Arxiv: Versiyalar orasidagi farq

Kontent oʻchirildi Kontent qoʻshildi
CoderSIBot (munozara | hissa)
Maqolaga {{OʻzME}} andozasi qoʻshildi
DastyorBot (munozara | hissa)
k in-t → institut
Qator 1:
'''Arxiv''' (lot. archivum, yun. archeion — muassasa) — 1) hujjatlar saqlanadigan joy; 2) idoralar, tashkilotlar, shuning-dek ayrim shaxslar ish faoliyati davomi-da to‘plangan hujjatlar majmui. Qad. o‘zbek davlatlarida 3—4-a.lardayoq mar-kazlashgan hamda xususiy hujjatxonalar mavjud edi; temuriylar (14— 15-a.), keyinchalik Qo‘qon, Buxoro va Xiva xon-liklari davrida saroy arxiv-kutubxo-nalari bo‘lgan. 1919 y. 5 noyab. Turki-ston Respublikasi Yagona Davlat Arxiv jamg‘armasi (YADAJ) va Maorif Xalq komissarligi qoshida Arxiv ishlari Markaziy boshqarmasi (AIMB), 1930 y.dan O‘zbekiston Markaziy Arxiv boshqarmasi (O‘zMAB) vujudga keldi.1931 y.da O‘zbekiston YADAJ bo‘limlari o‘rniga Markaziy arxiv (MA), O‘zbekiston Markaziy Tarix ar-xivi (O‘zMTA), 1943 y.da. O‘zbekiston kinosurat-ovozli hujjatlar Markaziy Davlat arxivi, 1962 y.da O‘zbekiston Markaziy davlat tibbiyot arxivi (1965 y.dan O‘zbekiston Tibbiyot va texni-ka hujjatlari Markaziy davlat arxi-vi) tashkil etildi. A.lar ishlarini uyg‘unlashtirish va boshqarish uchun 1959 y.da O‘zbekiston ichki ishlar va-zirligi qoshida A boshqarmasi tuzildi. 1961 y.dan mazkur Boshqarma A.lar Bosh boshqarmasiga aylantirilib, O‘zbekiston Ministrlar Sovetiga bo‘ysundirildi. 1992 y. 19 iyulda O‘zbekiston Respubli-kasi Vazirlar Mahkamasi huzuridagi Bosh arxiv boshqarmasi deb nomlandi. Qoraqalpog‘iston Respublikasi va vi-loyat A.lari hamda muassasalar tasar-rufidagi A.lar unga bo‘ysunadi. O‘zRda jami 77 davlat A.i bo‘lib, ularda 6 mln.ga yaqin hujjatlar, jumladan 360 ming-dan ortiq surat hujjatlari, 14 ming-ga yaqin ovozli hujjatlar, 17,5 mingga yaqin kinohujjatlar saqlanadi (1999). Markaziy davlat arxivida 13-a.dan boshlab shu bugungacha bo‘lgan hujjatlar bor. O‘zbekiston rassomlarining ishla-ri O‘zbekiston BA Badiiy jamg‘armasi, shaxsiy guplam va muzeylardan o‘rin olgan. Toshkent, Samarqand, Buxoro, Xiva, Qo‘qon va b. shaharlarda Muqimiy, Furqat, Avaz, Hamza, Ayniy, Muxtor Ash-rafiy, Abdulla Qahhor, Fafur G‘ulom, Oybek, Hamid Olimjon va b.ning ba’zi A. materiallari ular uy-muzeylarida jamlangan.O‘zbekistonda A.larni shakllan-tirish, saqlash va ulardan foydala-nishda yuzaga keladigan munosabatlar hamda O‘zR A. muassasalari faoliyati O‘zbekiston Respublikasining "Arxiv-lar to‘g‘risida"gi qonuni (1999 y. 15 apr.) b-n tartibga solinadi. Ushbu qonun O‘zbekiston hududida mavjud bo‘lgan bar-cha A. hujjatlarini to‘liq qamrab olish-ga, O‘zR Milliy arxiv fondining yaxlit-ligini saqlab qolishga va fuqarolar, ja-miyat va davlatning ijtimoiy, madaniy, ilmiy va b. ehtiyojlarini qondirish maqsadida A. hujjatlarini hisobga olish, ekspertiza qilish, ro‘yxatdan o‘tkazish, butlash hamda ulardan foyda-lanishning yagona tartibini belgilashga qaratilgan. Konunga ko‘ra, hujjatlarda O‘zbekiston xalqining moddiy va ma’na-viy hayoti aks ettirilgan barcha A. fond-larining majmui O‘zbekiston Respubli-kasi Milliy A. fondi deb hisoblanadi. O‘zbekiston Respublikasi Milliy A. 668fondi davlat va nodavlat A. fondlari-dan tashkil topadi. Davlat A.larida va davlatning boshqa hujjatxonalarida doimiy saqlanayotgan hujjatlar, shu-ningdek davlat hokimiyati va boshqaruv organlarida, prokuraturalar, sudlar, banklarda, davlat korxonalari, muassa-salari va tashkilotlarida, O‘zbekiston Respublikasining diplomatik vakolat-xonalari va konsullik muassasalarida vaqtincha saqlanayotgan A. hujjatlari davlat A. fondini tashkil etadi. No-davlat yuridik shaxslarning faoliyati natijasida to‘plangan A. hujjatlari, shuningdek fuqarolarning shaxsiy A.larinodavlat A. fond imi tashkil etadi. Hujjatlarni O‘zbekiston Respu-blikasining Milliy arxiv fondiga ki-ritish yoki hujjatlarni undan chiqarish ekspert komissiyasining xulosasi asosi-da amalga oshiriladi.Hujjatlarning qimmatliligini aniqpash mezonlarini, ekspert komis-siyalarini tuzish va ularning faoliyat ko‘rsatish tartibini O‘zbekiston Respu-blikasi Vazirlar Mahkamasi huzuridagi Bosh arxiv boshqarmasi belgilaydi.A. uchun mutaxassis xodimlar Tosh-kent madaniyat in-tidainstitutida hamda O‘zMU ta-rix f-tida tayyorlanadi.Ra’noxon Fayziyeva.
 
== Adabiyotlar ==