Ashxobod: Versiyalar orasidagi farq
Kontent oʻchirildi Kontent qoʻshildi
DastyorBot (munozara | hissa) k imlo |
DastyorBot (munozara | hissa) k imlo |
||
Qator 59:
<!-- Bot tomonidan qoʻshilgan matn boshi -->
'''Ashxobod''' (turkmancha Ashgabat; arab.— oshiq va fors— obod; 1919 y.gacha Asxobod, 1927 y.gacha Poltoratsk) — shahar, Turkmaniston poytaxti (1924 y. okt.dan). Kopetdog‘ tizmasining shim. etaklarida, Axal vohasida. Xalqaro temir yoʻl o‘tgan. Havo yo‘llari xalqaro ahamiyatga ega. A. yaqinidan Qoraqum kanali o‘tadi. Aholisi 412,8 ming kishi (1999). A. o‘rnida qadimda karvon yo‘li ustida joy-lashgan manzilgohlar bo‘lgan. A. 1881 y. qadimgi Asxobod qishlog‘i o‘rnida Rossiya mustamlakachi qo‘shinlarining harbiy istehkomi sifatida vujudga kelgan. Keyinroq Zakaspiy viloyatining ma’muriy markazi. A.ning vujudga keli-shida uning muhim karvon yo‘llari usti-da joylashganligi katta rol o‘ynagan. 1885 y. Asxobod —Kaspiy va 1899 y. Asxobod — Toshkent temir yoʻl liniyalarining qurilishi A.da sanoatning rivojlani-shiga olib keldi. 1917 y. dek. da A.da hokimiyatni bolsheviklar egallab, sho‘rolar hokimiyatini o‘rnatdi. 1918 y. 17 iyunda bolsheviklar rejimiga qarshi ko‘tarilgan qo‘zg‘olon sho‘rolar tomonidan shafqatsiz bostirildi. 1918 y. 11—12 iyulda A.da hokimiyat eserlar (oq gvardiyachilar) qo‘liga o‘tdi. 1919 y. 9 iyulda shaharni yana bolsheviklar egallab oldi. 1924 y. gacha A. Turkiston ASSRning viloyat markazi. 1924 y. 27 okt.dan Turkmaniston poytaxti va 1927 y.dan Ashxobod nomini oldi. 1948 y.gi Ashxobod zilzilasida shahar butunlay vayron bo‘ldi.A.— yirik sanoat, ma’muriy va mada-niyat markazi. Yetakchi sanoat tarmoqlari — mashinasozlik va metallsozlik. Shu-ningdek kimyo-farmatsevtika, oyna, yengil (ipgazlama, ipak, poyabzal, gilam to‘qish va b.), oziq-ovqat (go‘sht, vino, un, tama-ki) sanoati rivojlangan. Matbuot uyi, kinofabrika bor.A. — muhim madaniyat markazi. Tur-kmaniston FA, 8 oliy o‘quv yurti (shu jumladan Turkmaniston un-ti), 4 teatr (shu jumladan, Turkmaniston opera va balet teatri), tasviriy san’at muzeyi, tarix muzeyi, tarix-o‘lkashunoslik mu-zeyi (1881 y.da asos solingan), "Niso" tarix-madaniyat qo‘riqxonasi mavjud. A.da "Turkmaniston", "Ilm" nashriyot-lari, radio va televideniye, telemarkaz, 837Turkmaniston telegraf agentligi bor. Turkman va rus tillarida gaz. va jur.lar nashr etiladi. 1968 y.dan "Ashxobod oqshomi" shahar gaz. nashr etiladi.20-a. boshida shaharda to‘g‘ri burchak-li kesishgan ko‘chalar
<!-- Bot tomonidan qoʻshilgan matn oxiri -->
|