Bugʻdoydoshlar: Versiyalar orasidagi farq

'''Bug‘doydoshlar'''BUGʻDOYDOSHLAR (g‘alladoshlargʻalladoshlar) (Roaseaye yoki Gramineae) — bir urug‘urugʻ pallali o‘simliklaroʻsimliklar oilasi. Bir yillik, ikki yillik yoki ko‘pkoʻp yillik o‘toʻt, ba’zanbaʼzan buta yoki dara[[x]]tlardan tashkil topgan. Poyasi silindrsimon tik yoki yonboshlab ko‘tarilibkoʻtarilib o‘sadioʻsadi, bo‘g‘imlargaboʻgʻimlarga bo‘linganboʻlingan, ichi g‘ovakgʻovak, shuning uchun u po[[x]]ol yoki somon deb ham ataladi. Bo‘yiBoʻyi 1 sm dan bir nechta o‘noʻn m gacha; ba’zilariningbaʼzilarining poyasi yog‘ochlanibyogʻochlanib baland bo‘libboʻlib o‘sadioʻsadi (mas, bambukning bo‘yiboʻyi 40 m, diametri 30 sm gacha). Barglari oddiy, ipsimon, qalami, bandsiz, navbatlashib joylashgan, qinli. Poyaning bir qismi shu barg qini ichida joylashadi. Gullari ikki jinsli, ba’zanbaʼzan bir jinsli, mayda, ko‘rimsizkoʻrimsiz, oddiy to‘pgullargatoʻpgullarga (boshoqchalarga) yig‘ilganyigʻilgan; bular esa murakkab to‘pgullartoʻpgullar, shingil, ro‘vakroʻvak va b. hosil qiladi. Boshoqchalari bitta yoki bir nechta, ba’zanbaʼzan ko‘pkoʻp gulli. Mevasi don, ba’zanbaʼzan danaksimon, yong‘oqsimonyongʻoqsimon yoki rezavor. Urug‘iningUrugʻining ko‘pkoʻp qismi kra[[x]]malli endospermdan iborat. B.ning ko‘pchiligikoʻpchiligi uzun ildiz poyali va popuk ildizli. B.ning 600 turkumi, 10000 turi ma’lummaʼlum. O‘zbekistondaOʻzbekistonda 91 turkumi (270 turi) usadi. Kupincha B. uchta kenja oilachaga bulinadi. B. yer sharining hamma qismida keng tarqalgan, ko‘pchilikkoʻpchilik turlari tropik mamlakatlarda uchraydi. B. qalin o‘tzorlaroʻtzorlar, pichanzorlar, o‘tloqlaroʻtloqlar, savanna, preriy va b. hosil qiladi. B.ga muhim madaniy don o‘simliklaridanoʻsimliklaridan — bug‘doybugʻdoy, sholi, makka, suli, arpa, javdar, tariq, oq jo‘joʻ[[x]]ori va b. (q. Donli ekinlar) hamda shakarqamish kiradi, shuning uchun ham kishilar hayotida ularning ahamiyati katta. Yovvoyi holda o‘suvchioʻsuvchi — oqso‘oqsoʻ[[x]]ta, raygras, bug‘doyiqbugʻdoyiq va b. ko‘pchilikkoʻpchilik turlari q. [[x]]. hayvonlari uchun yem[[x]]ashak (q. Yem[[x]]ashak ekinlari) hisoblanadi.

B.ning ba’zibaʼzi turlaridan te[[x]]nik o‘simlikoʻsimlik sifatida foydalanib, ulardan kra[[x]]mal, spirt, qog‘ozqogʻoz, [[x]]ushbo‘yushboʻy va yeyiladigan moy olinadi va qurilish materiallari, arqon, chutka va b. tayyorlashda foydalaniladi. Ko‘pchilikKoʻpchilik turlari dorivor, ba’zilaribaʼzilari manzarali. Kuchma qumlarni mustahkamlash uchun ekiladigan turlari ham bor. Ba’zilariBaʼzilari begona o‘toʻt.O‘ktam

Oʻktam Pratov.

{{stub}} {{no iwiki}} <!-- Bot tomonidan yaratildi -->