Mustafo Choʻqay: Versiyalar orasidagi farq
Kontent oʻchirildi Kontent qoʻshildi
DastyorBot (munozara | hissa) k f-t → fakultet |
DastyorBot (munozara | hissa) k yanv. → yanvar |
||
Qator 1:
'''Mustafo choʻqay''' (Choʻqayev) (1886, Oqmachit, Qozogʻiston — 1941.27.12, Berlin) — Turkiston mustaqilligi uchun kurashchi, Turkiston muxtoriyati hukumati Bosh vaziri. Otasi Choʻqaybey Toʻrgʻay dodxoh oʻgʻli (1912 y.v.e.) boʻlis (volost) boshligʻi edi. M.Ch. boshlangich maʼlumotni Oqmachitda olgach, Toshkentdagi rus gimnaziyasida oʻqidi (1902—10), Peterburg untining huquq fakultetini tugatdi (1917). Rossiya 4-Davlat dumasining musulmonlar fraksi-yasida Turkiston ishlari boʻyicha kotib boʻlib ishladi (1917 y. fev.gacha). Keyinchalik Muvaqqat hukumat Bosh vaziri A. F. Kerenskiy boshchiligidagi komissiya tarkibida Turkistonda boʻddi. 1917 y. apr.da Petrograddan Tosh-kentga qaytdi va siyosiy voqealar ichida boʻldi. Turkiston oʻlkasi musulmonlari Markaziy Shoʻrosi raisi, "Birlik tugʻi" (qozoqcha) gaz.ning muharriri. Turkiston muxtoriyati hukumatining tashqi ishlar vaziri (1917—18), Bosh vazir (1918 y.
"Oʻrta Osiyodagi Sovetlar" (Parij, 1928) kitobida Turkistonda oʻrnatilgan sovet rejimining asl mohiyatini ochib tashladi. M.Ch. 1929 y.dan boshlab Turkiston Milliy Birligi Markaziy qoʻmitasining raisi boʻldi. Parij va Berlinda oʻzbek tilida "Yosh Turkiston" jur.ni chiqarib, unga muharrirlik qildi (1929—39). Parijda nemislar tomonidan qamoqqa olinib, Kompyen konslagerida tutqunlikda saqlandi. U yerda yuqumli kasallikka chalinib vafot etdi. M.Ch. Berlindagi musulmonlar qabristoniga dafn etilgan (1942 y. 2
M.Ch. rus, oʻzbek, qozoq, turk, fransuz, ingliz, nemis, polyak tillarida Turkistonning 20-a. tarixiga oid koʻplab maqolalar, kitoblar yozdi. "1917 yil, xotira parchalari" (Berlin, 1937; oʻzbek tilida) kitobi shuhrat qozondi. Bu asari turk (Anqara, 1988), rus (Germaniya, 1989; Tokio—Moskva, 2001), oʻzbek (Toshkent, 1992) tillarida alohida kitob boʻlib nashr qilindi. 2 jildli "Tanlangan asarlar" kitobi (Olmaota, 1998— 99) qozoq va qisman rus tilida bosilib chikdi.
|