Kovbell

Kovbell (inglizcha: cowbell — sigir qoʻngʻirogʻi) — tilchasiz qoʻngʻiroq koʻrinishidagi afro-kuba zarbli musiqa asbobi.

Kovbell oddiygina old yuzi ochiq boʻlgan toʻrtburchak metall prizmadir. Koʻpincha u toʻrtburchaklar yoki romb shaklidagi asos bilan yasaladi. U hatto boy aranjirovkalarda ham keskin, shiddatli, yaxshi oʻqiladigan, juda qisqa zarb va pasayishli ovozga ega. Kovbelldan foydalanish Lotin-Amerika raqs janrlarining ajralmas elementidir; baʼzan hammabop musiqa va rok musiqasida ham qoʻllaniladi.

Senserro

Lotin Amerikasi musiqasida asbob senserro (ispancha: cencerro, soʻzma-soʻz — „botalo“, „qoʻngʻiroqcha“) yoki kampana (ispancha: campana, „qoʻngʻiroq“) deb ataladi.

Lotin Amerikasi musiqasida senserroning paydo boʻlishi Kongo diniy ibodatlarining ekon marosim qoʻngʻiroqlari bilan bogʻliq. Kubaning dunyoviy musiqasida senserrodan birinchi boʻlib Arsenio Rodriges foydalangan deb hisoblanadi.

Lotin Amerikasi ansambllarida senserrodan bongochilar va timbalero barabanchilari (montuno naqorati kuylanganda) foydalanadilar. Birinchi holda, musiqachi barmoqlari bilan tovushning toʻyinganligi va kuchini sozlab, senserroni kaftida ushlab turadi va qoʻngʻiroqqa yogʻoch tayoqcha bilan zarb beradi. Ikkinchi holda, bir yoki bir nechta senserrolar bir juft timballar bilan birga ustunga oʻrnatiladi.

Kovbell zamonaviy musiqada

Kovbell oʻz nomini toʻliq oqlagan holda, toʻgʻridan-toʻgʻri choʻponlar sigirlarning boʻyniga osilgan qoʻngʻiroqdan kelib chiqqan. Musiqaga kirib kelishi bilan, kovbellning koʻrinishi oʻzgarib, tovushni hosil qiluvchi tilcha olib tashlandi, endi tayoqchalar bilan zarb berish orqali tovush chiqariladi. Kovbell uning oʻlchamiga va devor qalinligiga qarab belgilangan ovoz balandligiga ega, shuning uchun partiyani turfa xil qilish uchun turli balandlikdagi bir nechta kovbellar ishlatiladi. Qoʻlda ushlab turib chalish uchun qulay boʻlgan kovbellar va tutqich oʻrniga ustunga oʻrnatiladigan mahkamlagichli kovbellar mavjud. Zarbli toʻplamni chalishda ustundagi kovbelldan foydalanish mumkin. Baʼzi kovbellar yoqimsiz ohanglarni yoʻq qilish uchun zarb qovurgʻasiga parchinlangan plastik dempfer bilan birga ishlab chiqiladi, ammo bunday dempferlarning parchinlari koʻpincha uzoq vaqt foydalanish bilan boʻshashadi va dempferlarning oʻzi qoʻshimcha shovqin manbai boʻlib qoladi.

Kovbellni yozishda uning ovozining yoʻnalishini hisobga olish kerak. Ushbu asbobning dinamik diapazoni juda keng boʻlishi mumkin, ammo piano kamdan-kam hollarda kovbellda chalinadi va uning ovozining oʻziga xosligi shundaki, ansamblni kovbella yordamida yozishda asosiy muammo — uning barcha mikrofonlarga istisnosiz „oʻrmalab kirishi“ hisoblanadi.

Adabiyotlar

• Дмитриев Г.П. „Ков белл, альпийские колокольчики“,. Ударные инструменты. М.: Советский композитор, 1991 — 53—54 bet. 
• Torres G. „Cencerro“,. Encyclopedia of Latin American Popular Music. ABC-CLIO, 2013 — 77—78 bet. 
• González M.E. „Cencerro“,. Instrumentos de la música folclórico-popular de Cuba. Vol. 1. Habana: Editorial de Ciencias Sociales, 1997 — 105—113 bet.