Inson huquqlari: Versiyalar orasidagi farq
Kontent oʻchirildi Kontent qoʻshildi
k 195.189.123.9 (munozara) tahrirlari Tegel versiyasiga qaytarildi |
Tahrir izohi yoʻq |
||
Qator 1:
'''Inson huquqi''' — [[shaxs]]ning hayotiy [[ehtiyoj]]i, yashashi, komil topishi uning [[jamiyat]], [[davlat]] va boshqa [[shaxs]]lar bilan aloqasi uchun zarur boʻlgan xususiyatlari.
[[File:HumanRightsLogo.svg|thumb|Inson huquqi logotipi]]
[[Inson huquqlari]] va [[erkinlik]]lari tizimi oʻz yaralish ibtidosi va rivojlanish mantiqiga ega. Adabiyotlarda '''
Ular quyidagilardan iborat.
* Inson huquqlarining „birinchi avlodi“ — [[fuqarolik]] va [[siyosiy]] huquqlar hisoblanadi.
* Inson huquqlarining „ikkinchi avlodi“ — bir qator obʼektiv va subʼektiv omillar taʼsiri ostida shakllandi. XIX asr oxiri XX asr boshlarida sanoati rivojlangan koʻpgina mamlakatlarda [[iqtisodiyot]] sohasida sezilarli siljishlar roʻy berdi.
* Nihoyat, [[inson huquqlari]]ning „uchinchi avlodi“ — „hamjihatlik huquqlari“ deb atalib, ular davlatlardan ustun turuvchi va kollektiv xarakterga ega. Umumiy eʼtirof etilgan qoidaga koʻra bu huquqlar: tinchlikka boʻlgan huquq, bexavotir tabiiy atrof muhitga boʻlgan huquq, insonniyatning [[iqtisod]]iy va madaniy merosidan foydalanish huquqi va boshqalar.
Insonning oʻz erkinlaiklari, huquqlari va manfaatlari uchun davom etgan uzoq kurashi umuminsoniy ahamiyat darajasiga koʻtarilgan quyidagi meʼyoriy-huquqiy hujjatlarda oʻzining moddiy ifodasini topgan:
* Erkinlikning buyuk xaritiyasi (1215 y.);
* huquq toʻgʻrisidagi petitsiya (1628 y);
* „Habea Cozpus AKT“ (1679 y.);
* huquqlar toʻgʻrisidagi bill (1689 y.);
* Amerika Virginiyasi huquqlari Deklaratsiyasi (1776 y.);
* Amerika Qoʻshma Shtatlarining mustaqillik Deklaratsiyasi (1776 y.);
* Fransuz inson va fuqaro huquqlari Deklaratsiyasi (1789 y.);
* Inson huquqlari Umumjahon Deklaratsiyasi (1948 y.);
* Iqtisodiy, ijtimoiy va madaniy huquqlar toʻgʻrisida xalqaro Pakt (1996 y) va boshqalar.
<!-- Bot tomonidan qoʻshilgan matn boshi -->
'''Inson huquqlari'''
Oʻzbekiston Respublikasining Konstitutsiyasida inson va fuqarolarning asosiy huquqlari, erkinliklari va burchlari, jumladan, shaxsiy huquq va erkinliklari, siyosiy huquklari, iq-tisodiy va ijtimoiy huquklari, shuningdek, I. h. va erkinliklarining kafolatlari belgilab berilgan (18— 52-moddalar). Oʻzbekiston Respublikasida barcha fuqarolar bir xil huquq va erkinliklarga ega boʻlib, jinsi, irqi, millati, tili, dini, ijtimoiy kelib chiqishi, eʼtiqodi, shaxsi va ijtimoiy mavqeidan qatʼi nazar, qonun oldida tengdirlar (18-modda). Jumladan, yashash huquqi
Mustaqillik yillarida Oʻzbekistonda I. h. va erkinliklarining ustunligidan kelib chiqadigan, xalqaro miq-yosda qabul qilingan yangi yuridik ta-moyil va talablarga asoslangan keng hukuqiy muhit vujudga keltirildi. Totalitar tuzumning tazyiq va zoʻravonligidan huquqiy meʼyorlar sari keskin burilish yasaldi. Respublika qonunlarini I. h. sohasidagi xalqaro meʼyorlar va andozalarga muvofiklashtirish, mazkur sohada Milliy harakat dasturini ishlab chiqish, I. h.ni himoya qiladigan muassasalarning yaxlit tizimini barpo etish, I. h.ga oid xalqaro shartnomalar va hujjatlarga qoʻshilishda davom etib, bu hujjatlar boʻyicha majburiyatlarni bajarishning
<!-- Bot tomonidan qoʻshilgan matn oxiri -->
|