”Biron narsa U Zotga o’xshash emasdir, U Zot (barcha narsani) Eshitguvchi va (barcha narsani) Ko’rib Turguvchidir”. (Shuro surasi 42:11)
# 1.Tahrif –bu aniq oyatlarning va sahih hadislarning ma’nolarini yolg’on bo’lgan boshqa ma’nolarga almashtirish,masalan, istivaa(ko’tarilish) ning ma’nosini istawlaa(g’alaba qilish,qozonish) deb tushuntirish.
# 2.Ta’til- bu Alloh sifatlarini inkor va rad etish. Ya’ni masalan, Allohning osmonlar ustida yuksakligini rad etish.Adashgan guruhlar Alloh barcha joyda deb ta’kid qilishadi. Alloh taolo ularning yol’gonlaridan uzoqdir.
# 3.At-Takyif- (qanday deb so’rash)- bu Alloh sifatlari qanday deb so’rash va shu yo’sinda ko’p mulohazaga tushish. Demak, Allohning osmonlar ustida yuksakligini mavjudotning (Uning yaratganining) yuksakligiga solishirish mumkin emas va Allohdan boshqa hech kim Allohning 7 osmon ustida qanday ekanligini bilmaydi. Shuning uchun ham Alloh sifatlari ustida ular qanday deb mulohaza yuritish mumkin emas, chunki Alloh sifatlarining qandayligini Allohdan o’zga hech kim bilmaydi.
# 4.At-Tamsil(O’xshatish)- bu Alloh sifatlarini Uning mavjudotlari sifatlariga o’xshatish. Biz: ”Alloh eng pastki osmonga biz tushganimizdek tushadi” deb ayta olmaymiz. Chunki uni Allohdan o’zga hech kim bilmaydi and u faqatgina Allohga xosdir.
# 5.At-Tafvid- Salaflar tafvidi Alloh sifatlari ma’nosini qabul qilish va uning qanday ekanligini mulohaza qilmaslik. Masalan, Istivaa Yuksaklik ma’nosini bildiradi deb olingan ammo, Alloh Uning Arshi ustida qanday yuksakligini Allohdan boshqa hech kim bilmaydi. Mufavidalarning(tafvidni amal qilivchilar) tafvidiga keladigan bo’lsak ular sifatning ma’nosini va uning qanday ekanligini birgalikda mulohaza etmaydilar. Bu esa bizning Salaflar yo’liga ziddir. Masalan, UmmSalamah va Rabe’ah, Imom Malikning shayxlari va Imom Malikning o’zi aytganlarki, istiva ma’lum ammo uning qanday bo’lishi no’malum va bunga imon keltirish majbur(farz) and u haqda so’rov qilish bid’at(ya’ni istiva qanday bo’lishini so’rash). Ammo mufavidalar istiva haqida so’rash umuman mumkin emas deyishadi va bu Salaflar yo’liga ziddir.
