'''Bayrut''' — Livan Respublikasining poytaxti. O‘rtaOʻrta dengizning sharqiy sohilidagi sertepa yarim orolda joylashgan port. Iqlimi subtropik; yozi issiq va quruq. Yanv.ning o‘rtachaoʻrtacha t-rasi 14°, avg .niki 28°; o‘rtachaoʻrtacha yillik yog‘inyogʻin 900 mm. Aholisi 1,5 mln. kishi (1990, shahar atrofi b-n).
B. mil. av. 18-a.da Beruta, Berit deb atalgan. Misr qo‘lqoʻl ostida (mil. av. 15-a.
gacha), so‘ngrasoʻngra xettlarga (mil.av. 14-a.), ossuriyaliklarga tobe bo‘lganboʻlgan. 635 y. arab xalifaligi tarkibiga kiritilgan. B.ni 1110 y.da salib yurishi qatnashchilari egalladi. 14 — 15-a.larda mamluklar qoʻl ostida boʻldi. 1516 y.da esa turklar tasarrufiga oʻtdi. Livan amiri Faxruddin II (1584 — 1635) zamonida rasman mustaqil davlatning markazi edi. 17 — 18-a.larda B.ni Livan amirlari hamda turk voliylari idora qildi. 1860 y. avg .da fransuzlar bosib oldi. 1920 y 1 sent.dan fransuzlar mandati ostida "Ulugʻ Livan davlati", 1926 y.dan Livan Respublikasining (1943 y. noyab.gacha fransuz mandati ostidagi) markazi. 20-a.ning 30 — 50-y.larida B. Livandagi milliy ozodlik harakatining eng yirik markazlaridan biri boʻldi. 1943 y.dan mustaqil Livan poytaxti.
B.— yirik port, t.y. va avtomobil yo‘llariyoʻllari tuguni. Yakin va O‘rtaOʻrta Sharqhamda Yevropa mamlakatlarining tranzit savdolari B. orqali o‘tadioʻtadi. Mamlakatning savdomoliya markazi. Davlatning 60% sanoat korxonalari shu yerda joylashgan. To‘qimachilikToʻqimachilik, trikotaj, ko‘nkoʻn, oziq-ovqat (tamaki va b.), metallsozlik sanoati tarmoqlari rivojlangan. B. orqali chetga sitrus mevalari, olma, zaytun moyi, xom ipak, jun chiqariladi.
B.da me’moriymeʼmoriy yodgorliklardan Jome al-Umariy masjidi (1291 y.da qayta qurilgan), "Saroy masjidi" (16-a. boshi) va b. saqlangan. B. asosan zamonaviy shahar; ko‘pkoʻp qavatli uylar, mehmonxona, bank va b. qurilgan. B. markazida 3 katta maydon bo‘libboʻlib, boshqa shaharlarga boradigan yo‘llaryoʻllar shu yerdan boshlanadi. B.da un-tlar, Milliy kutubxona, Katta me’moriymeʼmoriy muzey (san’atsanʼat tarixi), Sursok muzeyi (zamonaviy san’atsanʼat), kollejlar va b. bor.
== Adabiyotlar ==
* [[OʻzME]]. Birinchi jild. Toshkent, 2000-yil
{{stub}} {{no iwiki}} <!-- Bot tomonidan yaratildi -->
