Osmon sferasi: Versiyalar orasidagi farq
Kontent oʻchirildi Kontent qoʻshildi
yangi |
CoderSIBot (munozara | hissa) Maqolaga matn qoʻshildi |
||
Qator 1:
[[File:Earth within celestial sphere.gif|right|thumb|200px|Markazida [[Yer]] aylanayotgan nisbatan kichik '''osmon sferasi'''. Tasvirda shuningdek yulduzlar (oq), [[ekliptika]] (qizil) va [[ekvatorial koordinatalar tizimi]]ning [[oʻng ochilish]]i hamda [[cheklanish]]i (green) koʻrsatilgan.]]
[[Astronomiya]] va [[astronomik navigatsiya]]da '''osmon sferasi''' deb kuzatuvchiga [[konsentrik]] boʻlgan katta [[radius]]li tasavvuriy [[sfera]]ga aytiladi. Kuzatuvchi [[osmon]]idagi barcha obyektlar osmon sferasiga [[proyeksiya]]langan, deb qaralishi mumkin. Osmon sferasi astronomlar uchun muhim amaliy qurol boʻlib, kuzatuvlarda osmon jismlari joylashuvini chizishda asos boʻlib xizmat qiladi.
<!-- Bot tomonidan qoʻshilgan matn boshi -->
'''Osmon sferasi''' — osmon yorit-qichlarining vaziyatini kursatib be-ruvchi hayoliy va ixtiyoriy radiusli sfera. Yoritqichlarning oʻrnini va uning koʻrinuvchi harakatini oʻrganishda osmon koordinatalaridan foydalaniladi. O.s.ning tekislikdagi proyeksiyasi aylana. Kuzatuvchi O.s. markazida turadi va u turgan joyining uz meridiani mavjud buladi. Kuzatuvchi turgan nuqtadagi shoqulning yunalishi vertikal chiziq (ZZ’) deb ataladi. Vertikal chiziqning O.s. bilan kuzatuvchining tepasida (ufq yuqorisida)kesishgan nuqtasi zenit (Z) va unga diametral qarama-qarshi tomonda kesishgan nuqtasi nadir (Z’) deyiladi. Z va Z’ nuqtalaridan oʻtgan vertikal chiziqqa utkazilgan katta aylana vertikal aylana yoki vertikal deyiladi. Vertikal oʻqqa perpendikulyarqilib oʻtkazilgan katta aylana (SWNE) ufq tekisligidir. Kuzatuvchi O. s.ning faqat ufq tekisligidan yuqorida joylashgan yoritqichlarni kuzata oladi.
Osmon yoritqichlari sutka davomida Yer atrofida (olam oʻki RR’ atrofida) koʻrinma harakatda boʻladi. Olam oʻqiga oʻtkazilgan perpendikulyar aylanalar sutkalik paralellar, ularning eng kattasi esa osmon ekvatori deyiladi. <ref>[[OʻzME]]. Birinchi jild. Toshkent, 2000-yil</ref>
<!-- Bot tomonidan qoʻshilgan matn oxiri -->
{{astro-stub}}
Qator 63 ⟶ 70:
[[vi:Thiên cầu]]
[[zh:天球]]
== Manbalar ==
{{manbalar}}
{{OʻzME}}
| |||