Nemis tili: Versiyalar orasidagi farq

Kontent oʻchirildi Kontent qoʻshildi
Tahrir izohi yoʻq
Tahrir izohi yoʻq
Qator 14:
 
<!-- Bot tomonidan qoʻshilgan matn boshi -->
'''Nemis tili''' — hind-yevropa tillari oilasidagi germanolmon tillari guruhiga mansub til. GFR, Avstriya Respublikasi, Shveysariya Konfederatsiyasi (qisman), Lyuksemburg GersogligiHersogligi (qisman), Belgiya Qirolligining rasmiy tili. Rossiya Federatsiyasida, Shim. va Jan. Amerikaning bir kancha mamlakatlarida ham tarqalgan. Soʻzlashuvchilarning umumiy soni 110 mln. kishidan ortiqrokdir. N. t. frank, saks, turing , alemann, bavar singari gʻarbiy german kabilalari shevalari asosida tarkib topgan va quyi nemis, oʻrta nemis va jan. nemis lahjalariga, har bir lahja guruhi esa gʻarbiy va shar-qiy guruhchalarga ajraladi. N. t.ning taraqqiyot tarixida milliy tilgacha boʻlgan (16-a.gacha) va milliy til (18-a.dan) davrlari farqlanadi; 16—17-a.lar oʻtish davri hisoblanadi. Hoz. ada-biy til meʼyorlarining shakllanishi asosan 18-a. oxirida tugallanib, bu davrda grammatik tizim va imlo barqarorlashgan.
 
Hoz. N. t. fonologik tizimida monoftong va diftonglar 45 foizni tashkil etadi (16 unli fonema va 3 diftong); undoshlar tizimi 18 undosh fonema va 2 qorishiq tovushdan iborat. Barcha fonemalar hosil boʻlish oʻrni, usuli va talaffuzi jihatidan oʻzaro farqdanadi, muayyan oʻziga xosliklarga ega. Gramatik qurilishi analitiksintetik xususiyat bilan ajralib turadi. Mas, otlarda jins va kelishik shakllari, asosan, analitik tarzda, son kategoriyasi esa sintetik tarzda ifodalanadi. Bu holat boshqa soʻz turkumlaridagi shakllar ifodasida ham ku-zatiladi. Gapning asosiy turi feʼl markazli ran. Yasama, qoʻshma feʼllardan ifodalangan kesim qismlarining ran tarkibida distant holatda qoʻllanishi N. t.ning aloqida xususiyati hisoblanadi.
Qator 23:
<!-- Bot tomonidan qoʻshilgan matn oxiri -->
 
'''Nemis/Olmon tili''' (''Deutsch'', talaffuzi: ˈdɔʏtʃ; ''deutsche Sprache'') — germaniyagaolmoniyaga oid til.
 
[[Tasvir:Historical German linguistical area.PNG|thumb|left|Nemis tili, 1929]]