Trolleybus: Versiyalar orasidagi farq

Kontent oʻchirildi Kontent qoʻshildi
Tahrir izohi yoʻq
MrErgashev (munozara | hissa)
Tahrir izohi yoʻq
Qator 1:
[[Tasvir:Trådbuss Landskrona.JPG|thumb|300px|[[Polsha]]da ishlab chiqariluvchi "Solaris"„Solaris“ markali trolleybus, [[Shvetsiya]].]]
[[Fayl:92 Piazza Caiazzo.JPG|thumbnail]]
'''Trolleybus''' ([[ingliz tili|inglizcha]] ''trolley'' — - "g‘ildirakli„g‘ildirakli tok uzatuvchi"uzatuvchi“ va [[lotin tili|lotincha]] ''omnibus'' - — ""har„har yerda"yerda“, ""hamma„hamma uchun"uchun“ so‘zlaridan) tashqi manbadan beriladigan [[elektr toki]]ni iste’molisteʼmol qiluvchi [[elektr dvigateli]] yordamida harakatlanuvchi [[avtomobil]]dir.
 
<!-- Bot tomonidan qoʻshilgan matn boshi -->
'''Trolleybus''' (ing[[ingliz .tili|inglizcha]] troley  — kontakt simi va bus  — avtobus)  — kontakt tarmogi (koʻchalarga tortilgan sim)dan 2 "shoxi"„shoxi“ (dugasi) orqali tok bilan taʼminlanadigan relssiz shahar elektr transporti. T. yaratish va undan foydalanish ishlari 19-a. 80-y.larida Germaniyada olib borilgan. T.ni ishlab chiqishda kontakt tarmogʻidan tok olish masalasi ancha qiyin boʻlgan. T. dastlab 20-a. 30-y.larida Yevropa mamlakatlarida qatnay boshlagan. Toshkentda T. qatnovi T.y. vokzali — Eski joʻva marshruti boʻyicha 1947 y. boshlangan. Manyovrchanligi, shovqinsizligi va relssiz harakatlanishi T.ning tramvaydan afzalligi, kontakt osmasining murakkabligi kamchiligidir. Arzon elektr energiyadan foydalanishi, gaz chiqarmasligi, ishlatishning oddiyligi va ishonchliligi bilan avtobusdan ustun turadi. T. dvigatelining kuvvati 120 kVt, kontakt tarmogʻidagi kuchlanishi 500—600 V.
== Tarih ==
Trolleybus yaratish va undan foydalanish ishlari 19-asr 80-yillarida [[Germaniya]]da olib borilgan. Trolleybusni ishlab chiqishda kontakt tarmogʻidan tok olish masalasi ancha qiyin boʻlgan. Trolleybus dastlab 20-a. 30-y.larida Yevropa mamlakatlarida qatnay boshlagan.
 
Manyovrchanligi, shovqinsizligi va relssiz harakatlanishi Trolleybusning tramvaydan afzalligi, kontakt osmasining murakkabligi kamchiligidir. Arzon elektr energiyadan foydalanishi, gaz chiqarmasligi, ishlatishning oddiyligi va ishonchliligi bilan avtobusdan ustun turadi. Trolleybus dvigatelining kuvvati 120 kVt, kontakt tarmogʻidagi kuchlanishi 500—600 V.
Koʻpchilik T. 2 oʻkli, 2 yoki 3 eshikli qilib ishlab chiqariladi. Katta shaharlarda koʻp oʻkli T.dan foydalaniladi. T.ning tezligi 65—70 km/soat, oʻrtacha 50—70 kishi sigadi. Asosiy elektr jihozlari: oʻzgarmas tok elektr dvigateli, ventilyator, kompressor va past kuchlanishli asboblar, yoritish hamda signal apparaturalarini taʼminlovchi generatorlarni aylantiradigan yordamchi elektr dvigatellar. Mexanik qismlari: transmissiya, yurish qismi, boshqarish organlari. Transmissiya kardanli uzatma va differensial uzatmadan iborat. Yurish qismi (ressora osmasi, gʻildirak gupchaklari va b.) koʻp oʻrinli avtobus va ogʻir yuk mashinalarinikiga oʻxshash. Oyoq tormozi — pnevmatik, qoʻl tormozi — mexanik. Rul boshqarmasi mexanizmlari avtomobillarnikiga oʻxshash. T.dan shaharlararo marshrut larda ham foydalanish mumkin.
== Xarakteristkasi ==
Koʻpchilik T.Trolleybus 2 oʻklioʻqli, 2 yoki 3 eshikli qilib ishlab chiqariladi. Katta shaharlarda koʻp oʻkli T.danTrolleybusdan foydalaniladi. T.ningTrolleybusning tezligi 65—70 km/soat, oʻrtacha 50—70 kishi sigadi. Asosiy elektr jihozlari: oʻzgarmas tok elektr dvigateli, ventilyator, kompressor va past kuchlanishli asboblar, yoritish hamda signal apparaturalarini taʼminlovchi generatorlarni aylantiradigan yordamchi elektr dvigatellar. Mexanik qismlari: transmissiya, yurish qismi, boshqarish organlari. Transmissiya kardanli uzatma va differensial uzatmadan iborat. Yurish qismi (ressora osmasi, gʻildirak gupchaklari va b.) koʻp oʻrinli avtobus va ogʻir yuk mashinalarinikiga oʻxshash. Oyoq tormozi — pnevmatik, qoʻl tormozi — mexanik. Rul boshqarmasi mexanizmlari avtomobillarnikiga oʻxshash. T.dan shaharlararo marshrut larda ham foydalanish mumkin.
=== Mexanik qismlari: ===
transmissiya, yurish qismi, boshqarish organlaridan iborat.
 
Transmissiya kardanli uzatma va differensial uzatmadan iborat. Yurish qismi (ressora osmasi, gʻildirak gupchaklari va b.) koʻp oʻrinli avtobus va ogʻir yuk mashinalarinikiga oʻxshash. Oyoq tormozi — pnevmatik, qoʻl tormozi — mexanik. Rul boshqarmasi mexanizmlari avtomobillarnikiga oʻxshash. Trolleybusdan shaharlararo marshrut larda ham foydalanish mumkin. (2004).
Oʻzbekistonda T. Olmaliq, Samarqand, Toshkent, Toʻraqoʻrgʻon, Fargʻona sh.larida va Urganch — Xiva yoʻnalishida qatnaydi. Toshkent sh.da 15 ta T. marshruta bor (2004).
<!-- Bot tomonidan qoʻshilgan matn oxiri -->
 
== Trolleybus Oʻzbekistonda ==
Toshkentda Trolleybus qatnovi Temir yoʻllari vokzali — Eski joʻva marshruti boʻyicha 1947-yili boshlangan.
Oʻzbekistonda trolleybus [[Olmaliq]], [[Samarqand]], [[Toshkent]], [[Toʻraqoʻrgʻon]], [[Fargʻona]] shaharlarida va Urganch — Xiva yoʻnalishida faoliyat yurgizgan. Toshkent shahrida 15 ta trolleybus marshruti faoliyat koʻrsatgan. Oʻz faoliyatini [[1947]] yilda boshlagan Toshkent trolleybusi [[2010]]-yilning 1-may oxirgi marta yoʻnalishlarga chiqqan boʻlsa, [[Jizzax]] va [[Namangan]]da elektr transport qatnovi [[2010]]-yilning yanvarida toʻxtatilgan.
 
[[2013]]-yilga kelib, [[Xorazm]] trolleybus faoliyatini davom ettirayotgan Oʻzbekistondagi yagona hududga aylandi. Trolleybuslar harakati vohada [[1997]]-yilda boshlangan boʻlib, [[Urganch]] va [[Xiva]] shaharlari orasida trolleybus qatnovi yoʻlga qoʻyilgan.
 
<ref>[http://kun.uz/2013/08/30/newtrolley/ Xorazmda yangi trolleybuslar qatnovi 7 sentyabrda boshlanadi]</ref>
 
 
== Shuningdek ==
Qator 16 ⟶ 31:
* [[Tramvay]]
* [[Jamoat transporti]]
 
== Manbalar ==
<references/>
{{stub}}
{{Link FA|hu}}