Gumus: Versiyalar orasidagi farq
Kontent oʻchirildi Kontent qoʻshildi
CoderSIBot (munozara | hissa) Maqolaga {{OʻzME}} andozasi qoʻshildi |
DastyorBot (munozara | hissa) k imlo |
||
Qator 1:
'''Gumus''' (lot. humus — tuproq), chirindi — tuproqning nisbatan barqaror, odatda, qoramtir organik birikmalari majmui; nobud boʻlgan oʻsimlik va hayvon organizmining biologik hamda biokimyoviy oʻzgarishi (chirishi va undan murakkab yangi moddalarning sintezlanishi) natijasida hosil boʻladi. G. tarkibiga organik qoldiq moddalar (oqsillar, uglevodlar, lignin, yogʻlar va b.), ularning oʻzgarishi vaqtida vujudga kelgan oraliq mahsulotlar (aminokislotalar, oksikislotalar, fenollar, monosaharidlar va h. k.) va guminli moddalar kiradi. G. tuproq unumdorligini taʼminlovchi eng muhim qismdir. Unda oʻsimlikning asosiy oziq elementlari (uglerod, azot, fosfor va b.) bor. Oʻsimlik krldiklarining chirishidan oddiy birikmalar vujudga keladi. Mas, mikroorganizmlar taʼsirida ulardan uglerod, karbonat angidrid, azot, fosfor va oltingugurt nitratlar hamda sulfatlar shaqlida, shuningdek, boshqa elementlar oʻsimliklar oʻzlashtira oladigan birikmalar holida ajralib chiqadi. G. kalsiy, magniy va b. kimyoviy elementlarni singdiradi hamda tuproqda ushlab turadi, tuproqning mineral qismini bir-biri
Ergash Ziyamuhamedov.
|