'''Bosmachilik''' — Turkistonda sovet hokimiyati va bosqinchi qizil armiyaga qarshi olib borilgan qurolli harakatga sho‘roshoʻro hukumati davrida berilgan rasmiy nom. "Bosmachi" so‘zisoʻzi aslida turkiy "bosmoq" (hujum qilmoq) fe’lidanfeʼlidan yasalgan. Xalq o‘rtasidaoʻrtasida "bosmachi" deb harbiy birlikka aloqasi bo‘lmaganboʻlmagan jinoyatchi unsurlar, o‘g‘rioʻgʻri va bezorilar tushunilgan. Shuningdek birovlarning yurtini bosib olgan bosqinchilarni ham "bosmachilar" deyish mantiqan to‘g‘ritoʻgʻri keladi. 1918 y.ning boshidan 1919 y. o‘rtalarigachaoʻrtalarigacha bo‘lganboʻlgan arxiv hujjatlarida "bosmachi" so‘zisoʻzi uchramasdan, uning o‘rnigaoʻrniga "qaroqchi", "bosqinchi" iboralari qo‘llanilganqoʻllanilgan. 1919 y.ning o‘rtalaridanoʻrtalaridan boshlab avval vaqtli matbuotda, so‘ngrasoʻngra rasmiy hujjatlarda "bosmachi" va "bosmachilik" iboralari keng ishlatilgan. Bu iboralar milliy ozodlik harakatining mohiyatini soxtalashtirish, ajdodlarimizning sovet rejimi va bolsheviklar hukmronligi hamda qizil armiyaning bosqinchilik siyosatiga qarshi olib borgan krili kurashlarini niqoblash uchun buyuk davlat shovinistlari tomonidan o‘ylaboʻylab topilgan hamda "banditlik", "qaroqchilik" degan so‘zlarsoʻzlar b-n asossiz ravishda bir qatorga qo‘iilganqoʻiilgan (yana q. [[Istitslolchilik harakati)]].
1979—89 y.larda SSSRning Afg‘onistondagiAfgʻonistondagi intervensiyasiga qarshi afg‘onafgʻon xalqining olib borgan ozodlik kurashi qatnashchilarini ham dastlab sovet matbuoti "bosmachilar" deb nomladi. Keyinchalik o‘zoʻz vatanining mustaqilligi uchun kurashgan afg‘onafgʻon mujohidlari "dushmanlar" deb ataldi.
Qahramon Rajabov.
== Adabiyotlar ==
* [[OʻzME]]. Birinchi jild. Toshkent, 2000-yil
{{stub}} {{no iwiki}} <!-- Bot tomonidan yaratildi -->
