26-Mart 2014, 22:19 dagi koʻrinishi tahrirlash 94.180.65.205 (munozara) HistoryofIran tomonidan qilingan 1607608 tahriri qaytarildi (mun.)موش صحرایی ← Avvalgi tahrir		27-Mart 2014, 02:03 dagi koʻrinishi tahrirlash bekor qilish Xusinboy Bekchanov (munozara \| hissa) Interfeys administratorlari, Administratorlar 8 305 edits Tahrir izohi yoʻq Keyingi tahrir →
Qator 1: [[Fayl:Stamps of Uzbekistan, 2002-20.jpg\|right\|230px]] '''Chavgon''' ({{lang-az\|Çovqan}}) — otda oʻynaladigan jamoaviy sport oʻyini. '''Chavgon''' ({{lang-az\|Çovqan}}) — otda oʻynaladigan jamoaviy sport oʻyini. Qad. Sharqda Ch. chorvadorlar oʻyini sifatida paydo boʻlgan. Keyinroq otliq askarlarning mashgʻulotiga aylangan. Sharq xalqlari Ch. toʻpini "goʻy", egri tayogʻini "chavgon" deyishgan. Shu bois bu oʻyin "goʻychavgon" deb ham atalgan. Bu tarixiy qoʻlyozmalarda oʻz ifodasini topgan. Maxmud Koshgʻariyning "Devonu lugʻotit turk", Yusuf Xos Hojibning "Qutadgʻu bilig", Abdurazzoq Samarqandiyning "Majlai saʼdayn va majmai bahrayn", Zahiriddin Muhammad Boburning "Boburnoma" asari va b. manbalarda Ch. oʻyiniga oid kimmatli maʼlumotlar bor. Ayniqsa, Abdulqosim Firdavsiyning "Shohnoma", Unsur alMaoliyning "Qobusnoma" asarlarida Ch. oʻyini mufassal berilgan. 16-a. miniatyura maktabiga mansub nomaʼlum musavvirning "Chavgon oʻyini" asarida bu oʻyinning qizgʻin lahzasi tasvirlangan. Abu Abdulloh Rudakiy, Abdurahmon Jomiy, Alisher Navoiy Ch. oʻyinidan ilhomlanishgan va ajib oʻxshatishlar yaratishgan. Bu anʼana Sharq adabiyotida hamon davom etib keladi. Yozuvchi Primqul Qodirovning "Humoyun va Akbar" tarixiy romani boburiy malikalarning Ch. oʻyiniga tayyorgarligini tasvirlashdan boshlanadi. Tarixiy manbalarda yozilishicha, Ch. oʻyini aynan boburiylar saltanati davrida Hindistonda keng ommalashgan.▼ == Etimologiyasi == 1850 y.da Hindistonda xizmat qilayotgan ingliz otliq askarlari Ch. oʻyiniga qiziqib qolishgan va dastlabki musobaqalarni oʻtkazishgan. 1871 y.da Buyuk Britaniyada Ch. (polo) musobaqasi tashkil qilingan. Shu tariqa Ch. oldin Yevropa, keyin Amerika davlatlariga tarqalgan. 1900, 1904, 1920, 1924 va 1936 y.larda boʻlgan olimpiada oʻyinlari dasturidan ham joy olgan. Zamonaviy Ch. oʻyini (hoz. koʻplab davlatlarda "polo" deb ataladi) maydonning oʻlchami 274x182 m, yogʻochdan tayyorlanadigan toʻpining diametri 8 sm, ogʻirligi 120—135 g , ikki yondagi darvozalarining eni 8 m dan, oʻyin vaqti 56 min. (7 min.dan 8 boʻlim). Musobaqalashayotgan ikki jamoadagi 4 tadan otliq oʻyinchi qoʻllaridagi uchi egri tayoq (klyushka) yordamida toʻpni raqib darvozasiga kiritishga harakat qiladi. Oʻyinchilarga uchrashuv davomida otlarini oʻzgartirishlariga ruxsat etiladi. Hoz. kunda Ch. oʻyini Ozarbayjon, Fransiya, Argentina, AQSH, Meksika, Buyuk Britaniya, Italiya davlatlarida rivojlangan.▼ Chavgon soʻzi [[fors tili]]dan kelib chiqqan boʻlib, "uchi egri tayoq" maʼnosini anglatadi. == Tarixi == ▲~~'''Chavgon''' ({{lang-az\|Çovqan}}) — otda oʻynaladigan jamoaviy sport oʻyini.~~ Qad. Sharqda ~~Ch.~~chavgon chorvadorlar oʻyini sifatida paydo boʻlgan. Keyinroq otliq askarlarning mashgʻulotiga aylangan. Sharq xalqlari ~~Ch.~~chavgon toʻpini "goʻy", egri tayogʻini "chavgon" deyishgan. Shu bois bu oʻyin "goʻychavgon" deb ham atalgan. Bu tarixiy qoʻlyozmalarda oʻz ifodasini topgan. [[Maxmud ~~Koshgʻariyning~~Koshgʻariy]]ning "Devonu lugʻotit turk", [[Yusuf Xos ~~Hojibning~~Hojib]]ning "Qutadgʻu bilig", [[Abdurazzoq ~~Samarqandiyning~~Samarqandiy]]ning "Majlai saʼdayn va majmai bahrayn", [[Zahiriddin Muhammad ~~Boburning~~Bobur]]ning "Boburnoma" asari va b. manbalarda ~~Ch.~~chavgon oʻyiniga oid ~~kimmatli~~qimmatli maʼlumotlar bor. Ayniqsa, [[Abdulqosim ~~Firdavsiyning~~Firdavsiy]]ning "Shohnoma", [[Unsur ~~alMaoliyning~~al-Maoliy]]ning "Qobusnoma" asarlarida ~~Ch.~~chavgon oʻyini mufassal berilgan. 16-a. miniatyura maktabiga mansub nomaʼlum musavvirning "Chavgon oʻyini" asarida bu oʻyinning qizgʻin lahzasi tasvirlangan. [[Abu Abdulloh Rudakiy]], [[Abdurahmon Jomiy]], [[Alisher Navoiy]] ~~Ch.~~chavgon oʻyinidan ilhomlanishgan va ajib oʻxshatishlar yaratishgan. Bu anʼana Sharq adabiyotida hamon davom etib keladi. Yozuvchi [[Primqul ~~Qodirovning~~Qodirov]]ning "Humoyun va Akbar" tarixiy romani boburiy malikalarning ~~Ch.~~chavgon oʻyiniga tayyorgarligini tasvirlashdan boshlanadi. Tarixiy manbalarda yozilishicha, ~~Ch.~~chavgon oʻyini aynan [[boburiylar saltanati]] davrida ~~Hindistonda~~[[Hindiston]]da keng ommalashgan. == Tarqalishi == ▲1850 y.da Hindistonda xizmat qilayotgan [[ingliz]] otliq askarlari ~~Ch.~~chavgon oʻyiniga qiziqib qolishgan va dastlabki musobaqalarni oʻtkazishgan. 1871 y.da [[Buyuk ~~Britaniyada~~Britaniya]]da ~~Ch.~~chavgon (polo) musobaqasi tashkil qilingan. Shu tariqa ~~Ch.~~chavgon oldin [[Yevropa]], keyin [[Amerika]] davlatlariga tarqalgan. 1900, 1904, 1920, 1924 va 1936 y.larda boʻlgan [[olimpiada oʻyinlari]] dasturidan ham joy olgan. Zamonaviy ~~Ch.~~chavgon oʻyini (hoz. koʻplab davlatlarda "polo" deb ataladi) maydonning oʻlchami 274x182 m, yogʻochdan tayyorlanadigan toʻpining diametri 8 sm, ogʻirligi 120—135 g , ikki yondagi darvozalarining eni 8 m dan, oʻyin vaqti 56 min. (7 min.dan 8 boʻlim). Musobaqalashayotgan ikki jamoadagi 4 tadan otliq oʻyinchi qoʻllaridagi uchi egri tayoq (klyushka) yordamida toʻpni raqib darvozasiga kiritishga harakat qiladi. Oʻyinchilarga uchrashuv davomida otlarini oʻzgartirishlariga ruxsat etiladi. Hoz. kunda ~~Ch.~~chavgon oʻyini [[Ozarbayjon]], [[Fransiya]], [[Argentina]], [[AQSH]], [[Meksika]], [[Buyuk Britaniya]], [[Italiya]] davlatlarida rivojlangan. == Manbalar ==

Chavgon: Versiyalar orasidagi farq