Kyurilar

Kyurilar oilasi Parij universitetining talabasi Mariya Skladovskaya Pyer Kyuri bilan tanishganida Pyer mashhur fizik edi. Fanga fidokorlik ularni yaqinlashtirdi va ular turmush qurdilar.

Yashash tarzi

Pyer va Mariya kamatorona yashadilar. Labaratoriya sotib olishga ham yetarli mablag`lari yo`q edi. Ular yarim xaroba yog`och hujrani o`z ilmiy tadqiqotlari uchun moslab oldilar va birgalikda ulkan kashfiyotlar qildilar.

Mariyaning kashfiyoti

O'sha yillari fransuz fizigi Antuan Anri Bek - kerel g'alati nurlarni topdi, nurlarni uran tuzi boʻlagi taratardi. Bu nurlarni odam ko'zi ilg'amasdi, lekin uran tuzini qora qog'ozga o'ralgan fotoplastinka ustiga qo'yilsa, foto- plastinka nurlanib qorayib qolardi.

Bunday nurlar faqat urandan emas, boshqa elementlardan ham tarqalishi ma'lum bo'ldi. «Nur» so'zi lotincha- da "radius" ma'nosini bildiradi. Shuning uchun Mariya ko'rinmaydigan nurlar tarqatadigan barcha modda larni radioaktiv moddalar deb atashni taklif qildi.

Nobel mukofoti

Tahminan 1898-yillarda radiy ni kash qildilar va kichina sof radiy bolagini ham todilar. Radioaktivlikni kash qilganliklari uchun er-otin Kyurilar va Bekkerel Nobel mukofoti bilan taqdirlandilar. Bir necha yillardan so`ng Mariya sof radiy metalini hosil qilib olgani uchun ikkinchi martta Nobel mukofotiga sazovor bo`ldi.

Atom fizikasi kashfiyoti

Pyer va Mariya ishlari atom fizikasi ni asosini tashkil etdi. Radioaktivlik hodisasi kashf qilingunga qadar atom bo`linmas deb hisoblanardi. Endilikda ma`lum bo`ldki u ko`p zarralardan iborat ekan.

Manbalar

O`zbekiston Milliy Ensiklopediyasi