|
'''Kasalxona''' — bemorlarni yotqizib davolaydigan muassasa. Poliklinika b-nbilan birlashtirilgan K.lar bemorlarni poliklinikada va uyda tibbiy yordamning barcha turlari b-nbilan davolaydigan davolash-profilaktika muassasasi hisoblanadi; poliklinika b-nbilan birlashtirilmagan K. faqat statsionarda davolaydi. Ish hajmi va maʼmuriy boʻlinishiga koʻra, respublika, viloyat (oʻlka), shahar, tuman va uchastka K.lari farq qilinadi. Koʻp sohali (turli xil ixtisosliklari boʻyicha boʻlimlari bor) va ixtisoslashgan (sil, yuqumli, ruhiy, oftalmologik va b.) K.lar boʻlib, bular mazkur kasallik boʻyicha malakali va ixtisoslashgan tibbiy yordam koʻrsatadi. 14 yoshgacha boʻlgan bolalarga moʻljallangan bolalar K.si ham koʻp sohali va ixtisoslashgan K.larga boʻlinadi. Tibbiyot in-ti yoki ilmiy tadqiqot in-tining bazasi hisoblangan K. klinik K. deb ataladi. Bundan tashqari, aholiga kasbiga qarab xizmat qiladigan t.y. transporta K.si, suv xoʻjaligi xodimlari K.si va boshqa K.lar boʻladi. K.da bemorni vrach koʻzdan kechiradigan, hujjatlar rasmiylashtiriladigan qabulxona, zarur sanitariya-gigiyena choralari amalga oshiriladigan xonalar, davolash boʻlimlari (jarrohlik, terapiya va b.), davolashdiagnostika boʻlimlari (rentgenologiya, fizioterapiya); lab.lar, dorixona, oshxona, maʼmuriy-xoʻjalik boʻlimlari va b. boʻladi. Birlashgan K.ga, bundan tashqari, poliklinika ham kiradi. K.ni bosh vrach boshqaradi, bemorlar davolanadigan ixtisoslashgan boʻlimga esa shu ixtisoslik boʻyicha malakali vrach mudirlik qiladi. Birlashgan K.ning boʻlim mudiri poliklinikadagi tegishli boʻlimga ham rahbar boʻlishi mumkin. Xodimlar soni K.dagi oʻrinlar soniga bogʻliq. K.larning tuzilishi va funksiyasi, shuningdek, unda ishlaydigan tibbiyot xodimlarining haq-huquqlari, majburiyatlari va boshqalar OʻzR Sogʻliqni saqlash vazirligi tomonidan ishlab chiqilgan va tavsiya etilgan maxsus davlat meʼyornormalari, yoʻriqnoma va koʻrsatmalariga amal qilgan holda olib boriladi.
Hoz. O'zbekistan hududida qadimda ham K.ga oʻxshash davolash maskanlari mavjud boʻlgan. Amir Temur boshqa mamlakatlarning mashhur tabiblarini poytaxt Samarqandga olib kelib, maxsus shifoxonalar ochgan. Movarounnahr va Xurosonda shifoxonalar uchun alohida binolar qurilgan. Shifoxonalar ochishga Alisher Navoiy ham katta ahamiyat bergan. Turkistonning baʼzi viloyatlarida maxsus shifoxonalar boʻlganligi manbalarda qayd etilgan. Turkiston chor Rossiyasi tomonidan bosib olinganidan keyin oʻlkada Gʻarbga xos tibbiy muassasalar vujudga kelgan. Bunga qadar mahalliy aholi xalq tabobati (tabiblar, shikastbandlar)dan foydalangan. Toshkentda birinchi davolash muassasasi 1868 y. harbiy garnizon qoshida ochilgan lazaret boʻlib, u 1869 y. harbiy gospitalga aylantirilgan. Keyinchalik Samarqandda (1872), Xivada (1872), Buxoroda (1891) kichikroq K.lar ishga tushirilgan. 1883 y. oxirida Toshkentda ayollar va bolalar uchun birinchi ambulatoriya-shifoxona ochilgan. 1903 y. Yangi shahar K.si qurilgan. 1913 y. Eski shahar K.si (hoz. 1-shahar klinik K.si) ish boshlagan. 1916 y. temir yoʻl xodimlari uchun maxsus K. qurilgan. 1918 y. sobiq kadetlar korpusi binosida K. (hoz. 1-ToshTIning oʻquv bazasi), 1926 y. Toshsovet nomli fizioterapiya K.si; Koʻkcha dahasida epidemiologiya K.si (hoz. 1-Yuqumli kasalliklar K.si) ishga tushgan.
|
