Asal: Versiyalar orasidagi farq

'''Asal''', bol — ishchi asalarilar o‘simliklar gulidagi shira (nektar)ni organizmida qayta ishlash yo‘li b-n hosil qiladigan shirin suyuqlik. Asa-larilar A.ni uya kataklariga o‘zlari uchun oziq qilib g‘amlaydi. A. o‘z tarkibiga ko‘ra nektardan farq qiladi. A.da 80% dan ko‘proq uglevodlar (glyukoza, fruk-toza), 0,4% kul, 13 — 20% suv bo‘ladi. Ada inson uchun foydali moddalarning 70 dan ortiq turi bor. Shuningdek, A.da mineral moddalar: kalsiy, natriy, ka-liy va b.; mikroelementlar, organik kislotalardan olma, limon kislotalari, vitaminlar (V2, V6, RR, S, Ye, K) borligi 682aniqlangan. Tabiatdan olinish manbaiga ko‘ra gul (nektar) A. va shira (o‘simlik barglari va poyalaridan ajraladigan shira) A.ga bo‘linadi. Guldan olingan A. ham o‘simlik turiga qarab beda, yantoq, kungaboqar, g‘o‘za va b.ga ajraladi. A. o‘zining ta’mi, hidi, rangi jihatidan, shuningdek qaysi faslda qanday o‘simlik gulidan yig‘ilganligiga va joyi (tog‘, o‘rmon, vodiy)ga qarab ham farqlanadi. Eng yaxshi A. — tog‘ asali, chunki u turli dorivor gullardan yig‘iladi. Oq akatsiya, beda, olma, shaftoli va b. o‘simliklar gulidan to‘plangan A. ham sifatli, of-tob kam tushadigan o‘rmon gullari va yetishgarishda turli zaharli dorilar sepiladigan texnika o‘simliklari, mas, fa, kanopdan olingan A. ancha sifatsiz hisoblanadi. A. mumkataklardan max-sus asalajratkich moslamalar b-n aj-ratib olinadi. A. qimmatli oziq-ovqat mahsuloti, uning 1 kg da o‘rtacha 3200 kaloriya energiya bor. A.dan tibbiyotda qadimdan doridarmon sifatida foy-dalanilgan. Hozir farmatsevtika sa-noatida turli doridarmonlar ishlab chiqariladi. A.ning o‘zi turli kasalli-klarga parhez va davo vositasi tarzida beriladi. 20-a.ning 60-y.laridan bosh-lab tibbiyotda A. b-n davolash usullari - apiterapiya shakllandi. A. oziq-ovqat sanoatida ham ishlatiladi.▼