Sulukta: Versiyalar orasidagi farq
Kontent oʻchirildi Kontent qoʻshildi
Imlo |
|||
Qator 60:
'''Sulukta''' ({{lang-ky|Сүлүктү}}; {{lang-ru|Сулюкта}}) — [[Qirgʻiziston]]ning [[Botken viloyati]] gʻarbiy chekkasida joylashgan [[shahar]]. Sulukta [[Fargʻona vodiysi]]ning gʻarbiy chekkasida, uch tomondan [[Tojikiston]] bilan chegaradosh hudud ichida joylashgan.
„Sulukta“ soʻzi „[[zuluk]]“ degan [[Turkiy tillar|turkiy]] soʻzdan kelib chiqqan degan fikr mavjud. Bu qarashga koʻra, Sulukta suvlarida zuluk koʻp boʻlgan, shuning uchun Sulukta haqida „bu joyning suvi zulukli“ deb yuritilgan va shu asnoda „sulukta“ soʻzi kelib chiqqan. Sulukta [[Oʻrta Osiyo]]ning [[koʻmir]] qazib chiqariladigan eng qadimgi markazlaridan biridir. Suluktada birinchi
Sulukta viloyatga boʻysunuvchi shahardir. Yaʼni, shahar hech bir tumanga kirmaydi. Qoʻshbuloq (eski nomi
Suluktada Sovet Ittifoqi davrida koʻpgina yirik koʻmir konlari, [[zavod]] va [[fabrika]]lar faoliyat yuritgan. Ittifoq parchalanganidan keyin zavod va fabrikalarning koʻpchiligi yopildi. Bunga texnika va mutaxassislar
== Tarixi ==
Sulukta Oʻrta Osiyoning koʻmir qazib chiqariladigan eng qadimgi markazlaridan biridir. Suluktada birinchi industrial koʻmir koni 1868-yilda ochilgan. 1940-yil Suluktaga shahar maqomi berilgan. Suluktada Qirgʻizstonda birinchi boʻlib Sovet hokimiyati oʻrnatilgan.
Sovet davrida Sulukta muhim ahamiyatga ega boʻlgan. Shaharda [[goʻsht]] kombinati, [[yogʻ]], [[gʻisht]] zavodlari, [[tikuvchilik sanoati]] korxonalari boʻlgan. Sovet Ittifoqi parchalanganidan keyin Suluktada istiqomat qilayotgan [[ruslar]] va [[tatarlar]]ning aksari shaharni tark etishdi. Ketganlar orasida yetuk mutaxassislar koʻp boʻlgan. 1990-yillarda mutaxassis ozligi, sovet davrida mavjud boʻlgan savdo tarmoqlarining yoʻq boʻlishi,
== Geografiyasi ==
Qator 147:
Suluktada koʻp millat vakillari yashaydi. Rasmiy maʼlumotlarga koʻra, [[qirgʻizlar]] eng katta etnik guruhdir. 2009-yilgi aholi sanogʻiga koʻra, Sulukta va unga qarashli qishloqlarda aholining etnik tarkibi quyidagichadir: 73.2 % qirgʻiz, 19.5 % oʻzbek, 3.6 % [[tatarlar|tatar]], 2.6 % [[ruslar|russ]], 0.7 % [[tojiklar|tojik]] va qolgan 0.4 % i boshqa millat vakillaridir.<ref name="2009 census"/>
Sulukta aholisi asosan [[Islom]] diniga sigʻinadi. Dindorlar islom dinining [[Ahl as-Sunna val-Jamoa|sunna]] mazhabida. Suluktada oʻn besh [[masjid]], bir pravoslav [[cherkov]]i bor.
2009-yilgi aholi sanogʻiga koʻra, Sulukta va unga qarashli qishloqlarning aholsi quyidagichadir:<ref name="2009 census"/>
{| class="wikitable sortable"
Qator 159:
|align="center"|13 378
|-
|Qoʻshbuloq <br/> (eski nomi
|align="center"|6 632
|-
Qator 205:
|quote=
|ref=
}}</ref> Sulukta koʻmir konining geologik tuzilishi 1903-yildan boshlab oʻrganilgan. Sovet [[Geologiya|geologlariga]] koʻra, Suluktada [[paleozoy]], [[mezozoy]] va [[kaynazoy]] eralarida hosil boʻlgan yotqiziqlar mavjud.
Asosiy koʻmirli qatlamlarning umumiy qalinligi 35-120
Sulukta koʻmir konida asosan [[qoʻngʻir koʻmir]] bor. Bu koʻmir [[Petrografiya|petrografik]] jihatdan ''fuzen-ksilen'' va ''klaren'' koʻmir turlariga mansub. Suluktada koʻmir ochiq va [[shaxta]] usulida qazib olinadi. Hozirgi kunda Sovet davrida faoliyat yuritgan yirik
== Hukumati ==
Suluktada [[mer]] va shahar [[kengash]]i shaharni boshqaradi. Mer ochiq saylovlarda saylanadi. Shahar Kengashida 19 aʼzo bor. Qoʻshbuloq (eski nomi Vostochniy) shahar tipidagi posyelkasi va Kolso qishloqlari ham Sulukta shahar boshqarmasiga qaraydi. Suluktaning hozirgi meri Abduzakir Ibragimovdir.
Sulukta viloyat miqyosidagi shahardir. Yaʼni, shahar toʻgʻridan-toʻgʻri [[Botken Viloyati]]
== Taʼlimi ==
=== Maktablar ===
Suluktada bir qancha taʼlim
Maktablarda darslar [[qirgʻiz tili|qirgʻiz]], [[oʻzbek tili|oʻzbek]] va [[rus tili|rus]] tillarida olib boriladi. Barcha oʻquvchilar qirgʻiz va rus tillarini oʻrganishadi. Bu ikki til Qirgʻizistonda rasmiy tildir. Maktablarda yana [[ingliz tili]] chet tili sifatida oʻqitiladi, ammo ingliz tili oʻqitish darajasining sifati yuqori emas. Umuman olganda Suluktada oʻzbek sinflardagi oʻquvchilar toʻrt, qirgʻiz sinflardagi oʻquvchilar uch tilni oʻrganishadi.
=== Kollej va litseyllar ===
Suluktada bir necha [[oliy oʻquv yurti]] bor. Sulukta Gumanitar-Iqtisodiy Instituti yoki SGII ({{lang-ru|Сулюктинский гуманитарно-экономический институт, СГЭИ}}) shahardagi eng yirik
Suluktada yana № 73-kasb-hunar litseyi bor. Litsey [[Tikuvchilik|tikuvchilarni]], [[Duradgorlik|duradgorlarni]], [[elektr toki]] ishchilarini va [[Haydovchilik|haydovchilarni]] tayyorlaydi.
== Madaniyati ==
Suluktada ikki [[kutubxona]] bor: umumiy kutubxona va bollar kutubxonasi. Bu kutubxonalarning ikkisi ham davlatga qarashlidir. Bolalar kutubxonasining ikki filiali bor. Biri shaharning oʻzida,
Suluktada 1936-yil ochilgan bollar [[musiqa maktabi]] ham bor. U yerda oʻquvchilar qoʻshiq kuylashni, raqsga tushishni va turli xil [[musiqa asbobi|musiqa asboblarini]] chalishni oʻrganishadi. Qoʻshbuloq qishlogʻida musiqa maktabining filiali faoliyat koʻrsatadi.
Suluktada faqat bitta [[park]] bor. Park yaqinida 5 000
Shahardan 35 km masofada Beles togʻ massivining tabiiy chegarasida „Togʻ Burguti“ [[
== Transporti ==
|