Kanal (suv yoʻli): Versiyalar orasidagi farq
Kontent oʻchirildi Kontent qoʻshildi
CoderSIBot (munozara | hissa) Yangi maqola yaratildi |
DastyorBot (munozara | hissa) k imlo |
||
Qator 1:
{{Maʼnolari|Kanal (maʼnolari)}}
'''Kanal''', su gʻorish kanal i — maxsus qazilgan suv yoʻli, sugʻorish sistemasining asosiy qismi. K., oʻtaydigan vazifasiga qarab, magistral (dare, suv ombori va sh.k. suv manbalaridan sugʻoriladigan yerlarga suv oqib keladigan); taqsimlaydigan (magistral kanallardagi suvni tuman yoki xoʻjaliklarga tarqatadigan); xoʻjalik (suvni tumanlararo yoki xoʻjaliklararo K.dan olib, xoʻjalikning sugʻoriladigan yerlariga oqizadigan), suvni egatlarga taqsimlash uchun xizmat qiladigan muvaqqat (ariq) turlarga boʻlinadi. K. suv olish inshootlaridan boshlanadi. Suv olish inshootlari orqali suv K.ga oʻzi oqib oʻtadi (oʻzioqar kanallar) yoki nasos st-yasi (mashina kanallari) orqali koʻtarib beriladi. K. qazilma, koʻtarma, yarim qazilma-yarim koʻtarma tarzda qurilishi mumkin. Odatda, uning koʻndalang kesimi trapetsiya shaklida boʻladi. Ayrim hollarda, K. oʻzani beton yoki temir beton
Qishloq xoʻjaligi, asosan, sugʻorma dehqonchilikka asoslangan Oʻrta Osiyoda juda yirik K.lar, jumladan, Turkmanistonda Krrakum kanali, Tojikistonda Katta Hisor kanali, Oʻzbekistonda Amu-Buxoro mashina kanali, Karshi magistral kanali, Katta Fargʻona kanali, Janubiy Mirzachoʻl kanali, Doʻstlik kanali va b. qurilgan (jadvalga q.). Oʻzbekistonda umumiy suv sarfi sekundiga 2500 m3 dan ortiq 74 kanal bor. Xoʻjaliklararo kanallarning umumiy uz. 32,4 ming km dan ortiq (2000).
Oʻrta Osiyodagi yangi oʻzlashtirilayotgan yerlarda xoʻjalik K.lari qurishda temir-betondan yasalgan novlar (lotoklar) keng qoʻllanilmoqda. Qadimdan sugʻorib kelinayotgan maydonlardagi sugʻorish tarmoqlari qayta qurilmoqda — ochiq xoʻjalik K.lari suv oʻtkazgich quvurlar
== Adabiyot ==
|