Maldiv orollari: Versiyalar orasidagi farq
Kontent oʻchirildi Kontent qoʻshildi
CoderSIBot (munozara | hissa) Maqolaga matn qoʻshildi |
CoderSIBot (munozara | hissa) k Boʻlimlarni vikifikatsiyalash |
||
Qator 4:
'''Maldiv''' (Dhivehi Rajjge), Maldiv Respublikasi (Dhivehi Rajjeyge Jumhooriyya) — Jan. Osiyoda, Hind oke-anining shim.-gʻarbiy qismidagi Maldiv o.larida joylashgan davlat. Shri Lanka o.ningjan.garbida. Mayd. 298 km2. Aholisi 310,7 ming kishi (2001). Poytaxti — Male sh. Maʼmuriy jihatdan 20 orollar guruhiga boʻlinadi.
Davlat tuzumi. M. — respublika. Buyuk Britaniya boshchiligidagi Hamdoʻstlik tarkibida. Amaldagi konstitutsiyasi 1968 y. 11 noyab.da kuchga kirgan, unga 1972 va 1997 y.larda tuzatishlar kiritilgan. Davlat boshligʻi — prezident, aholi tomonidan 5 y. muddatga saylanadi (1978 y.dan Moʻmin Abdul Qay-yum). Qonun chiqaruvchi hokimiyat — bir palatali parlament (majlis). Ijroiya hokimiyatni prezident va u tayinlaydigan vazirlar mahkamasi amalga oshiradi.▼
== Davlat tuzumi ==
Tabiati. Maldiv arxipelagi 2 mingdan ortiq kichik orol (atoll)dan iborat, shundan 200 tasida odam yashaydi. Orollarning aksariyati marjon qoyalar bilan oʻralgan. Iqlimi ekvatorga xos, mussonli. Havo t-rasi 24—30°. Yomgʻir koʻp yogʻishiga qaramay (yiliga 2500 mm gacha) chuchuk suv yetishmaydi. Kokos palmasi, banan, sitruszorlar bor. Non daraxti oʻsadi.▼
▲
== Tabiati ==
▲
Aholisining 99% maldiv (divexi)lar, shuningdek, arablar va malayyalar ham yashaydi. Asosiy dini — islom. Rasmiy tili — maldiv (divexi) tili. Shahar aholisi 30%, birdanbir shahar — Maleda istiqomat qiladi.
Tarixi. Mil.av. 3—1-a.larda Seylon va Hindistondan singallar, hindlar kelib oʻrnashgan. Ular budda diniga eʼtiqod qilgan. 5—12-a.larda arablar va forslar kelgach, islom dini Tapkalgan, 1153 y.da islom sultonligi vujudga kelib, Didi sulolasi 1968 y.gacha hukmronlik qildi. Sultonlik 1558 y.dan portugallarga, 17-a.ning 2-yarmidan gollandlarga qaram boʻldi. 1796 y. dan Buyuk Britaniya hukmronligi oʻrnatildi, 1887 y. dek.da uning protektoratiga aylandi. 1965 y.da toʻliq mustaqillikka erishdi. 1968 y.da esa rus-publika deb eʼlon qilindi. M. 1965 y.dan BMT aʼzosi. Siyosiy partiyalari va kasaba uyushmalari yoʻq. OʻzR bilan diplomatiya munosabatlarini 1994 y. 7 dek. da oʻrnatdi. Milliy bayrami — 26 iyul — Mustaqillik kuni (1965).▼
== Tarixi ==
Xoʻjaligi. M. — iqtisodiy qoloq mamlakat. Yalpi ichki mahsulotda baliqchilikning ulushi 13%, sayyoxlik 18%, xizmat koʻrsatish sohasi 20%, q.x. ulushi 23,7% va sanoat ulushi 7,7% ni tashkil etadi. Baliq ovlash flotida 4 mingdan ortiq kema bor. Dengizdan chigʻanoq, marvarid, marjon ham olinadi. Q.x.ning asosi — kokos palmasi. Sholi va sabzavot, sitrus mevalar, mango, banan, batat, yams ham yetishtiriladi. Chorvachiligi yoʻqdarajada: bir oz parranda boqiladi. Sanoati bir necha mayda ustaxonalardan iborat (baliqMaldiv baliqchilari okeanda baliq ovlamoqdalar.▼
▲
== Xoʻjaligi ==
▲
ovlash kemalari quriladi, toʻr toʻqiladi, meva konservalari tayyorlanadi, marjonlardan bezaklar qilinadi, kokos yongʻogʻi qayta ishlanadi, baliq uni ishlab chiqariladi, uy-roʻzgʻor asboblari yasaladi va h.k.). Xorijiy sayyoxlik rivojlangan: yiliga 150 mingga yaqin sayyoh kelib-ketadi. Yuklar asosan kemalarda tashiladi. Savdo flotida 60 dan koʻproq kema bor. Asosiy dengiz porti — Male. Xulule o.da aeroport bor. Chetga quritilgan va dudlangan baliq, badiiy hunarmandchilik buyumlari, kokos palmasi mahsulotlari sotiladi. Chetdan oziq-ovqat va sanoat mollari, neft mahsulotlari keltiriladi. Savdo-sotiqdagi asosiy mijozlari: Hindiston, AQSH, Tailand, Yaponiya, Buyuk Britaniya, Singapur, Shri Lanka. Pul birligi — rufiya (Maldiv rupiyasi).
|