Koʻtarish kuchi

Koʻtarish kuchi - 1) gidrostatik (Arximed) K. k. — suyuqlik yoki gazlarga botirilgan jiyemga taʼsir etuvchi kuch (q. Arximed qonuni); 2) aerodinamik (gidrodinamik) K. k.— suyuqlik yoki gazlarning ularda harakatlanayotgan jiyemga taʼsir etuvchi kuchi. K. k. jismning harakat yoʻnalishiga tik taʼsir qiladi. Muhit (gaz yoki suyuqlik)ning jism (mas, samolyot) orqali nosimmetrik oqib oʻtishi tufayli K. k. vujudga keladi. Quyidagi formula orqali topiladi:bunda, V— koʻtarish kuchi, r — muhitning zichligi, — jism tezligi, S — harakterli yuzi (mas, samolyot qanotining kundalang profil yuzi), S, — jism shakliga bogʻliq boʻlgan oʻlchamsiz koeffitsiyent. Samolyotda K. k. quyidagicha hosil boʻladi. Samolyot qanoti havo oqimiga parallel yoki unga nisbatan kichik burchak (ataka burchagi) ostida qiyaroq oʻrnatilsa, havo oqimi qanot profilidan oʻtadi. Bunda kanotning ustki tomonidagi havo pastki tomonidagi havodan tezroq harakat qiladi va qanotning pastki tomonidagi havo bosimi ustkisidan ortiqroq boʻladi, natijada samolyot yuqoriga koʻtariladi. Ataka burchagi 15° dan ortganda K. k. kamaya boradi. K. k. uchish apparatlari, kemalar, oʻqaviy kompressorlar, turbina va b. koʻtaruvchi sirtlarining muhim harakteristikasi hisoblanadi.