Bosim: Versiyalar orasidagi farq

Kontent oʻchirildi Kontent qoʻshildi
"Босим бу- юзага перпендикуляр таъсир қилаётган кучнинг шу юзага нисбатини ифодаловч..." yozuvi orqali yangi sahifa yaratildi
 
Wikify
Qator 1:
Bosim bu- yuzaga perpendikulyar taʼsir qilayotgan kuchning shu yuzaga nisbatini ifodalovchi fizik kattalik. Bosimning rasman tan olingan birligi -Paskal. Unga koʻra 1 m2 ga 1N kuch taʼsir etsa, 1Pa bosim xosil boʻladi:
Босим бу- юзага перпендикуляр таъсир қилаётган кучнинг шу юзага нисбатини ифодаловчи физик катталик. Босимнинг расман тан олинган бирлиги –Паскаль. Унга кўра 1 м2 га 1Н куч таъсир этса, 1Па босим хосил бўлади:
РR=F/S яъниyaʼni, 1Па1Pa=1N/1M2 ,
Лекин, амалда бошқа босим бирликлари хам кенг қўлланилади. Масалан, техникада техник атмосфера босими, килограм кучнинг квадрат метрга бераётган босимига тенг босим қўлланилади. кгк/м2 бирлиги кенг ишлатилади, у баландлиги 1 мм бўлган сув устунининг 1 м2 юзага берган босимига тенг. Шунинг учун, бу бирлик 1мм сув устуни ёки 1мм Н2О устуни деб юритилади. 1кгк/м2 = 1 мм Н2О уст ≈ 10 Па
Katta qiymatlardagi bosimni ifodalash uchun SI sistemasiga tegishli boʻlmagan Bar birligi xam kengi ishlatiladi. 1 bar = 105 Pa = 1.02 kgk/sm2=10200 mm H2O ust.
Катта қийматлардаги босимни ифодалаш учун СИ системасига тегишли бўлмаган Бар бирлиги хам кенги ишлатилади. 1 бар = 105 Па = 1.02 кгк/см2=10200 mm H2О уст.
Texnikada eng keng tarqalgan bosim oʻlchov birligi bu meʼyoriy atmosfera bosimi xisoblanadi. U erkin tushish tezligi 9,806 m/s va simob zichligi 13.595 boʻlganda, balandligi 760 mm boʻlgan simob ustunini muvozanatlagan xavo bosimi, yaʼni meʼyoriy atmosfera bosimi orqali ifodalanadi. Bunday simob ustuni xar bir kvadrat santimetrga oʻz ogʻirligiga teng boʻlgan bosim bilan taʼsir koʻrsatadi.
Техникада энг кенг тарқалган босим ўлчов бирлиги бу меъёрий атмосфера босими хисобланади. У эркин тушиш тезлиги 9,806 м/с ва симоб зичлиги 13.595 бўлганда, баландлиги 760 мм бўлган симоб устунини мувозанатлаган хаво босими, яъни меъёрий атмосфера босими орқали ифодаланади. Бундай симоб устуни хар бир квадрат сантиметрга ўз оғирлигига тенг бўлган босим билан таъсир кўрсатади.
1Ратм1Ratm = 760 ммmm Hg устust. = 1,033 кгкkgk/см2sm2 = 101325 ПаPa = 1.01 барbar.
Агар босимни тўғридан тўғри милиметр симоб устуни тарзида ифодаласак,
1 ммmm HgустHgust = 133,3 ПаPa = 13.59 mm H2OустH2Oust
Bosim simob ustuni balandligi birligida ifodalansa, [Atmosfera bosimi]ni simob ustuni yordamida oʻlchashni kashf etgan olim [Evanjelista Torichelli] sharafiga birligini [Torr] deb yuritiladi.
Босим симоб устуни баландлиги бирлигида ифодаланса, [Атмосфера босими]ни симоб устуни ёрдамида ўлчашни кашф этган олим [Эванжелиста Торичелли] шарафига бирлигини [Торр] деб юритилади.
 
{{Wikify}}