Ozarbayjon: Versiyalar orasidagi farq
Kontent oʻchirildi Kontent qoʻshildi
DastyorBot (munozara | hissa) k noyab. → noyabr |
DastyorBot (munozara | hissa) k hoz. → hozirgi |
||
Qator 18:
== Tarixi ==
O.da paleolit davridan aholi yashay boshlagan. Qadim zamonlarda
O.ni bosqinchilar koʻp marta taladi. Aholining ularga qarshi kurashi, xu-susan, mil. 5-a. oxiri — 6-a. boshlarida Mazdakiylar harakatink yuzaga kel-tirdi. 8-a. boshlarida O. Arab xalifaligi qoʻl ostiga oʻtdi, islom dini tarqaldi. Bobak qoʻzgʻoloni, Xurramiylar harakatida dehqonlar va hunarmandlar qatnashdi. 11-a. oʻrtalarida Saljuqiylar boshliq turk qabilalari (oʻgʻuzlar va b.) bostirib keldi. 12-a.da Salju-qiylar mavqei pasayib, Shirvonshohlar, Kasroniylar, Eldegiziylar pod-shohdigi rivoj topishi bilan hunarman-dchilik, dehqonchilik, savdo-sotiq ta-raqqiy etdi. Shu davrda yetishib chiqqan Makkiy ibn Ahmad, Bahmanyor, Xatib Tabriziy, Hoqoniy, Nizomiy Ganja-viy, Mahastiy va b. jahon madaniyati ravnaqiga salmokli hissa qoʻshdilar.
13-a.ning 30-y.larida O.ga moʻgʻullar, 14-a. oxirida Amir Temur qoʻshinlari bostirib kirdi. 14—15-a.larda Shirvonshoxlar podshoxligi kuchaydi. Qora qoʻyunlilar va Oq qoʻyunlilar deb atalgan yangi davlatlar vujudga keldi. Sav-dosotiq avj oldi. Safaviylar davlati (16a.) davrida O. xalq xoʻjaligi va madaniyatida yuksalish roʻy berdi. Shoh Abbos I (1587—1629 y.larda hukmronlik qilgan) O. markazini Erondagi Isfahonga koʻchirishi oqibatida u Eronning chekka viloyatiga aylanib qoldi. Mahalliy hokimlar va ajnabiy bosqinchilarga qarshi dehqonlar qoʻzgʻo-loniga xalq qahramoni Koʻroʻgʻli boshchilik qildi. 18a. boshlarida Zakavkazye, chususan. O.ni qoʻlga kiritib olish uchun Eron bilan Turkiya oʻrtasidagi kurash kuchaydi. 19-a.dan Rossiya Zakavkazye yerlarini bosib ola boshladi. 1805- 13 va 1826-28 y.lardagi Ros-siya-Eron urushlari natijasida
Siyosiy partiyalari. Yangi Ozarbayjon, Ozarbayjon xalq fronti, Milliy mustaqillik partiyasi, Musovot, Ozarbayjon xalq partiyasi, Ozarbayjon dehqonlar partiyasi, Toʻgʻri yoʻl partiyasi, Ozarbayjon sotsialdemok-ratik partiyasi va b.
|