-yil 12-19-aprel) va STS-51-J (1985-yil 3-7-oktyabr) da missiya qoʻmondoni boʻlib xizmat qilgan.

Kosmik parvoz tajribasi tahrir

 
Bobko hamkasbi astronavt Pol.J.Vayts bilan (chapda) STS-6 uchun mashgʻulot paytida

Bobko 1983-yil 4-aprelda Florida shtatidagi Kennedi kosmik markazidan uchirilgan STS-6 uchuvchisi edi. Challengerning birinchi safari davomida ekipaj uni geosinxron orbitaga koʻtarish uchun zarur boʻlgan katta aloqa sunʼiy yoʻldoshini (TDRS −1) va raketa bosqichini (Inertial Upper Stage) joylashtirdi. STS-6 ekipaji, shuningdek, birinchi Shuttle kosmik parvozini (EVA) amalga oshirdi va qoʻshimcha ravishda materiallarni qayta ishlash va kosmosdan chaqmoq harakatlarini qayd etish uchun koʻplab boshqa tajribalarni oʻtkazdi. Parvozda uchta Getaway Specials ham faollashtirilgan. 120 soatlik orbital operatsiyalardan soʻng, Challenger 1983-yil 9-aprelda Kaliforniyadagi Edvards havo kuchlari bazasidagi beton uchish-qoʻnish yoʻlagiga qoʻndi[9].

 
Bobko amerikalik senator Jeyk Garn bilan (chapda) STS-51-D missiyasi paytida

Oʻzining ikkinchi missiyasida Bobko 1985-yil 12-aprelda Kennedi kosmik markazidan uchirilgan STS-51-D qoʻmondoni edi. Boshqa tajribalarni amalga oshirishdan tashqari, missiya ikkita aloqa sunʼiy yoʻldoshini joylashtirish, kosmosda elektroforez va ekokardiyografiya operatsiyalarini bajarish edi. Aloqa sunʼiy yoʻldoshlaridan biri ishlamay qolganda, sunʼiy yoʻldoshni faollashtirish uchun rejadan tashqari kosmik yurish amalga oshirildi, bu masofaviy manipulyatorning qoʻli bilan uchrashuv va operatsiyalarni talab qildi. 168 soatlik orbital operatsiyalardan soʻng Discovery 1985-yil 19-aprelda Kennedi kosmik markazidagi 33-uchish-qoʻnish yoʻlagiga qoʻndi[10].

Bobkoning soʻnggi parvozi Mudofaa vazirligining 1985-yil 3-oktyabrda Kennedi kosmik markazidan uchirilgan STS-51-J ikkinchi kosmik kemasi qoʻmondoni sifatida amalga oshirilgan.Ushbu missiya Mudofaa vazirligi uchun tasniflangan yuklarni olib yurgan va ikkinchi marta Shuttle missiyasi faqat Mudofaa vazirligi faoliyati uchun ishlatilgan. Bu Atlantisning birinchi sayohati edi. 98 soatlik orbital operatsiyalardan soʻng, Atlantis 1985-yil 7-oktyabrda Edvards havo kuchlari bazasining Lakebed Runway 23-ga qoʻndi. Bobko uchta turli kosmik kemalarda uchgan birinchi odam edi[11].

NASAdan keyingi martaba tahrir

1988-yilda Bobko NASA va havo kuchlaridan nafaqaga chiqdi va Texasning Xyuston shahridagi Booz Allen Hamiltonga qoʻshildi. Booz Allenda u insonning kosmosga parvozi direktori va direktori edi. Uning asosiy yoʻnalishlari: yuqori samarali oʻquv simulyatsiyasi, apparat va dasturiy taʼminot tizimlari muhandisligi, kosmik kemalarni tekshirish va sinovdan oʻtkazish, kosmik stantsiyani ishlab chiqish va dasturiy taʼminot integratsiyasi edi.

2000-yilda Bobko Xyustonda (Texas shtati) SPACEHAB, Inc. tomonidan birlashtirildi va kompaniyaga qoʻshildi va u erda strategik dasturlar boʻyicha vitse-prezident boʻldi. U kelajakdagi kosmik parvozlar uchun kontseptsiyalar, jarayonlar va texnik vositalarni ishlab chiqqan tashkilotni boshqargan. 2005-yilda Bobko Science Applications International Corporation (SAIC) da NASA Ames Research Center Simulation Laboratories (SimLabs) qoshidagi dastur menejeri sifatida ishga kirdi.

Shaxsiy hayot tahrir

U.F.Dianne Welsh bilan turmush qurgan, bir qiz va bir oʻgʻili bor. U xotini bilan Kaliforniyaning Half Moon Bay shahrida yashaydi.

Mukofot va unvonlar tahrir

  • Mudofaa xizmatlari uchun medal
  • Legion xizmatlari
  • Muhtaram uchuvchi xoch
  • Mudofaadagi xizmatlari uchun medali
  • „ Buyuk xizmatlari uchun“ medallari (1970 va 1979)
  • NASAning maxsus xizmatlari medallari (2)
  • NASA kosmik parvoz medallari (3)[12]
  • Jonson Space Center Group Achievement mukofotlari (6)[12]
  • Harbiy havo kuchlari akademiyasi Jabara mukofoti (1983)[12]
  • Aviatsiya muzeyi beshigi Long-Aylend havo va kosmik shon-sharaf zali[13]
  • AQSh astronavtlari shon-sharaf zali (2011-yil 7-may)[14].

Manbalar tahrir

  1. ↑ (unspecified title)
  2. ↑ (unspecified title)
  3. ↑ „THIS IS WHY THE AIR FORCE ACADEMY IS LEADING THE WAY IN SPACE“. US Air Force Academy (12-oktabr 2017-yil). 11-dekabr 2018-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 11-dekabr 2018-yil.
  4. ↑ „MEN IN THE NEWS: PAUL J. WEITZ“. New York Times (5-aprel 1983-yil). Qaraldi: 8-fevral 2019-yil.
  5. ↑ Lecture of NASA Astronaut Karol J. Bobko
  6. ↑ „Visit of Dr. Simon P. Worden, Director of the NASA Ames Research Center, and COL Karol J. Bobko, Former NASA Astronaut“. 2012-yil 6-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2011-yil 15-noyabr.
  7. ↑ 7,0 7,1 „Trojans in Space“. University of Southern California. Qaraldi: 16-yanvar 2018-yil.
  8. ↑ „The Contrails: Notable Graduates“. U.S. Air Force Academy Public Affairs (26-aprel 2016-yil). Qaraldi: 17-yanvar 2018-yil.
  9. ↑ „STS-6“. NASA (23-noyabr 2007-yil). Qaraldi: 16-yanvar 2018-yil.
  10. ↑ „STS-51D“. NASA (18-fevral 2010-yil). Qaraldi: 16-yanvar 2018-yil.
  11. ↑ Blakeslee, Sandra. „Astronauts return from secret“ (sic) The New York Times, 8 October 1985.
  12. ↑ 12,0 12,1 12,2 „KAROL J. BOBKO (COLONEL, USAF, RET.) NASA ASTRONAUT (FORMER)“. NASA (2020-yil yanvar). Qaraldi: 9-yanvar 2021-yil.
  13. ↑ Bleyer. „Cradle of Aviation hall of fame adds 3 inductees“. Newsday (17-may 2010-yil). 2018-yil 9-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 23-iyun.
  14. ↑ Todd Halvorson. „2 head for U.S. Astronaut Hall of Fame“. Florida Today (2011-yil 11-yanvar). 2014-yil 9-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2011-yil 12-yanvar.

Havolalar tahrir 

"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Karol_J._Bobko&oldid=3827404" dan olindi