Bishkek: Versiyalar orasidagi farq
Kontent oʻchirildi Kontent qoʻshildi
→Havolalar: {{Qirgʻiziston shaharlari}} |
CoderSIBot (munozara | hissa) Maqolaga matn qoʻshildi |
||
Qator 1:
{| border=1 align=right cellpadding=4 cellspacing=0 width=240 style="margin: 0 0 1em 1em; background: #f9f9f9; border: 1px #aaaaaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 85%;"
! align="center" colspan="2" style="letter-spacing:0.8px; background-color:#ADDFFF; font-size:110%; color:<!--#ffffff-->" |
<!-- Bot tomonidan qoʻshilgan matn boshi -->
'''Bishkek''' (1926 y.gacha Pishpak, 1926—91 y.larda Frunze) — Qirg‘iziston Respublikasi poyta[[x]]ti. Yirik sanoat-transport tuguni, Qirg‘izistonning iqtisodiy va madaniy markazi. Chu vodiysida, Qirg‘iziston tizmasining shim. etagida, 700—900 m balandlikda joylashgan. Yanv.ning o‘rtacha t-rasi — 5,4°, iyulniki 24,4°. O‘rtacha yillik yog‘in 471 mm. Shahar mayd. 18,4 ming ga. Aholisi 631,3 ming kishidan ziyod (2000); qirg‘izlar 34,6%, ruslar 47,4%, ukrainlar 4,3%, tatarlar 2,5%, uyg‘urlar 2,1%, o‘zbeklar 1,8%, boshqa millatlar 7,3% ni tashkil qiladi. B. 4 ma’muriy tumanga bo‘lingan.Hoz. B. o‘rnida 1825 y. qo‘qonliklar tomonidan Pishpak (ko‘qonlik tari[[x]]chilar asarlarida Pishkak) qal’asiga asos solingan. 1860 va 1862 y.larda rus qo‘shinlari Ashtak dovoni orqali bostirib kelib qal’ani egallagan va butunlay vayron qilgan. 1864 y.da B. o‘rnida Pishpak rus harbiy istehkomi barpo etildi. Tez orada B. orqali Yettisuv savdo trakti (Toshkent — Semipalatinsk) vujudga keldi. 1878 y.dan B. Yettisuv viloyatining uyezd shaqri. Mayda oziq-ovqat va ko‘n sanoati kor[[x]]onalari bo‘lgan. Aholisi savdo-sotiq, kirakashlik, bog‘dorchilik, sabzavotchilik va g‘allachilik b-n shug‘ullangan. Pishpak 1918 y.dan Turkiston Mu[[x]]tor Respublikasi tarkibida, 1924 y.dan Qora qirg‘iz (1925 y.dan Qirg‘iziston) mu[[x]]tor viloyatining markazi. B. 1926 y.dan — Qirg‘iziston Mu[[x]]tor Respublikasining , 1936 y.dan Qirg‘iziston Respublikasining poyta[[x]]ti.B.da 1941—45 y.lar urushi davrida yangi sanoat kor[[x]]onalari qurilib front uchun qurolyarog‘lar ishlab chiqarilgan. Metallsozlik va mashinasozlik rivojlandi, urushdan keyin B. Qirg‘izistonning eng yirik industrial markaziga aylandi.Shaharda 94 sanoat kor[[x]]onasi, 2,7 ming kichik kor[[x]]ona, 42 assotsiatsiya, 2 konsorsium, 365 firma, 10 birja, 69 aksiyadorlik jamiyati, 494 mas’uliyati cheklangan jamiyat, 18 tijorat banklari, 8 konsern va 4 korporatsiya bor. Kime, kimyofarmatsevtika sanoati kor[[x]]onalari, "Qirg‘izmebel" birlashmasi, uysozlik k-tlari, temirbeton buyumlar z-di, issiklik elektr markazi ishlab turibdi. B. Bu[[x]]oro— Toshkent—Olmaota gaz quvuri orkali gaz b-n ta’minlangan. 2 t.y. vokzali, "Manas" [[x]]alqaro aeroporti bor. T.y. orqali Taroz sh. (sobiq Avliyoota) b-n bog‘langan.Shahar me’morligi 1872 y.gi dastlabki reja bo‘yicha shakllanib, to‘g‘ri burchakli kesishgan ko‘chalar b-n birga uncha katta bo‘lmagan mahallalarga bo‘lingan. Uylar, asosan, pa[[x]]sa va sinchdan bir qavatli qilib qurilib, somonli loy b-n suvalgan. 20—40-y.larda Madaniyat vazirligi binosi (1926), Hukumat uyi (1934), Tibbiyot in-ti (1939) va viloyat ijroiya qo‘mitasi binolari (1938) qurilgan. B.ni qayta qurish rejalariga (1939, 1948—58, 1971) ko‘ra shahar ko‘chalari kengaytirildi, mikrorayonlar barpo etildi. Shaharda 2—4 qavatli zilzilabardosh turar joy va jamoat binolari qurildi. 50—70-y.larda Tinchlik prospektida yangi mikrorayonlar vujudga keldi. Opera va balet teatri (1955), shahar kutub[[x]]onasi (1957—62), shahar markazidagi maydonda binolar ansambli (1956), q. [[x]]. vazirligi (1954—60), Sport saroyi (1974), Tasviriy san’at muzeyi (1974) binolari bunyod etildi.1996/97 o‘quv yilida 77 umumiy ta’lim maktabida 93,3 ming o‘quvchi, hunarte[[x]]nika bilim yurtlarida 5,7 ming <ref>[[OʻzME]]. Birinchi jild. Toshkent, 2000-yil</ref>
<!-- Bot tomonidan qoʻshilgan matn oxiri -->
{|width="100%" style="background-color:#ADDFFF; color:<!--#ffffff-->"
|[[Tasvir:Flag of Kyrgyzstan.svg|nothumb|25px]]
Qator 161 ⟶ 166:
[[zh:比什凯克]]
[[zh-min-nan:Bishkek]]
== Manbalar ==
{{manbalar}}
| |||