Oksidlanish darajasi: Versiyalar orasidagi farq
Kontent oʻchirildi Kontent qoʻshildi
k Bot: Migrating 52 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q484152 (translate me) |
CoderSIBot (munozara | hissa) Maqolaga matn qoʻshildi |
||
Qator 1:
'''Oksidlanish darajasi''' - oksidlanish, qaytarilish, oksidlanish-qaytarilish [[reaksiya]]larida [[atom]]ning elektrostatik [[zaryad]]i qiymati.
{{chem-stub}}
<!-- Bot tomonidan qoʻshilgan matn boshi -->
'''Oksidlanish darajasi''', oksidlanish soni — oksidlanish reaksiyalarini talqin qilishda valentlik oʻrnida ishlatiladigan tushuncha. Kimyoviy birikmani batamom ionli tuzilishga ega deb faraz qilinsa, uning tarkibidagi biror elementning shartli zaryadi shu elementning oksidlanish darajasi deb ataladi. Elementlarning O. d.ni aniklashda doim kislorodning O.d.ni —2, vodorodnikini +1 deb qabul qilinadi. Metall ionlarining O.d. ularning zaryadiga teng deb olinadi. Mas, suv N2O da vodorodning O.D.+1, kislorodniki —2 dir. Kaliy yodid KJ da kaliyning O.d. +1, yodniki —1 dir. Erkin elementlarning O.d. O ga teng qabul qilingan. Har qanday molekula tarkibidagi barcha atomlarning O.d. yigʻindisy 0 ga teng . Mas, xromat kislotada (N2SgO4) xrom atomining O.d. (+1)2+x+(—2)-4=0, bundan x=+6. Shu yoʻl bilan H2SO4 da SHHHr O.d. +6, KMpO4 da Mp ning O.d. +7 ga tengligini aniklash mumkin. Kimyoviy birikmalarda atomlarning O.d. musbat (+), manfiy (—), 0 va hatto kasr songa teng boʻlishi mumkin. S2N2 da uglerod (S)ning O.d. — 1 ga, KJNi(CN)4]fl a nikel Ni ning O.d. 0 ga teng . Koʻpchilik hollarda molekula tarkibidagi atomlarning O.d. ularning valentliklariga, yaʼni ayni element hosil qiladigan haqiqiy bogʻlanishlar soniga teng boʻlmaydi. Organik birikmalarda uglerodning valentligi 4 ga teng , lekin O.d. turli birikmalarda turlicha. Mas, SN4 da uglerodning O.d. —4 ga, SO2 da +4 ga, NSON da 0 ga, NSOON da +2 ga, S2N4 da —2 ga teng .<ref>[[OʻzME]]. Birinchi jild. Toshkent, 2000-yil</ref>
<!-- Bot tomonidan qoʻshilgan matn oxiri -->
[[Turkum:Kimyo]]
== Manbalar ==
{{manbalar}}
{{OʻzME}}
| |||