Brahmanizm: Versiyalar orasidagi farq

Kontent oʻchirildi Kontent qoʻshildi
CoderSIBot (munozara | hissa)
Yangi maqola yaratildi
 
CoderSIBot (munozara | hissa)
Maqola yangilandi
Qator 1:
'''Brahmanizm''', barahmanlik — qad. hind dini. Veda dinmasosida mil. av. 1-ming yillikning boshida paydo bo‘lganboʻlgan. B.ning muqaddas adabiyotiga vedalar va ularga yozilgan juda ko‘pkoʻp sharhlar (brahmanlar, arnyaklar, upanishadlar) kiradi. B.da veda dinidagi ko‘pginakoʻpgina xudolarning ta’siritaʼsiri deyarli yo‘qqayoʻqqa chiqib, asosan 3 xudo: Braxma, Shiva va Vishnu e’tiborlieʼtiborli hisoblangan. Brahma olamni yaratuvchi va boshqaruvchi, Vishnu — olamlarni saqlab qoluvchi va muhofaza qiluvchi, Shiva — hamma mavjudotni yakson etuvchi xudo deb tushunilgan. B.da ilgarigi totemistik tasavvurlarning qoldig‘iqoldigʻi sifatida hayvon (sigir, maymun)larni, ayrim o‘simliklarnioʻsimliklarni va b.ni ilohiylashtirish mavjud. B.da butun borliq xayoliy bo‘libboʻlib, jonli narsalar, jumladan inson ham qayta tirilish xususiyatiga ega deb qaralgan. Brahma belgilagan hayot me’yorlarimeʼyorlari, qonunning bajarilishi yoki bajarilmasligiga qarab inson axloqiga baho berilgan. B. ta’limotigataʼlimotiga ko‘rakoʻra, jonni xalos qilish, uni bundan keyingi qayta paydo bo‘lishdanboʻlishdan saqlab qolishning birdanbir yo‘liyoʻli jonning Brahma b-n qo‘shilibqoʻshilib ketishidir. Bunga erishmoq uchun Brahmaning ilohiy mohiyatini to‘latoʻla bilib olish, fikrni xudoga qaratish va tashqi olamdan butunlay voz kechish talab etilgan. B. ijtimoiy hayotni, jumladan davlatni ham Brahmaning ijodi, davlat arboblarini esa inson qiyofasidagi xudolar deb hisoblar edi.

Mil. av. 6—5-a.larda buddizm vujudga keldi va B.ga qarshi kurash olib bordi. Buddizmga qarshi kurash jarayonida va uning bevosita ta’siridataʼsirida B. astasekin hinduizmta aylanib ketdi.
 
== Adabiyotlar ==
* [[OʻzME]]. Birinchi jild. Toshkent, 2000-yil
{{stub}} {{no iwiki}} <!-- Bot tomonidan yaratildi -->