|
'''Tatarlar''' — xalq, [[Tatariston]]ning asosiy aholisi (2,012,571 kishi, [[2010-yil]] oʻrtalari). [[Rossiya|Rossiya FederatsiyasiningFederatsiyasi]]ning [[Boshqirdiston]], [[Mari Respublikasi]], [[Mordoviya]], [[Udmurtiston]], [[Chuvashiston]] respublikalari, [[Nijniy Novgorod]], [[Kirov]], [[Penza]] va boshqa viloyatlarida ham yashaydi. Shuningdek, [[turkiy tildatil]]da soʻzlashuvchi Sibir ([[sibir Tatarlaritatarlari]]), Qrim ([[qrim tatarlari]]) va boshqa qavmlarni ham Tatarlartatarlar deb atashadi. Umumiy soni — 7 mln. kishi. [[Rossiya|Rossiya Federatsiyasidagi]] umumiy soni (qrim Tatarlaridantatarlaridan tashqari) 5,310,649 kishi ([[2010-yil]]lar oʻrtalari). [[Tatar tili]]da soʻzlashadi. Dindorlari — [[sunniy]] musulmonlar. [[Dehqonchilik]], [[chorvachilik]] va xunarmandchilik[[hunarmandchilik]] bilan shugʻullanadi.
Birinchi marta "Tatar" etnonimi 6—9-asrlarda [[Baykal koʻliningkoʻli]]ning janubi-sharqiy sohillarida yashovchi koʻchmanchi [[moʻgʻul]] qabilalari orasida uchragan. [[Moʻgʻullar]] istilosi]] davri (13-asr)da "Tatar" nomi [[Yevropa]]ga maʼlum boʻlgan. Turkiy tilli qabilalarning [[Ural]] yoni va [[Volga boʻyigaboʻyi]]ga kirib borishi mil. 3—4-asrlarga toʻgʻri kelib, [[gunshar]] va boshqa qabilalarning [[Sharqiy YevropagaYevropa]]ga istilosi davri bilan bogʻliq. Tatarlar ugorfin[[ugor-fin xalqlari]] bilan aralashib ketgan. 5— 7-asrlarda turkiy qabilalar [[Turk xoqonligi]] bosqini munosabati bilan [[Gʻarbiy Sibir]], Volga boʻyi va Ural yoni mintaqalariga qayta kirib kelishgan. 7— 8-asrlarda [[Azov]] boʻyidan Volga boʻyiga [[bulgʻorlar]] kelib, turkiylar va mahalliy ugorfinlarugor-finlar bilan birga [[Volga-Kama Bulgʻoriyasi]] davlatini tuzganlar. 15— 16-asrlardagi davlatlar ([[Qozon]], [[Astraxon]], [[Qrim]], [[Sibir]] va boshqa xonliklar) davrida Tatarlarningtatarlarning alohida guruhlari — Oʻrta Volga boʻyi va Ural yoni (KozonQozon T.itatarlari, [[misharlar]]), Astraxon T.itatarlari, Sibir T.itatarlari, Qrim T.itatarlari va b.boshqa T.tatarlar shakllana boshlagan.
{{stub}}
{{OʻzME}}
[[Turkum:Millatlar]]
|
