Bahrayn: Versiyalar orasidagi farq
Kontent oʻchirildi Kontent qoʻshildi
Amir.Temur (munozara | hissa) |
CoderSIBot (munozara | hissa) Maqola yangilandi |
||
Qator 1:
{{Bahrayn_info}}
<!-- Bot tomonidan qoʻshilgan matn boshi -->
'''Bahrayn''', Bahrayn Davlati (Davlat al-Bahrayn) —
Aholining 83% shaharlarda istiqomat qiladi. Islom diniga eʼtiqod etadi. Poyta[[x]]ti — Manama sh.
Bahrayn — konstitutsiyaviy monarxiya. Davlat boshlig‘i — amir. Qonun chiqaruvchi hokimiyatni amir va bir palatali Milliy Kengash (parlament), ijrochi hokimiyatni bosh vazir boshchiligidagi hukumat amalga oshiradi. [[1973-yil]] mamlakat konstitutsiyasi qabul qilingan. 1973 — [[1975-yil]]larda konstitutsiyaga muvofiq Milliy Assambleya (parlament) chaqirildi, biroq u [[1975-yil]]da amirning farmoni bilan tarqatib yuborildi. [[1992-yil]]da 40 kishidan iborat Maslaxat Kengashi tuzilganligi e’lon qilindi. Uning vazifasi — qonun loyihalari va mamlakat ijtimoiy-iqtisodiy siyosatining turli sohalari bo‘yicha tavsiyalar ishlab chiqishdan iborat. Kengash tarkibini amir belgilaydi. ▼
▲
Orollar hududi pasttekislikdan iborat, uning balandligi 135 m ga yetadi. [[Neft]], tabiiy gaz konlari bor. Iqlimi tropik iqlimga yaqin. [[Yanvar]] oyining o‘rtacha harorati 16°C, iyul oyining o‘rtacha harorati 37°C. Yiliga 90 mm ga yaqin yog‘in yog‘adi. Tropik saxgyular ko‘p joyni eg‘allagan. ▼
▲Tabiati. Orollar hududi pasttekislikdan iborat, uning
Tabiati nomi mil.av. 3-mingyilliklardagi manbalarda tilga olinadi. U o‘zining marvarid-durlari bilan mashhur bo‘lgan. [[1521-yil]] [[Portugaliya]] mustamlakachilari tomonidan bosib olingunga qadar Tabiati 8 asr mobaynida mustaqil arab musulmon davlati bo‘lgan. Portugallar bu yerda uzoq tura olmadilar. 1602 — 1783-yillarda Bahrayn [[Eron]] hukmronligida bo‘ldi. [[1820-yil]] va [[1861-yil]]dagi Britaniya — Bahrayn bitimlaridan so‘ng, u [[Britaniya imperiyasi]] izmiga o‘tdi, ya’ni uning mustamlakasiga aylandi. [[1971-yil]]da mustaqillikka erishdi. [[1971-yil]]dan [[BMT]] a’zosi. [[O‘zbekiston]] bilan diplomatiya munosabatlarini [[1992-yil]] mayda o‘rnatgan. Milliy bayrami 16-dekabr Milliy kun (1971-yil).▼
▲
Siyosiy partiyalar va kasaba uyushmalarning faoliyati taqiqlangan. Yashirin tarzda Bahrayn milliy ozodlik fronti ([[1959-yil]]da tuzilgan) va Bahrayn xalq fronti (1975) harakat qilmoqda. ▼
▲Siyosiy
[[Iqtisodiyot]]ning asosini [[neft]] va [[gaz]] zaxiralari tashkil qiladi. Mamlakatda har yili 2—2,5 man. tonna neft va 6 mlrd. kub m gacha tabiiy gaz qazib olinadi. Davlat byudjetm daromadining 70 % ga yaqini neft tufayli taʼminlanadi. Mamlakatda yiliga 14 mln. tonna neft mahsulotlarini qayta ishlaydigan zavod va yirik neft kimyosi (asosan, [[Saudiya Arabistoni]] nefti hisobiga ishlaydi), yiliga 200 ming t alyuminiy ishlab chiqaradigan zavod, dunyodagi eng katta kema taʼmirlash korxonalaridan biri, 11 elektr stansiya ishlab turibdi. 100 ga yaqin mayda va o‘rta yengil sanoat va hunarmandchilik korxonalari bor. Konditsionerlar yigiladigan, plastmassa buyumlar va oziq-ovqat mahsulotlari ishlab chiqariladigan, dengiz suvi chuchuklashtiriladigan korxonalar mavjud. Asosiy sanoat markazlari: [[Manama]], [[Muharrak]], [[Xidd]]. Qihsloq xoʻjaligi suyet rivojlangan. Yalpi milliy mahsulotning 1 % uning hissasiga to‘g‘ri keladi. Xurmo. pista, moyli ekinlar, anjir, sitrus mevalar, uzum yetishtiriladi. Oziq-ovqat mahsulotlariga bo‘lgan talab, asosan, chetdan keltiriladigan mahsulotlar hisobiga qondiriladi. Dengiz hayvonlarini ovlash va marvarid qidirish rivojlangan. Keyingi yillarda byudjet tushumlarini koʻpaytirish maqsadida sayyohlikni ri-vojlantirishga katta ahamiyat berilmoqda. Chetga neft mahsulotlari, alyuminiy, neft kimyosi mahsulotlari chiqariladi; chetdan sanoat va qishloq xo'jaligi asbob-uskunalari, transport vositalari, sanoat mollari, oziq-ovqat mahsulotlari keltiriladi. Avtomobil yoʻllari aholi yashaydigan manzillarni bir-biri bilan bogʻlaydi. Ularning uz. 2,6 ming km. Muharrak o.da xalqaro aeroport mavjud. Asosiy dengiz portlari — Manama, Sitra. Tashqi savdoda asosiy mi-jozlari — Saudiya Arabistoni, Buyuk Britaniya, AQSh, Yaponiya, Germaniya, Avstraliya. Pul birligi — Bahrayn dinori. ▼
Xoʻjaligi. Iqtisodiyotning asosini neft va gaz za[[x]]iralari tashkil qiladi. Mamlakatda har yili 2—2,5 man. tonna neft va 6 mlrd. kub m gacha tabiiy gaz qazib olinadi. Davlat byudjetm daromadining 70%ga yaqini neft tufayli taʼminlanadi. Mamlakatda yiliga 14 mln. tonna neft mahsulotlarini qayta ishlaydigan z-d va yirik neft kimyosi kti (asosan, Saudiya Arabistoni nefti hisobiga ishlaydi), yiliga 200 ming t alyuminiy ishlab chiqaradigan z-d, dunyodagi eng katta kema taʼmirlash kor[[x]]onalaridan biri, 11 elektr st-ya ishlab turibdi. 100 ga yaqin mayda va oʻrta yengil sanoat va hunarmandchilik kor[[x]]onalari bor. Konditsionerlar yigiladigan, plastmassa buyumlar va oziq-ovqat mahsulotlari ishlab chiqariladigan, dengiz suvi chuchuklashtiriladigan kor[[x]]onalar mavjud. Asosiy sanoat markazlari: Manama, Muharrak, Xidd.
▲
Tashrif chogʻida Oʻzbekiston xotinkizlar qoʻmitasi bilan Bahrayn Ona va bola uyushmasi oʻrtasida hamkorlik oʻrnatish haqida qoʻshma bayonnoma imzolandi. [[1997-yil]] 17 — 22 fevral kunlari Bahrayn neft va sanoat vazirlign delegatsiyasi [[Toshkent]]da mehmon boʻlib, Oʻzbekistonning iqtisodiy va eksport-import imkoni-yatlari b-n tanishdi. <ref>[[OʻzME]]. Birinchi jild. Toshkent, 2000-yil</ref> ▼
Madaniyati. B.da 6 y.lik boshlangʻich, 2 y.lik oraliq va 3 y.lik oʻrta umumiy taʼlim va hunar maktablari bor. Diniy maktablar ham ishlab turibdi.
Arab tilida "Al-ayyom" ("Kunlar"), "A[[x]]bor al-Xolij" ("Koʻrfaz yangiliklari"), "Al-Jamohir" ("Jamoa"), "Al-Fajr" ("Tong") gaz.
lari, "Al-Bah-rayn" ("Bahrayn"), "Sado al-Us bua" ("Hafta aks sadosi") jur.lari nashr etiladi. 1976 y.da Fors qoʻltigʻi mam-lakatlari mintaqaviy a[[x]]borot agentligi tashkil etilgan. 1955 y.dan radiost-ya arab tilida eshittirishlar olib boradi; 1973 y.dan telekoʻrsatuvlar yoʻlga qoʻyilgan.
B.da "Oʻzbekiston havo yoʻllari" milliy aviatsiya kompaniyasining vakolat[[x]]onasi mavjud. Oʻzbekiston Xotin-qizlar koʻmitasi b-n tadbirkor [[x]]otin-qizlar uyushmasining delegatsiyasi 1992 y. may oy ila Manamadagi har yilgi [[x]]ayriya yarmarkasida qatnashdi. U yerda oʻzbek ustalarining sanʼat va rangtasvir asarlari namoyish qilindi. Tashrif chogʻida Oʻzbekiston [[x]]otinkizlar qoʻmitasi b-n B. Ona va bola uyushmasi oʻrtasida hamkorlik oʻrnatish haqida qoʻshma bayonnoma imzolandi.
▲
<!-- Bot tomonidan qoʻshilgan matn oxiri -->
|