BUGʻLANISH — moddalarning suyuq yoki qattiq agregat holatlaridan gaz holatiga oʻtish jarayoni. Bunda molekula suyuqlik (yoki qattiq jism)dan tashqariga bugʻlanib chiqishi uchun sirt chegarasidagi molekulalarning tortishish kuchini yengishi kerak. Undan tashqari, modda suyuq (yoki qattiq) holatdan bugʻ holatga oʻtayotganida hajmi kattalashadi. Bunda tashqi bosim kuchiga qarshi ish bajariladi. Bu ish suyuqdik (yoki qattiq jism) molekulalarining ichki energiyasi hisobiga bajariladi. Shuning uchun bugʻlanish paytida jism soviydi, qattiq jism suyuqlikka nisbatan sekin bugʻlanadi. Qattiq jismlarning suyuqlikka aylanmay buglanishi sublimatsiya deb ataladi.
{{Maʼnolari|Bug‘lanish (maʼnolari)}}
'''Bug‘lanish''' — moddalarning suyuq yoki qattiq agregat holatlaridan gaz holatiga o‘tish jarayoni. Bunda molekula suyuqlik (yoki qattiq jism)dan tashqariga bug‘lanib chiqishi uchun sirt chegarasidagi molekulalarning tortishish kuchini yengishi kerak. Undan tashqari, modda suyuq (yoki qattiq) holatdan bug‘ holatga o‘tayotganida hajmi kattalashadi. Bunda tashqi bosim kuchiga qarshi ish bajariladi. Bu ish suyuqdik (yoki qattiq jism) molekulalarining ichki energiyasi hisobiga bajariladi. Shuning uchun bug‘lanish paytida jism soviydi, qattiq jism suyuqlikka nisbatan sekin bug‘lanadi. Qattiq jismlarning suyuqlikka aylanmay buglanishi sublimatsiya deb ataladi.Bug‘lanishBugʻlanish issiqligi — muayyan tradagi suyuqlik massa birligining bug‘lanishibugʻlanishi uchun zarur issiqlik miqdori. Odatda, bu miqdor solishtirma yashirin bug‘lanishbugʻlanish issiqligi deb yuritiladi. Xalqaro birliklar tizimid" uning birligi 2LBug‘ning2LBugʻning kondensatsiyalanish i — suyuqlik (yoki qattiq jism) molekulalarining tartibsiz issiklik harakati tufayli bug‘bugʻ holatidan qaytadan suyuqlik (yoki qattiq jism)ga aylanish jarayoni. Bug‘ningBugʻning kondensatsiyalanishi bug‘lanishgabugʻlanishga teskari jarayon. Bug‘Bugʻ suyuqlik (yoki qattiq jism) b-n muvozanatda bo‘lishiboʻlishi yoki muvozanatda bo‘lmasligiboʻlmasligi mumkin. Bug‘Bugʻ va suyuqlik (yoki qattiq jism) bir-biriga chegaradosh bo‘lgandaboʻlganda muvozanatlashgan kondensatsiyalanish kuzatiladi. Ular chegaradosh bo‘lmaganboʻlmagan hollarda esa bug‘bugʻ t-rasi pasayganda yoki hajmi kichrayganda kondensatsiyalanish boshlanadi. Bug‘ningBugʻning qattiq jism sirtini ho‘llashho‘llamasligigahoʻllashhoʻllamasligiga qarab, kondensatsiyalanish tufayli tomchi yoki parda hosil bo‘ladiboʻladi. B. sanoatda binolarni isitish va mexanik energiya olish uchun ishlatiladi. BUG‘BUGʻ (arab. — muguz, shox), burg‘uburgʻu — shox, sopoldan yasalgan qad. puflama cholg‘ucholgʻu. Odamlarni to‘plashtoʻplash, ogohlantirish uchun ishlatilgan. B.ning puflanadigan uch tomoni ingichka bo‘libboʻlib, yonida teshikparda yo‘qyoʻq. Bir xil, lekin ancha olisdan eshitiladigan tovushlar chiqaradi. O‘rtaOʻrta Osiyoda ayniqsa Amir Temur va Temuriylar davrida lashkarlarga nog‘oranogʻora, karnaylar qatori, muayyan xizmatlari uchun B. topshirilganligi haqida ma’lumotlarmaʼlumotlar mavjud.
== Adabiyotlar ==
* [[OʻzME]]. Birinchi jild. Toshkent, 2000-yil
{{stub}} {{no iwiki}} <!-- Bot tomonidan yaratildi -->
