Berilliy: Versiyalar orasidagi farq
Kontent oʻchirildi Kontent qoʻshildi
k Bot: Migrating 116 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q569 (translate me) |
CoderSIBot (munozara | hissa) Maqola yangilandi |
||
Qator 2:
<!-- Bot tomonidan qoʻshilgan matn boshi -->
'''Berilliy''' (Beryllium), Be— kimyoviy element. Mendeleev da vri i sistemasining II guruhiga mansub, tartib rakami 4, atom m. 9,012; kumushdek oq, yengil va qattiq metall. Tabiatda bitta barqaror izotop ‘Be holida uchraydi. Fransuz kimyogari L. Voklen 1798 i.da berill mineralidan ajratib olingan oksidi VeO shaklida topgan (B.ning nomi ham shundan olingan). F. Vyoler b-n A. Byussi 1828 y.da bir-biridan mustaqil holda metall B.ni birinchi marta sof xolda olgan. B.ning yer
B. berilliy xloridni elektrolizlab olinadi. B.ning ikki (a va (1) shakl oʻzgarishi maʼlum. a va (5 B. 1277° trada bir-biriga aylanadi. B. geksagonal sistemada kristallanadi. B.ning zichligi 1816 kg/m3, suyuqlanish t-rasi 1287°, qaynash t-rasi 247G. Poling buyicha elektr manfiyligi 1,5; atom radiusi 0.113 nm; ion radiusi Ve2Q 0,030 nm, koordinatsion soni 3 ga teng . Havoda sirti himoyalovchi VeO pardasi b-n qoplanishi tufayli B. oksidlanmaydi. 800° dan yuqori trada qizdirilganda tez oksidlanadi. Amfoterligi b-n II guruhning boshqa mstallaridan farqqiladi. B. suyultirilgan kislota va ishqorlarda eriydi, shu jihatdan alyuminnyga uxshaydi. B. ishqorlarning suvdagi eritmalarida eriganda, berillatlar (mas, Na,BeO2) hosil B. f-torid VeQ ishqoriy metallar f-toridlari va ammoniy f-torid <!-- Bot tomonidan qoʻshilgan matn oxiri -->
|