Bosim: Versiyalar orasidagi farq

Kontent oʻchirildi Kontent qoʻshildi
CoderSIBot (munozara | hissa)
Maqolaga matn qoʻshildi
CoderSIBot (munozara | hissa)
Maqola yangilandi
Qator 3:
 
<!-- Bot tomonidan qoʻshilgan matn boshi -->
'''Bosim''' — biror jismning boshqa jism sirtiga tik yo‘nalishdayoʻnalishda ta’sirtaʼsir qiladigan kuchlar intensivligini ifodalovchi fizik kattalik. Pa yoki kgk/sm2 da o‘lchanadioʻlchanadi. Jism sirtiga tik ta’sirtaʼsir qiladigan kuchlar B. kuchlari deb ataladi (mas, bino poydevorining zaminga ta’siritaʼsiri, suyuklikning idish devoriga ta’siritaʼsiri va h.k.). Kuchlar sirt bo‘ylabboʻylab tekis taqsimlangan bo‘lsaboʻlsa, u holda B. P=F/Sh bunda F — jism sirtiga ta’sirtaʼsir qiladigan kuch, S — jism sirti. B.ning bir necha turi mavjud. Gidromexanik B.— suyuklikning biror nuqtasidagi bosim. U gidrostatik (tinch holatdagi suyuklikka oid) va gidrodinamik (harakatdagi suyuqlikka oid) xillarga bo‘linadiboʻlinadi. Gidromexanik B.ning atmosfera bosimidan ortishi ortiqcha B., atmosfera bosimidan kichik B. vakuummetrik B. deb ataladi. Dinamik B,— harakatdagi suyuqlik zarrasining hajm birligidagi kinetik energiyasini ifodalovchi tushuncha. Bundan tashqari, havo bosimi, bug‘bugʻ bosimi, parsial bosim (gazga oid), yonilg‘iyonilgʻi ichki yonuv dvigateli silindrida yonganda hosil bo‘ladiganboʻladigan gaz bosimi va b. xil B.lar bo‘ladiboʻladi. Biror idish, qozon hamda boshqalar ichidagi va atrofdagi muhit B.lari birgalikda mutlaq B. deyiladi. Bunday B. ata b-n ifodalanadi. Fan va texnikada juda kichik (q. Vakuum texnikasi) va juda yuqori B.lar b-n ish ko‘riladikoʻriladi. Kichik B.lar asosan tor b-n (q. Vakuum), atmosfera B.idan yuqori B.lar atmosfera (atm), millimetr simob ustuni (mm sim. ust.) yoki millimetr suv ustuni (mm suv ust.) b-n oʻlchanadi. Meteorologiyada B. birligi bar yoki mm sim. ust. b-n ifodalanadi. MKS tizimida (q. Birliklar tizimi) B. birligi sifatida N/m2 (kvadrat metrga nyuton), SGS tizimida — dina/sm2 (kvadrat santimetrga dina), MKGSS tizimida — kgk/m2 (kvadrat metrga kilogramm kuch) qabul qilingan. B. barometr, datchik va manometr b-n oʻlchanadi.<ref>[[OʻzME]]. Birinchi jild. Toshkent, 2000-yil</ref>
<!-- Bot tomonidan qoʻshilgan matn oxiri -->