Iqtisodiyot (fan): Versiyalar orasidagi farq

Kontent oʻchirildi Kontent qoʻshildi
MrErgashev (munozara | hissa)
Tahrir izohi yoʻq
MrErgashev (munozara | hissa)
Qator 22:
== Tarix ==
Qadimda Yunon [[filosof]]laridan biri [[Ksenofont]] oʻzining ilmiy ishlaridan birini „Ekonomikos“ deb ataydi. Bu asar orqali [[mamlakat]]ida roʻy berayotgan [[mahsulot]] almashinishi xamda ishchi xalqni qishloq hoʻjaligidan unumli foydalanib oʻzining moddiy ahvolini yaxshilashi borasida ilk marotiba soʻz yuritilgan. Keyinchalik bu sohalar borasida rivojlanish statistika oqimini keltirib chiqargan bir necha oqimlar vujudga keladi ulardan ayrimlari [[Oʻrta asr]]larda vujudga kelib oʻzining yoʻnalishi bilan bir necha mamlakatlar aro yaxshigina shuhrat qozongan:
*{{Main|Merkantalizm}}
* [[Merkantalizm]] — oqimidir bu yoʻnalish „merkante“ [[italyancha]] soʻzdan olingan boʻlib [[savdogar]], [[xaridor]] maʼnosini anglatadi, [[XVI]]-[[asr]]ning boshlarida paydo boʻlgan bu oqimning asoschilari taniqli italyan iqtisodchisi [[Tomas Men]] va fransuz iqtisodchisi [[Jan Batist Kolberg]] oʻzlarining [[ilmiy]] va [[amaliy]] ishlarida asos soluvchilar qatoridan joy olishdi.[[Merkantalizm]] tarafdorlari halq boyligining [[manba]]si va [[mamlakat]] [[iqtisodiyot]]ini rivojlanishi bu uning [[savdo]] bilan shugʻullanishi, eksport-importning izchilligidadir deb xisoblashishgan.
* [[FiziokratizmMerkantalizm]] — oqimidir bu yoʻnalish „merkante“ [[fransuzchaitalyancha]] soʻzdan olingan boʻlib [[Hokimiyatsavdogar]] tabiati maʼnosini beradi. Bu oliygohni asoschisi fransuz demokratisti, [[Fransua Kenexaridor]]dir maʼnosini anglatadi,Uning [[XVIIXVI]]-[[asr]]daning boshlarida paydo boʻlgan bu oqimning asoschilari taniqli italyan iqtisodchisi [[ParijTomas Men]]ning kichikva birfransuz nashriyotida chop etilganiqtisodchisi [[„IqtisodiyJan jadvallar“Batist Kolberg]] kitobioʻzlarining orqali[[ilmiy]] ushbuva [[Fiziokratamaliy]] maqomidaishlarida atalganasos birinchisoluvchilar insonlardanqatoridan birijoy sanaladiolishdi.[[Merkantalizm]] Uning kitobida keltirilishchatarafdorlari halq boyligining manbasi[[manba]]si va [[mamlakat]] [[iqtisodiyot]]ini rivojlanishi bu aholininguning qishloqhoʻjalik[[savdo]] mahsulotlarinibilan ishlabshugʻullanishi, chiqarishigaeksport-importning bogʻliqizchilligidadir deb hisoblanilganxisoblashishgan.
*{{Main|Fiziokratizm}}
* [[Klassik iqtisodiyotchilar]]-bu oqim bizning zamonamizga oʻzaro bogʻlikligi bilan ajralib turadi. [[XVIII]]-[[asr]]ning ikkinchi yarmi [[XIX]]-nchi [[asr]]ning boshlarida [[Adam Smitt]],[[Uilyam Petti]],[[David Rikardo]],[[Jan Batist Sey]]ning iqtisodiy ruknda ishlari ularni bevosita bu oqimni yaralishiga olib kelgan. Bu iqtisodchilarning fikricha [[halq]] boyligining manbasi va [[mamlakat]] [[iqtisodiyot]]ini rivojlanishi oʻzaro mahsulot ishlab chiqarish, raqobat faoliyatini kengaytirishi asosida yaratiladi deya xisoblashgan va oʻzlarining [[amaliy]] ishlarida buni yaqqol isbotlab berishgan.
[[Fiziokratizm]] — [[fransuzcha]] soʻzdan olingan boʻlib [[Hokimiyat]] tabiati maʼnosini beradi. Bu oliygohni asoschisi fransuz demokratisti [[Fransua Kene]]dir,Uning [[XVII]]-[[asr]]da [[Parij]]ning kichik bir nashriyotida chop etilgan [[„Iqtisodiy jadvallar“]] kitobi orqali ushbu [[Fiziokrat]] maqomida atalgan birinchi insonlardan biri sanaladi. Uning kitobida keltirilishcha halq boyligining manbasi va [[mamlakat]] [[iqtisodiyot]]ini rivojlanishi bu aholining qishloqhoʻjalik mahsulotlarini ishlab chiqarishiga bogʻliq deb hisoblanilgan.
*{{Main|Klassik iqtisodiyot}}
* [[Klassik iqtisodiyotchilariqtisodiyot]]chilar-bu oqim bizning zamonamizga oʻzaro bogʻlikligi bilan ajralib turadi. [[XVIII]]-[[asr]]ning ikkinchi yarmi [[XIX]]-nchi [[asr]]ning boshlarida [[Adam Smitt]],[[Uilyam Petti]],[[David Rikardo]],[[Jan Batist Sey]]ning iqtisodiy ruknda ishlari ularni bevosita bu oqimni yaralishiga olib kelgan. Bu iqtisodchilarning fikricha [[halq]] boyligining manbasi va [[mamlakat]] [[iqtisodiyot]]ini rivojlanishi oʻzaro mahsulot ishlab chiqarish, raqobat faoliyatini kengaytirishi asosida yaratiladi deya xisoblashgan va oʻzlarining [[amaliy]] ishlarida buni yaqqol isbotlab berishgan.
[[Iqtisodiyot]] hamisha [[jamiyat]] hayotining asosini tashkil etadi. Odam yashashi uchun oʻz ehtiyojlarini qondirish i kerak,Hamma ehtiyojlarni qondirish esa ishlab chiqarishni rivojlantirish bilan bogʻliq.[[Inson]] [[sanʼat]], [[adabiyot]] bilan shugʻullanishdan oldin avval ovqatlanishi, kiyinishi va yashash joyiga ega boʻlishi kerak.buning uchun zarur [[mahsulot]]lar, kiyim-kechak va boshqa tovarlar ishlab chiqarishda yaratiladi. Shu tarzda kishilarning [[moddiy turmush]] darajasi, moddiy ehtiyojlarning qondirilishi [[iqtisodiyot]]ning holatiga, iishlab chiqarishning rivojlanishiga tugʻridan-toʻgʻri va bevosita bogʻliqdir.
 
 
 
== Ilmiy va amaliy iqtisodiyot ==