Oʻzbek adabiyoti: Versiyalar orasidagi farq

Kontent oʻchirildi Kontent qoʻshildi
Halima Xudoyberdiyeva to'g'rilandi
Qator 3:
=== Milodiy 7 asrgacha ===
* [[Avesto]]
: «Avesto» „Avesto“ — jahon madaniyatining, jumladan, Markaziy Osiyo va Eron xalqlari tarixining qadimgi noyob yodgorligidir. Zardushtlik eʼtiqodiga amal qiluvchilarning muqaddas kitobi sifatida Yagona Tangriga topinish shu taʼlimotdan boshlangan. Bu kitob tarkibi, ifoda uslubi va timsollar tizimi bilan adabiy manbalarga yaqin turadi. «Avesto»da„Avesto“da tilga olingan joy nomlari (Varaxsha, Vaxsh)dan kelib chiqib, uning Amudaryo sohillarida yaratilgani aniqlangan. Shu asosda uning vatani Xorazmdir degan qarash mavjud.
 
* [[Moniylik tavbanomasi]]
: Moniylik qadimgi turkiy xalqlar eʼtiqodida alohida oqim boʻlib, «Xuastuanift»„Xuastuanift“ («Moniylik„Moniylik tavbanomasi»tavbanomasi“) uning nazariy manbasi va diniy yodgorligidir. Bu yodgorlik 5-6 asrlarda qadimgi uygʻur qavmlarida shakllangan.
 
* [[Oʻrxun-Enasoy obidalari]]
Qator 13:
=== 8-13 asrlar ===
* [[Ahmad Yassaviy]]
: Ilk turk mutasavvifi, yassaviylik (jahriylik) tariqatining asoschisi, orifona sheʼriyat boshlovchisi. 11 asrning soʻngida Sayram qishlogʻida [[Shayx Ibrohim]] oilasida tugʻilgan. [[Shayx Arslonbob]]dan taʼlim olgan. [[Buxoro]]da [[Yusuf Hamadoniy]]ga uchinchi xalfa boʻlgan, shayxlikni Hamadoniyning toʻrtinchi xalfasi [[Abduxoliq G`ijduvoniy]]ga topshirib, Yassiga qaytgan. Oltmish uch yoshida chillaxona qazdirib, «buyuk„buyuk turk piri olamdan etakni silkkan»silkkan“ ([[Alisher Navoiy]]).
 
* [[Oʻgʻuznoma]]
: «[[Oʻgʻuznoma]]» dostoni turkiy xalqlarning kitobiy eposlaridan biridir. Turkiy xalqlar tarixida ikkita kitobiy doston boʻlib, «[[Dada qoʻrqut kitobi]]» va «[[Oʻgʻuznoma]]»dir“dir.
 
* [[Mahmud Qoshgʻariy]]
: [[Mahmud ibn Husayn ibn Muhammad al–Qoshgʻariy]], qomusiy olim, fiqh va hadis ilmining bilimdoni. [[Qoshgʻar]]da tugʻilgan (sanasi nomaʼlum), qoraxoniylar davlatining poytaxti Bolasogʻunda yashagan. "[[Devonu lugʻotit-turk]]" asari (1068) bilan turkshunoslik faniga asos solgan. «Devon»da„Devon“da tilga olingan «[[Javohirun-nahvi fi lugʻatit-turki]]» («Turkiy„Turkiy tillarning nahv qoidalari»qoidalari“) asari bizgacha etib kelmagan.
 
* [[Yusuf Xos Hojib]] (Bolasogʻuniy)
: Ilk turk dostonnavisi [[Bolasog`un]]da tugʻilgan, [[qoraxoniylar]] saroyida xizmat qilgan. Hijriy 462 (m.1069-70)da yozib tugallangan «[[Qutadg`u bilig]]» («Saodatga„Saodatga boshlovchi bilim»bilim“) asari qoraxoniylar davlatining mustahkam qaror topishiga xizmat qilgan nizomnomadir. Uch nusxasi (Vena, Qohira va Namangan) mavjud. Nisbatan toʻligʻi Namangan nusxasi boʻlib, 1923 yili [[Fitrat]] tomonidan qoʻlga kiritilgan, u [[O`R FA ShI]] da saqlanadi. 6329 baytdan iborat, masnaviy (yaʼni aruzning «mutaqoribi„mutaqoribi musammani mahzuf»mahzuf“) vaznida yozilgan
 
* [[Adib Ahmad Yugnakiy]]
Qator 28:
 
* [[Nosiriddin Rabgʻuziy]]
: Yirik adib va dinshunos. [[Xorazm]]ning [[Raboti Oʻgʻuz]] qishlogʻida tugʻilgan, u yerda qozilik qilgan. [[Moʻgʻul]] istilosi davrida yaratilgan birdan-bir yirik asar «[[Kisasul-Rabgʻuziy]]» muallifi. Asar moʻgʻul hukmdori [[Toʻqbugʻa]]ning topshirigʻi bilan hijriy 710 yilda (mil. 1310 yil) yozilgan..
 
== Oʻzbek Mumtoz Adabiyoti ==
Qator 39:
 
* [[Lutfiy]]
: 15 asr oʻzbek sheʼriyati takomilida oʻziga xos oʻringa ega, katta isteʼdod sohibi, «Malikul„Malikul-kalom»kalom“ (Navoiy), tuyuq janrining ustasi.
 
* [[Xorazmiy]]
: Isteʼdodli shoir, temuriylar davri adabiyotining yirik namoyandasi. Xorazmiy  — shoirning adabiy taxallusi, ismi va hayoti voqealari maʼlum emas. Birgina asari «Muhabbatnoma»„Muhabbatnoma“ (1353) Sirdaryo boʻylarida yozilgan va Oltin Oʻrda hukmdorlaridan Muhammad Xoʻjabek (Oltin Oʻrda xoni Jonibekning oʻgʻli)ga bagʻishlangan.
 
* [[Husayn Boyqaro|Husayniy]] (Husayn Boyqaro)
Qator 48:
 
* [[Alisher Navoiy]]
: Ulugʻ oʻzbek shoiri, mutafakkiri va davlat arbobi. Gʻarbda chigʻatoy adabiyotining buyuk vakili deb qaraladi, sharqda «nizomi„nizomi millati va d-din»din“ (din va millatning nizomi) unvoni bilan ulugʻlanadi.
 
* [[Bobur, Zahiriddin Muhammad|Zahiriddin Muhammad Bobur]]
Qator 64:
=== 16 asr-19 asrning birinchi yarmi ===
* [[Shayboniy]]
: Taniqli oʻzbek shoiri, davlat arbobi, oʻzbekxonlar sulolasining asoschisi, «hazrati„hazrati imomuz-zamon xalifatur-rahmon»rahmon“ (zamona imomi va xalifasi) unvoniga erishgan.
 
* [[Muhammad_Solih_(shoir)|Muhammad Solih]]
: Oʻzbek epik sheʼriyati taraqqiyotida iz qoldirgan isteʼdodli shoir, Shayboniy saroyida «amirul„amirul-umaro»umaro“, «malikush„malikush-shuaro»shuaro“ unvonlarini olgan.
 
* [[Ubaydiy]]
Qator 82:
 
* [[Muhammadniyoz Nishotiy]]
: Taniqli oʻzbek shoiri, liro-epik sheʼriyat tarraqqiyotida alohida oʻringa ega. Xorazm (1701)da tugʻildi. Ijodiy merosidan lirik sheʼrlari va «Husnu„Husnu Dil»Dil“ dostoni yetib kelgan. Sheʼrlari «Gʻazaliyot„Gʻazaliyot va muxammasoti Nishotiy»Nishotiy“, «Bayozi„Bayozi mutafarriqa»mutafarriqa“, «Bayozi„Bayozi majmuai ash`or»or“ kabi manbalarda jamlangan. Muhammad Yusuf Chokar tomonidan koʻchirilgan devoni (1903) OʻR FA ShI da (inv.1197, 7013,1117, 1027, 7054) saqlanadi.
 
* [[Xoʻjanazar Huvaydo]]
Qator 88:
 
* [[Nurmuhammad Andalib]]
: Isteʼdodli adib, dostonchilik taraqqiyotida alohida oʻringa ega. Xivada tugʻilgan, Xiva va Buxoro madrasalarida taʼlim olgan. Munis va Ogaxiyning «Firdavsul„Firdavsul-iqbol»iqbol“, Bayoniyning «Shajarayi„Shajarayi Xorazmshohiy»Xorazmshohiy“ asarlarida fikrlar bor.
 
* [[Shermuhammad Munis]]
: Yirik oʻzbek shoiri, tarixnavis, davlat arbobi Shermuhammad Munis Xiva yaqinidagi Qiyt qishlogʻida Avazbiy mirob oilasida (1778) tugʻildi. 1800 yilda otasi va ogʻa-inilari vafot etadi. Xorazmda Avazbiy inoq, va uning oʻgʻli Eltuzarxon davrida yashadi, saroyda bosh mirob vazifasini bajardi. Munis «Firdavsul„Firdavsul-iqbol»iqbol“ nomli tarixiy asarini Eltuzarxonning taklifi bilan yozishni boshlaydi. Unda qadimiy tarixdan boshlab 1813 yilgacha boʻlgan voqealarni yozib qoldiradi. Asarni Ogahiy yakunlaydi. Munis 51 yoshida vabo kasalidan vafot etadi.
 
* [[Jahon otin Uvaysiy]]
Qator 97:
 
* [[Amiriy]] (Amir Umarxon)
: Yirik oʻzbek shoiri, adabiy maktab asoschisi, tarixnavis va davlat arbobi. Amirsaid Muhammad Umarxon Qoʻqonda tugʻilgan, Qoʻqon xoni Olimxonning ukasi. Davlat arbobi sifatida Margʻilon hokimi (1807—1810), Qoʻqon xoni (1810-22) boʻlgan. 1808 yilda Andijon hokimi Rahmonqulibiyning qizi Mohlaroyim (Nodira) ga uylangan. «Devon»„Devon“ tartib bergan, «Umarnoma»„Umarnoma“ dostonining muallifi. Asarlari turli bayozlarda ham eʼlon qilingan, uning torshirigʻi bilan «Muhabbatnoma»„Muhabbatnoma“ majmuasi tartib berilib, Usmonli xalifasi Maxmud II ga tortiq qilingan.
 
* [[Nodira]] (Komila)
Qator 103:
 
* [[Muhammadsharif Gulxaniy]]
: Taniqli oʻzbek adibi, oʻzbek adabiyotida satirik maktab yaratuvchilaridan biri. Oʻratepada (ayrim manbalarda Namangan viloyatida) tugʻilgan, hayot yillari nomaʼlum. Turk va fors tillarida asarlar bitgan. «Zarbulmasal»„Zarbulmasal“ asari Umarxonning torshirigʻi bilan yozilgan. U haqda Fazliyning «Majmuai„Majmuai shoiron»shoiron“, Vozehning «Tuhfatul„Tuhfatul-ahbob»ahbob“, Avazmuhammad Attorning «Tarixi„Tarixi jahonnoma»jahonnoma“ asarlarida maʼlumot bor.
 
* [[Muhammad Rizo Ogahiy]]
Qator 109:
 
== Yangi Oʻzbek Adabiyoti ==
(XIX Asrning Ikkinchi Yarmi  — XX Asr)
=== Milliy uygʻonish davri (19 asrning ikkinchi yarmi 20 asrning boshi) ===
* [[Komil Xorazmiy]]
Qator 127:
 
* [[Zavqiy]]
: Zavqiy lirik shoir. Shoir ijodida muhabbat lirikasi asosiy oʻrin egallaydi. Zavqiyning «Kelmasa„Kelmasa kelmasun netay?» radifli gʻazali oʻzbek mumtoz adabiyotining goʻzal anʼanalarini davom ettirib yozilgan asar hisoblanadi.
 
* [[Furqat]]
: Zokirjon Xolmuhammad oʻgʻli Furqat  — milliy uygʻonish davri oʻzbek adabiyotining zabardast vakillaridan biri. U shoir va adib, adabiyotshunos va muarrix, elshunos va mutarjim sifatida oʻzidan boy maʼnaviy meros qoldirdi. Shuningdek, Furqat zamonasining mashhur xattotlaridan edi.
 
* [[Ibrat, Is'hoqxon|Is'hoqxonIs’hoqxon Ibrat]]
: Ishoqxon Ibrat 19 asr ikkinchi yarmi va 20 asr boshlarida yashab ijod etgan maʼrifatparvar shoir, publitsist, tarixshunos, tilshunos, olim, sayyoh, ilk oʻzbek matbaachilaridan.
 
Qator 146:
 
* [[Karimbek Kamiy]]
: Karimbek Sharifbek oʻgʻli Kamiy  — Milliy uygʻonish davri oʻzbek adabiyoti birinchi davriga mansub shoirlardan biri.
 
* [[Behbudiy, Mahmudhoʻja|Mahmudhoʻja Behbudiy]]
Qator 161:
 
* [[Tavallo]]
: Toʻlagan Xoʻjamyorov Tavallo 1883 yili Koʻkcha dahasida dunyoga keldi. «Beklarbegi»„Beklarbegi“ madrasasida, rus-tuzem maktabida oʻqidi. 1910-yillardan vaqtli matbuotda sheʼr va maqolalari bosila boshlagan. 1914 yili Toshkentda «Nashriyot»„Nashriyot“ shirkatini tuzishda ishtirok etadi. 1915 yilda esa «Turon»„Turon“ jamiyatida faoliyat koʻrsatadi.
 
* [[Hoji Muin]]
Qator 187:
* [[Gʻulom, Gʻafur|Gʻafur Gʻulom]]
: 1903 yilning 10 mayida Toshkent shahrida tugʻilgan. «Shum„Shum bola»bola“ (1936) avtobiografik qissasida ijodkorning bolaligi, asr boshidagi Toshkent hayoti tiniq tasvirlangan.
 
* [[Oybek]]
: Oybek  — 1905 yilda 10 yanvarda Toshkentning Govkush mahallasida tugʻilgan Muso Toshmuhammadning adabiy taxallusi. «Bolalik„Bolalik xotiralarim»xotiralarim“ (1963) asarida bolaligini: ota-onasi, qarindoshlari, 20 asr boshidagi Toshkent va uning atrofidagi qishloq, kentlarni, ilk sabogʻi, saboqdoshlarini tasvirlaydi.
 
* [[Abdulla Qahhor]]
: Talantli oʻzbek yozuvchisi. 1907 yil 17 sentyabrda Qoʻqonda tugʻildi. Oldin eski maktabda, «Istiqbol»„Istiqbol“ maktab-internatida, soʻngra Qoʻqon pedtexnikumida oʻqidi. 1925 yilda Toshkentga kelib, turli tahririyatlarda mehnat qildi. 1926—1930 yillarda Oʻrta Osiyo davlat universitetining pedagogika fakultetida tahsil oldi. Umri mobaynida turli ijodiy muassasalarda ishladi.
 
* [[Mirkarim Osim]]
: Toshkentda ziyoli oilasida tugʻildi. «Shamsulurfon»„Shamsulurfon“ maktabida, Narimonov nomli texnikumda (1924) oʻqidi. Sanʼat, adabiyot, milliy tarixga qiziqdi. Maktabda dars berdi, tadqiqot institutida ilmiy xodim boʻldi, matbuot tahririyatlarida ishladi.
 
* [[Maqsud Shayxzoda]]
Qator 202:
 
* [[Hamid Olimjon]]
: Isteʼdodli shoir. Lirik sheʼrlari bilan 20 asr oʻzbek adabiyotiga munosib hissa qoʻshgan. 1909 yilning 12 dekabrida Jizzaxda tugʻilgan. Boshlangʻich taʼlimdan soʻng 20-yillarning oxirida tahsilni Samarqanddagi pedakademiyada davom ettirgan. «Koʻklam»„Koʻklam“ nomli birinchi sheʼriy toʻplami 1928 yilda bosilib chiqqan. Sheʼrlarida lirik pafos yetakchilik qiladi. 30-yillarda shodlik va baxt kuychisi sifatida tanildi.
 
* [[Mirtemir]]
Qator 208:
 
* [[Izzat Sulton]]
: Adabiyotshunos, tanqidchi, dramaturg Izzat Otaxonovich Sultonov 1910 yilda Oʻsh shahrida tugʻildi. 14 yoshida Toshkentga kelgan oʻspirin «Narimonov»„Narimonov“ nomli maktabda oʻqidi, taʼlim-tarbiya texnikumini bitirdi (1929), maktabda oʻqituvchi boʻldi (1930). 1930 yilda SAGUning ijtimoiy fakultetiga oʻqishga kirdi. «Batrak»„Batrak“ gazetasida mas`ul kotib boʻldi (1931). 1932 yilda oʻzining ilk adabiy-tanqidiy maqolasini «Qizil„Qizil Oʻzbekiston»Oʻzbekiston“ gazetasida chop ettirdi. Aspiranturadagi oʻqishni (1934—1937) jurnalistlik, tanqidchilik faoliyati bilan qoʻshib olib bordi: «Kambagʻal„Kambagʻal dehqon»dehqon“ gazetasi tahririyatida ishladi. 1937 yildan Izzat Sultonovning qizgʻin ijtimoiy faoliyati boshlandi: Til va adabiyot institutining direktor oʻrinbosari (1937—1942), Oʻzbekiston respublikasi Xalq komissarlari soyuzi qoshidagi radioeshittirish Davlat qoʻmitasi raisi muovini (1942—1943), Toshkent badiiy filmlar studiyasi direktori (1943—1945), Oʻzbekiston Ministrlar Soveti raisining madaniyat ishlari boʻyicha oʻrinbosari (1945-19
 
* [[Usmon Nosir]]
Qator 214:
 
* [[Zulfiya]]
: Oʻzbek shoirasi. 1915 yilning 1 martida Toshkentda tugʻilgan. Oʻrta maktabdan soʻng pedagogika institutida va aspiranturada taʼlim olgan. 1938—1948 yillarda Bolalar nashriyotida muharrir, keyinchalik Oʻzdavnashrda boʻlim boshligʻi, 1950 yildan 1980 yilga qadar «Saodat»„Saodat“ jurnalida ishlagan. 1996 yilda vafot etgan.
 
* [[Nazarmat]]
Qator 226:
 
* [[Said Ahmad]]
: Mashhur oʻzbek adibi Said Ahmad (Saidahmad Husanxoʻjaev) 1920 yilning 10 iyunida Toshkent shahrining «Samarqand„Samarqand darvoza»darvoza“ mahallasida tugʻilgan.
 
* [[Shukrullo]]
: Shukrullo (Shukrullo Yusupov) 1921 yil 2 sentyabrda Toshkentning Olmazor mahallasida ziyoli oilada tugʻildi. Otasi  — Yusufhoʻja Mahmudhoʻja oʻgʻli emchi boʻlgan. Onasi  — Zaynabxon ham ilmli ayol boʻlgan.
 
* [[Mirmuhsin]]
: Mirmuhsin (Mirsaidov) 1921 yil 3 mayda Toshkentning Kesakqoʻrgʻon mahallasida kulol oilasida tugʻildi. Eski shahardagi 1-maktabni, Toshkent pedagogika instituning Til va adabiyot fakultetini tugatgan. U Oʻzbekiston Yozuvchilar uyushmasida, «Qizil„Qizil Oʻzbekiston»Oʻzbekiston“ gazetasi tahririyatida ishlagan, uzoq muddat «Sharq„Sharq Yulduzi»Yulduzi“, «Mushtum»„Mushtum“ va «Guliston»„Guliston“ jurnallarining bosh muharriri boʻlgan.
 
* [[Odil Yoqubov]]
: Odil Yoqubov 1926 yili Qozogʻistonning Turkiston viloyatida ziyoli oilasida tugʻilgan. Ikkinchi jahon urushi boshlangach, urushda qatnashish uchun yoshini katta koʻrsatib, Yaponiya frontiga joʻnagan. 1945 yildan 1950 yilgacha haqiqiy harbiy xizmatda boʻldi. 1951—1956 yillar mobaynida Oʻrta Osiyo Davlat universiiteti (hozirgi Milliy universitet)da taʼlim olgan. «Literaturnaya„Literaturnaya gazeta»ninggazeta“ning Oʻzbekiston boʻyicha muxbiri, Oʻzbekiston Yozuvchilar uyushmasi raisi, «Oʻzbekiston„Oʻzbekiston adabiyoti va sanʼati»sanʼati“ gazetasi bosh muharriri va boshqa mas`ul vazifalarda ishlagan.
 
* [[Pirimqul Qodirov]]
Qator 245:
=== Mustaqillik davri adabiyoti (20 asrning 90-yillaridan) ===
* [[Rauf Parfi (1943-2005)]]
: Rauf Parfi (taxallusi — - O’zturkOʻzturk) 1943 yil 27 sentyabrda Toshkent viloyatining Yangiyo‘l tumaniga qarashli Sho‘ralisoy qishlog‘ida tug‘ilgan. Otasi Parfi Muhammadamin savodli bo‘lib, Farg‘onaning Vodil qishlog‘idan sho‘rolar quvg‘ini tufayli Sho‘ralisoyga kelib qolgan. Onasi - — Sakinaxonim Isabek qizi ham asli Farg‘onadan edi. Rauf 1958 yilda 8-sinfni tugatgach, o‘qishni Yangiyo‘l shahridagi kechki maktabda davom ettiradi, mehnat faoliyatini boshlaydi. Shoir 1960-1965 yillarda ToshDUning filologiya fakultetini tamomlagan (diplom ololmagan). Rauf Parfi gazetalarda, Kinematografiya davlat qo‘mitasida, G’afurGʻafur G’ulomGʻulom nashriyotida, O’zbekistonOʻzbekiston Yozuvchilar uyushmasida, shu uyushmadagi Targ‘ibot markazida, «Jahon„Jahon adabiyoti»adabiyoti“ jurnalida (1997-1999) ishladi. Rauf Parfi «O’zbekiston„Oʻzbekiston xalq shoiri»shoiri“ dir (1999). U 1992 yilda xalqaro Mahmud Qoshg‘ariy sovriniga sazovor bo‘lgan.
: Rauf Parfi Bayronning «Manfred»„Manfred“, Nozim Hikmatning «Inson„Inson manzaralari»manzaralari“, Mahmud Hodiyning «Ozodlik„Ozodlik lavhalari»lavhalari“ («Alvohi„Alvohi intiboh»intiboh“), Karlo Kaladzening «Dengiz„Dengiz xayoli»xayoli“, A. Dyumaning «Uch„Uch sarboz»sarboz“ va boshqa asarlarni o‘zbek tiliga o‘girgan.
: Asarlari: «Karvon„Karvon yo‘li»yo‘li“ (1969, birinchi she’riysheʼriy kitobi), «Aks -„Aks — sado»sado“ (1970), «Tasvir»„Tasvir“ (1973), «Xotirot»„Xotirot“ (1974), «Ko‘zlar»„Ko‘zlar“ (1976), «Qaytish»„Qaytish“ (1981), «Sabr„Sabr daraxti»daraxti“ (1986), «Sukunat»„Sukunat“ (1989), «Tavba»„Tavba“ (2000) kabi to‘plamlari, «Sukunat»„Sukunat“ (1991), «Adashgan„Adashgan ruh»ruh“ dostoni, «Hijrat»„Hijrat“, «Men„Men yolg‘izman»yolg‘izman“, «Pag‘a„Pag‘a-pag‘a oppoq qor yog‘ar»yog‘ar“, «Ona„Ona Turkiston»Turkiston“ (1992), «Turkiston„Turkiston ruhi»ruhi“ (1993), «Saylanma»„Saylanma“ (1993), «Tong„Tong otmoqda»otmoqda“, «Shoir»„Shoir“, «Xato„Xato qildim»qildim“, «Cho‘lpon»„Cho‘lpon“, «Yomg‘ir„Yomg‘ir yog‘ar»yog‘ar“ (bunda yomg‘ir ilhomning ramzi) kabi she’rlarisheʼrlari, «Abdullajon»„Abdullajon“ marsiyasi va boshq.
 
* [[Ahmad A'zam]]
: Ahmad A'zam –Aʼzam — yozuvchi, munaqqid, ssenarist, telejurnalist
: 1949 yili Samarqand viloyati, Jomboy tumanidagi G’aziraGʻazira qishlog’idaqishlogʻida tug’ilgantugʻilgan.
: 1971 yili Samarqand davlat universitetining o’zbekoʻzbek va tojik filologiyasi fakultetini bitirgan.
: Shu yili Alisher Navoiy nomidagi muzeyda ish boshlagan. Keyin “Guliston”„Guliston“ jurnali, “O’zbekiston„Oʻzbekiston adabiyoti va san'ati”sanʼati“ gazetasi, “Sovet„Sovet O’zbekistoniOʻzbekistoni san'ati”sanʼati“ jurnali redaksiyalarida, O’zbekistonOʻzbekiston yozuvchilar uyushmasida ishlagan, siyosiy faoliyat bilan shug’ullanganshugʻullangan, “Birlik”„Birlik“ xalq harakati hamraisi, “Erk”„Erk“ demokratik partiyasi bosh kotibi bo’lganboʻlgan. Oliy Majlis deputatligiga saylangan (1999-2004 yillar).
: 1995 yildan O’zbekistonOʻzbekiston televideniesida bosh muharrir, “O’zbekiston”„Oʻzbekiston“ telekanali bosh direktori, “O’zbektelefilm”„Oʻzbektelefilm“ studiyasi bosh direktori lavozimlarida ishlagan.
: O’zbekistonOʻzbekiston televideniyesida yuzlab ko’rsatuvlarkoʻrsatuvlar va hujjatli filmlar qilgan, ulardan eng mashhurlari: “O’zlik”„Oʻzlik“, “Xalqning„Xalqning ko’ngli”koʻngli“, To’rtinchiToʻrtinchi hokimiyat”hokimiyat" .
: “Oyning„Oyning gardishi”gardishi“, “Bu„Bu kunning davomi”davomi“, “Asqartog’„Asqartogʻ tomonlarda”tomonlarda“, “Soyasini„Soyasini yo’qotganyoʻqotgan odam”odam“, “O’zi„Oʻzi uylanmagan sovchi”sovchi“ degan nasriy asarlar, “Mas'ul„Mas’ul so’z”soʻz“ degan adabiy-tanqidiy maqolalar to’plamidantoʻplamidan iborat kitoblari bosilgan.
 
* [[Xurshid Davron]]
: Xurshid Davron(1952-yil 20-yanvarda Samarqandda tugʻilgan) - — oʻzbek shoiri, jurnalisti, tarixchisi, tasavvufshunosi, yozuvchisi va tarjimoni.
: Xurshid Davronning butun ijodi ona Turkiston va Samarqand tarixi bilan yoʻgʻrilgan. Uning „Samarqand "Samarqand xayoli"xayoli“, "Sohibqiron„Sohibqiron nabirasi"nabirasi“, "Shahidlar„Shahidlar shohi yohud Shayx Kubro tushlari"tushlari“ asarlari Amir Temur, Mirzo Ulugʻbek, Mirzo Bobur hayoti va faoliyaning ayrim bosqichlariga, Turkiston tasavvuf maktablari tarixiga bagʻishlangan.
: Xurshid Davron dramaturgiya sohasida ham ijod qiladi. "Bobur„Bobur sogʻinchi"sogʻinchi“, "Algʻul„Algʻul yulduzi"yulduzi“ (Mirzo Ulugʻbek) pʼyesalarining muallifi. "Bobur„Bobur sogʻinchi"sogʻinchi“ asari 2003-yilda Muqimiy nomidagi musiqiy-drama teatri va 2004-yilda Oʻzbekiston sanʼat institutining talabalar teatri sahnasida qoʻyilgan.
: Chop etilgan kitoblari:
: "Qadrdon„Qadrdon quyosh"quyosh“ — -Sheʼrlar She'rlar to'plamitoʻplami,1979 "Shahardagi olma daraxti - — "She'rlarSheʼrlar to'plamitoʻplami,1979 "Tungi„Tungi bog'lar"bogʻlar“ — -Sheʼrlar She'rlar to'plamitoʻplami,1981 "Uchib„Uchib boraman qushlar bilan" -bilan“ — She'rlarSheʼrlar to'plamitoʻplami,1983 "To'marisning„Toʻmarisning ko'zlari"koʻzlari“ — -Sheʼrlar She'rlar to'plamitoʻplami,1984 "Bolalikning„Bolalikning ovozi"ovozi“ — -Sheʼrlar She'rlar to'plamitoʻplami,1986 "Qaqnus" -„Qaqnus“ — She'rlarSheʼrlar to'plamitoʻplami,1987 "Полет„Polet одинокойodinokoy птицы"ptitsi“ — -Sbornik Сборник стиховstixov,1989 "Samarqand„Samarqand xayoli"xayoli“ — - Ma'rifiyMaʼrifiy maqolalar, esselar va tarixiy qissalar,1991 "Sohibqiron„Sohibqiron nabirasi" -nabirasi“ — Tarixiy hikoylar va qissalar,1995 "Shahidlar„Shahidlar shohi"shohi“ (Shayx Kubro tushlari" - — Tarixiy-ma'rifiymaʼrifiy qissa,1998 "Bahordan„Bahordan bir kun oldin"oldin“ — -Sheʼrlar She'rlar to'plamitoʻplami,1997 "Bibixonim„Bibixonim qissasi" -qissasi“ — Tarixiy hikoyalar va qissalar,2007 "Shayx„Shayx Kubro tushlari" -tushlari“ — Tarixiy-ma'rifiymaʼrifiy qissa, ikkinchi nasr,2008
: Shuningdek,Xurshid Davronning o'ndanoʻndan ortiq jahon adabiyotidan qilgan tarjimalari ham nashr etilgan.
 
* [[Shavkat Rahmon]] (1950-1996)
: XX asr o‘zbek she’riyatiningsheʼriyatining o‘ziga xos vakili, millatparvar shoir Shavkat Rahmon 1950 yil 12 sentyabrda O’shOʻsh shahrida tug‘ilgan. Otasi Rahmonberdi va onasi Oftobxon asli shahrixonlik edilar. 1966 yil o‘rta maktabni bitirgach, ikki yil ketma-ket ToshDUning filologiya fakultetiga o‘kishga hujjat topshiradi, lekin tanlovdan o‘ta olmaydi.
: Matbuotda Moskvadagi Adabiyot institutiga tanlov e’loneʼlon qilingach, o‘z she’rlarinisheʼrlarini yuboradi va tanlovdan o‘tadi. U yerda tengdoshlari Halima Xudoyberdieva, Murod Muxammad Do‘st, Sobit Madaliev kabi adiblar bilan yonma-yon saboq oladi. 1975 yilda o‘qishni tugatib, Toshkentga keladi va bir qator nashriyotlarda muharrirlik qiladi. Shavkat Rahmon 1996 yil 2 oktyabrda uzoq davom etgan og‘ir kasallikdan so‘ng vafot etdi.
: 1996 yilda shoirga «O’zbekistonda„Oʻzbekistonda xizmat ko‘rsatgan madaniyat xodimi»xodimi“ unvoni berildi, vafotidan so‘ng «Saylanma»„Saylanma“ si (1997) nashr qilindi.
: Asarlari: «Rangin„Rangin lahzalar»lahzalar“ (1978), «Yurak„Yurak qirralari»qirralari“ (1981), «Ochiq„Ochiq kunlar»kunlar“ (1984), «Gullayotgan„Gullayotgan tosh»tosh“ (1985), «Uyg‘oq„Uyg‘oq tog‘lar»tog‘lar“ (1986), «Xulvo»„Xulvo“ (1987) kabi she’riysheʼriy kitoblari, Federiko Garsia Lorka she’rlarisheʼrlari tarjimalari va boshq.
 
* [[Husniddin Sharipov]]
Qator 276:
 
* [[Omon Muxtor]]
: Omon Muxtor (Omonov Muxtor Sulaymonovich) 1941 yil 16 iyulda Buxoro shahrida tugʻilgan. 1958 yil maktabni, 1964 yil Toshkent Davlat Universiteti jurnalistika boʻlimini tugatgan. Bolalar gazetasi, Oʻzbekiston radiosi, Kino qoʻmitasida ishlagan. Adabiyot nashriyotida muharrirlik qilgan. 1983 yildan «Sharq„Sharq yulduzi»yulduzi“ jurnalida ishlab keladi. Hozirgi kunda jurnalning Bosh muharriri.
 
* [[Usmon Azim]]
: Shoir, dramaturg, kinodramaturg va nosir. 1950 yil Surxondaryo viloyatining Boysun tumanida tugʻilgan. 1972 yil Toshkent Davlat Universitetining jurnalistika fakultetini tugatgan.
 
* [[Halima HudoyberdievaXudoyberdiyeva]]
: Shoira Halima HudoyberdievaXudoyberdiyeva 1947 yil 17 mayda Boyovutdagi «Taraqqiyot»„Taraqqiyot“ jamoa xoʻjaligida tugʻilgan. Toshkent Davlat universiteti (hozirgi OʻzMU)ning jurnalistika fakultetini tugatgan (1972). Mehnat faoliyatini «Saodat»„Saodat“ jurnalida boʻlim boshligʻiligidan boshlagan (1972). Talabalik yillarida «Ilk„Ilk muhabbat»muhabbat“ (1968) sheʼriy toʻplami chop etildi. Shoiraning «Oq„Oq olmalar»olmalar“ (1973), «Chaman»„Chaman“ (1974) toʻplamlari izma-iz bosildi. Halima birdan oʻziga xos shoira sifatida tanildi. 1975—1977 yillarda Moskvadagi Adabiyot institutining Oliy Adabiyot kursida oʻqidi. Shu yillarda shoiraning «Beliye„Beliye yabloki»yabloki“ (Sovetskiy pisatel, 1977), «Suyanch„Suyanch togʻlarim»togʻlarim“ (1976), «Bobo„Bobo quyosh»quyosh“ (1977) toʻplamlari bosildi.
 
* [[Ozod Sharafiddinov]]
: Adabiyotshunos, adabiy tanqidchi O.Sharafiddinov 1929 yil 1 martda Qoʻqon yaqinidagi Oxunqaynar qishlogʻida tugʻildi. Toshkentdagi 14-oʻrta maktabni, Oʻrta Osiyo Davlat universiteti (hozirgi OʻzMU) filologiya fakultetini tugatdi (1951). Moskvada aspiranturani tugatdi, fan nomzodi ilmiy darajasini oldi (1955). Ozod Sharafiddinov poeziya muammolari bilan shugʻullandi, oʻzbek sheʼriyati va uning holati haqida adabiy-tanqidiy maqolalar yozdi. Oʻsha davrdagi ilmiy-ijodiy, adabiy-tanqidiy izlanishlari «Zamon„Zamon. Qalb. Poeziya»Poeziya“ (1962) asarida oʻz aksini topgan. XX asrning 60-80 yillarida u Choʻlpon hayoti va ijodini targʻib qilishga intildi. O. Sharafiddinov oʻzbek adabiyotining Oybek, Gʻafur Gʻulom, Abdulla Qahhor, Shayxzoda, Mirtemir, Zulfiya singari namoyandalari haqida adabiy portretlar yaratdi: «Isteʼdod„Isteʼdod jilolari»jilolari“ (1976), «Adabiy„Adabiy etyudlar»etyudlar“ (1968), «Abdulla„Abdulla Qahhor»Qahhor“ (1988), «Birinchi„Birinchi moʻjiza»moʻjiza“ (1979). Olim ijodida oʻzga adabiyotlar namoyandalari ijodi haqida yaratilgan «Yalovbardorlar»„Yalovbardorlar“ (1974)
 
* [[Umarali Normatov]]
Qator 294:
 
* [[Yo'ldosh Sulaymon]]
: Yoʻldosh Sulaymon (Yoʻldoshali Sulaymonov)1935 yli 12 avgustda Fargʻona viloyatining Oʻzbekiston tumanidagi Mingtosh Qishlogʻida dehqon oilasida tavallud topgan. Uning hayotga, adabiyotga qiziqishi odamlarga muhabbati oʻquvchilik chogʻlarida (1944—1954) shakllangan edi. Fargʻona institutida oʻqigan yillarida (1955—1960) ilk sheʼrlari, hikoyalari, maqolalari matbuotda chop etila boshladi. Institutni tugatgach, u 27 yil «Fargʻona„Fargʻona haqiqati»haqiqati“(sobiq «Kommuna»„Kommuna“) gazetasi tahririyatida mehnat qildi.
 
* [[Erkin Vohidov]]
: Taniqli oʻzbek shoiri va jamoat arbobi. 1936 yilning 28 dekabrida Oltiariq tumanida oʻqituvchi oilasida tugʻilgan. Toʻqqiz yoshida otasidan, bir yildan soʻng onasidan ajralgan. Toshkentlik togʻasi Karimboy Sohiboev qoʻlida tarbiyalangan. ToshDU (hozirgi OʻzMU)ning oʻzbek filologiyasi fakultetida (1955—1960) tahsil olgan. Soʻng turli nashriyot va gazeta-jurnallarda ishladi. Respublikamiz yoshlarining birinchi jurnali «Yoshlik»ning„Yoshlik“ning asoschisi (1982).
 
* [[Tursunboy Adashboyev]]
Qator 321:
 
* [[Tohir Malik]]
: Tohir Malik Abdumalik oʻgʻli Habilovning adabiy taxallusi, Toshkentda tugʻilgan, Toshkent Davlat Universiteti (hozirgi Oʻzbekiston Milliy Universiteti)ning jurnalistika fakulteti kechki boʻlimida oʻqidi, kunduzi qurilishda ishladi. 1966 yildan beri Oʻzbekiston radiosida, gazeta va jurnallar tahririyatida, Oʻzbekiston yozuvchilar uyushmasida, nashriyotlarda ishladi. Hozir «Sharq»„Sharq“ NMAK Bosh tahririyatida muharrir.
 
* [[Anvar Obidjon]]
: Anvar Obidjon 1947 yil 8-yanvarda fargona viloyati Oltiariq tumanidagi Pologʻon qishlogʻida dunyoga kelgan. Oʻrta maktabda oʻqib yurganida «Gʻuncha»„Gʻuncha“ jurnalida «Shkafjon»„Shkafjon“ nomli birinchi sheʼri bosilgan (1960). Anvar 1946—1966 yillarida Samarqand moliya texnikumida, 1973—1979 yillarda ToshDUning jurnalistika fakutetida sirtdan oʻqigan.
 
* [[Togʻay Murod]]
: Togʻay Murod  — Togʻaymurod Mengnorovning taxallusi. U 1948 yili Surxondaryoning Denov tumanidagi Xoʻjasoat qishlogʻida tugʻilgan. Qishlogʻidagi 43-maktabni bitirgach (1966), Toshkent Dablat universiteti (hozirgi OʻzMU)ning jurnalistika fakultetida oʻqigan (1966—1972). U respublika radiosida muharrir (1972—1976), «Oʻzbekiston„Oʻzbekiston fizkulturachsi»fizkulturachsi“ gazetasida tarjmon (1976—1978), «Fan„Fan va turmush»turmush“ jurnalida boʻlim muharriri (1982—1984) boʻlgan. 1985—1987 yillarda Moskvadagi Adabiyot institutida oʻqigan.
 
* [[Azim Suyun]]
Qator 333:
 
* [[Rahimjon Otaev (Otauli)]]
: O’zbekistonOʻzbekiston davlat mustaqilligi yillarida faol ijod qilayotgan taniqli adib, tarjimon, publitsist va munaqqid. U [[1949]] yilda Chimkent viloyatining Turkiston tumanidagi Chipon qishlog’idaqishlogʻida tug’ilgantugʻilgan. [[1973]] yilda hozirgi O’zbekistonOʻzbekiston Milliy universitetining filologiya fakultetini tamomlagan. O’rtaOʻrta maktabda o’qituvchioʻqituvchi, O’zbekistonOʻzbekiston Xalq ta’limitaʼlimi vazirligida uslubchi, Respublika Matbuot va axborot agentligida maslahatchi muharrir bo’libboʻlib ishlagan. [[1983]] yildan buyon O’zbekistonOʻzbekiston Yozuvchilar uyushmasida xizmat qiladi.
 
* [[Erkin Aʼzam]]
: 1950 yil 10 avgustda togʻli Boysunda tugʻildi 1972 yil Toshkent Davlat universiteti (Xozir Oʻzbekiston Milliy Universiteti)ning jurnalistika fakultetini tamomladi. Respublika radiosida muharrir, «Guliston»„Guliston“ va «Yoshlik»„Yoshlik“ jurnallarida boʻlim muharriri, Gʻafur Gʻulom nomidagi Adabiyot va sanat nashriyotida tahririyat mudiri boʻldi. 1992—1994 yillarda Oʻzbekiston milliy axborot agentligida bosh direktori oʻrinbosari. 1995 yildan «Tafakkur»„Tafakkur“ jurnali bosh muharriri I, II chaqiriq Oʻzbekiston Oliy Majlisi derutati.
 
* [[Sharof Boshbekov]]
: Samarqand viloyati Bulungʻur tumanidagi Gʻubir qishlogʻida 1951 yil 4 yanvarda tugʻildi. 1974 yili Sanʼat institutining musiqali aktyorlik boʻlimini tugatdi. Toshkentdagi «Muqimiy»„Muqimiy“ musiqali teatrida, Gulistondagi teatrda aktyor sifatida faoliyat koʻrsatdi. Oʻzbekiston Yozuvchilar uyushmasida (1983—1985) Oʻzbekiston Milliy teatrida (1986—1987) adabiy xodim boʻldi.
 
* [[Xurshid Doʻstmuhammad]]
: Yozuvchi Xurshid Doʻstmuhammad (Xurshid Doʻstmuhammedov) 1951yilda Toshkent shahrida tugʻlgan. Oʻrta maktabni, Toshkent Davlat universiteti (hozirgi OʻzMU) Jurnalistika fakultetini tamomlagan (1968—1973). Filologiya fanlari nomzodi «Fan„Fan va turmush»turmush“ jurnalida boʻlim muharriri (1973—1984), «Yosh„Yosh kuch»kuch“ jurnalida boʻlim muharriri, bosh muharrir oʻrinbosari, bosh muharrir (1986—1995) boʻlib ishlagan.
 
* [[Muhammad Yusuf]]
: 1954 yil 26 aprelda Andijonning Marhamat tumanida tugʻildi. Toshkentdagi rus tili va adabiyoti institutini tamomladi (1978). Respublika kitobsevarlar jamiyatida (1978—1980), «Toshkent„Toshkent oqshomi»oqshomi“ gazetasida (1980—1986), Adabiyot va sanʼat nashriyotida, «Oʻzbekiston„Oʻzbekiston ovozi»ovozi“ gazetasida (1986—1993) ishladi.
 
* [[Hayriddin Sultonov]]
: Toshkent viloyati Qibray tumanidagi Tuzel qishlogʻida 1956 yil 18 yanvarda tugʻilgan. 1973 yilda Parkentdagi maktabni tugatgach, ToshDU (hozirgi OʻzMU)ning jurnalistika fakultetiga oʻqishga kirdi (1972). U «Guliston»„Guliston“ (1974—1980), «Yoshlik»„Yoshlik“ (1982—1985) jurnallarida, Adabiyot va sanʼat nashriyotida (1980—1982, 1985—1993) faoliyat koʻrsatdi.