Iqtisodiyot (fan): Versiyalar orasidagi farq

[[Tasvir:Ballard Farmers' Market - vegetables.jpg|thumb|Iqtisodiyot [[savdo]], [[ishlab chiqarish]] va jamg'arish bilan bog'liq harakatlarni mavjud bozor sharoitida o'rganadi]]

==Taʼrif==

# Muayyan [[mamlakat]]ning milliy xalq xoʻjaligi yoki uning bir tarmogʻi ([[transport]] iqtisodiyoti, [[qishloq xoʻjaligi]] iqtisodiyoti va boshqalar;

# Xoʻjalikning u yoki bu tarmogʻini, mintaqa xoʻjaligini, ishlab chiqarishni tashkil etish usullari va shakllarini, shuningdek, ishlab chiqarishni boshqarishni oʻrganadigan iqtisodiyot fanlari (sanoat iqtisodiyoti, savdo iqtisodiyoti va boshqalar). <ref>[[OʻzME]]. Birinchi jild. Toshkent, 2000-yil</ref>

== Tarix ==

Qadimda Yunon [[filosof]]laridan biri [[Ksenofont]] oʻzining ilmiy ishlaridan birini „Ekonomikos“ deb ataydi. Bu asar orqali [[mamlakat]]ida roʻy berayotgan [[mahsulot]] almashinishi xamda ishchi xalqni qishloq hoʻjaligidan unumli foydalanib oʻzining moddiy ahvolini yaxshilashi borasida ilk marotiba soʻz yuritilgan. Keyinchalik bu sohalar borasida rivojlanish statistika oqimini keltirib chiqargan bir necha oqimlar vujudga keladi ulardan ayrimlari [[Oʻrta asr]]larda vujudga kelib oʻzining yoʻnalishi bilan bir necha mamlakatlar aro yaxshigina shuhrat qozongan:

*{{Main|Fiziokratizm}}

[[Fiziokratizm]] — [[fransuzcha]] soʻzdan olingan boʻlib [[Hokimiyat]] tabiati maʼnosini beradi. Bu oliygohni asoschisi fransuz demokratisti [[Fransua Kene]]dir,Uning [[XVII]]-[[asr]]da [[Parij]]ning kichik bir nashriyotida chop etilgan [[„Iqtisodiy jadvallar“]] kitobi orqali ushbu [[Fiziokrat]] maqomida atalgan birinchi insonlardan biri sanaladi. Uning kitobida keltirilishcha halq boyligining manbasi va [[mamlakat]] [[iqtisodiyot]]ini rivojlanishi bu aholining qishloqhoʻjalik mahsulotlarini ishlab chiqarishiga bogʻliq deb hisoblanilgan.

'''Siyosiy iqtisod'''ning predmeti kishilarning moddiy neʼmatlar ishlab chiqarish, ayriboshlash, taqsimot va isteʼmol jarayonlaridagi ishlab chiqarish munosabatlaridan iboratdir.

*[[Iqtisodiyot nazariyasi]] esa ishlab chiqarish munosabatlarining oʻzinigina emas, balki ishlab chiqarish munosabatlarini ishlab chiqaruvchi kuchlar bilan bogʻlagan xolda oʻrganadi. Chunki, ishlab chiqarish munosabatlarining taraqqiyoti bu munosabatlarning ishlab chiqaruvchi kuchlar bilan bogʻlikligi va bir biriga taʼsir etishining natijasidir.

 

 

* '''"Ekonomiks"''' fani cheklangan resurslar asosida jamiyatning va insonning cheksiz extiyojlarini taʼminlash masalalarini oʻrganadi. „Ekonomiks“da aynan inson va uning extiyojlari markaziy muammo hisoblanadi. [[Iqtisodiyot nazariyasi]] oʻz navbatida iqtisodiy hodisalar, qonunlarni oʻrganib, ularni ob’ektiv xarakterini taʼkidlaydi.

chiqib, Qiymatni soʻnggi mahsulot bilan, bahoni esa talab va taklifning oʻzaro bir-biriga muvofiq kelgan vaziyatlarda (kesishish nuqtasida) belgilaydi.

 

„Umumiy Iqtisodiyot nazariyasi“ '''(Siyosiy iqtisod)''' darsligida fan predmeti professor Dobroʻnin fikricha quyidagicha taʼriflanadi: '''Umumiy Iqtisodiyot nazariyasi'''- bu ijtimoiy fan bulib, kishilar va guruhlarning ehtiyojlarini qondirish maqsadida cheklangan va raqobat tugʻdiradigan resurslardan foydalanib, moddiy neʼmatlar ishlab chiqarish, taqsimlash, ayriboshlash va isteʼmol qilish xatti-xarakatlarini oʻrganadi.