Bosqon: Versiyalar orasidagi farq
Kontent oʻchirildi Kontent qoʻshildi
DastyorBot (munozara | hissa) k imlo |
kTahrir izohi yoʻq |
||
Qator 1:
[[File:Sledgehammers-1.jpg|thumb|250px|right|Oddiy bosqonlar]]
'''Bosqon''' yoki '''bozgʻon''' — 1) katta zalvar [[bolgʻa]]. Qadimgi ishlab chiqarish qurollaridan biri. [[Poʻlat]]dan yasaladi, ogʻirligi 4—6 kg, yogʻoch dastasining uzunligi 1 m gacha boʻladi. Qizigan poʻlat yoki [[temir]]ni sandonda bosqon bilan urib yalpoqlanadi. Ayrim joylarda, chunonchi [[Samarqand]]da temirchilarning dami ham bosqon deyiladi; 2) yuqoridan tushadigan zarb kuchi hisobiga metall xom ashyoga bosim bilan ishlov beradigan mashina. Qoʻl kuchi bilan ishlatiladigan dastlabki bosqon — richagli bosqon 13—14-asrlarda maʼlum boʻlgan. 16-asr boshlarida charxpalakdan harakatlanadigan bosqon paydo boʻldi, 18-asrda charxpalaklar oʻrnini bugʻ kuchidan, keyinchalik havo kuchidan foydalanib ishlaydigan bosqon egalladi. 20-asr boshlaridan elektr yuritmali bosqonlar, 1940-yillarda portlama bosqonlar, 1950-yillarda gaz bosqonlari yaratildi. Vazifasiga koʻra, bolgʻalash va shtamplash bosqonlariga; harakatlantirish vositasiga koʻra, bugʻhavo, pnevmatik (havo), mexanik, gidravlik (suyuqlik), portlama, gaz elektrmagnitli bosqonlarga boʻlinadi. Ishlash usuliga koʻra, oddiy (tushuvchi) va qoʻsh harakatli (tushuvchi qismlari qoʻshimcha tezlashtirilgan) bosqonlar buladi.
▲B.ning asosiy qismlari: porshen, shtok va baba (muxra); shabot (zalvor asos), stanina, yuritma va boshqarish mexanizmlari. B. temirchilikshtamplash i. ch.ining asosiy mashinalaridan biri hisoblanadi.
== Adabiyotlar ==
* [[OʻzME]]. Birinchi jild. Toshkent, 2000-yil
{{stub}}
{{OʻzME}}
| |||