|
'''Nemislar''' (oʻzlarini doyche deb atay-dilar) — xalq, Germaniyaning asosiy aholisi (74,6 mln. kishidan ortiq). Umumiy soni 86 mln. kishi (1990-y.lar oʻrtalari), jumladan, Rossiya Federa-siyasida 843 ming kishi, Qozogʻistonda 958 ming kishi (1990-y.lar oʻrtalari). Nemis tilida soʻzlashadi. Dindorlari — protestantlar (asosan, lyute-ranlar) va katoliklar.
'''Olmonlar'''(olmoncha — doyche) — Olmoniyaning tub aholisi. [[Olmoniya]]da 81-millionga yaqin, shu bilan birga [[AQSH]], [[Avstriya]], [[Afrika]], [[Osiyo]] davlatlarida istiqomat qiladilar. Umumiy soni 140-million. Antropologiyalik tarafidan evropoid irqining atlant-baltiq guruhiga kiradi. Olmon tilida gaplashadilar.
== Qadimgi tarixi ==
Nemis xalqining etnik asosini mil. 1-ming yillik oʻrtalarida Reyn va Oder daryolari oraligʻida yashagan qad. german qabilalari: franklar, sakslar, bavarlar, alemannlar, tyuringlar, tevtonlar, kimvrlar qabilalari ittifoqlari tashkil etgan. Bu ittifoq namoyandalari 10-a. ga kelib oʻzlarini — "tevtonlar" deb atay boshlaganlar. N. 9-a.da elat boʻlib shakllangan. Nemis xalqining shakllanishi jarayonida (12—13-a.lar) gʻarbiy slavyan (polab) va Bol-tiqboʻyi qabilalari (prusslar va ularga qardosh litva qabilalari) ham qatnashgan. 1871 y.da Prussiya yetakchiligida Germaniyaning siyosiy va iktisodiy birlashuvi nemis millatining shakllanishini, asosan, nihoyasiga yetkazgan. N.ning aksariyati yuksak rivojlangan sanoat va xizmat koʻrsatish sohasida band. <ref>[[OʻzME]]. Birinchi jild. Toshkent, 2000-yil</ref>
Olmonlar etnosining asosi miloddan avvalgi 1-ming yillikning oʻrtalariga qadar tashkil topgan frank, saks, bavar, aleman, tyuring, va boshqa qabilalar ittifoqi barpo qilgan. 843-yilda. [[Frank imperiyasi]] parchalangandan keyin, olmon tilli Shrqiy frank qirolligi tashkil topdi. Olmon tiliga nomlanishi diutistse (keyinroq doyche) 10-asrning oʻrtalarida belgili boʻldi. 10 — 14 asrlarda olmon jangarilari sharqqa tomon hujumlar uyushtirib, slavyan va prus qabilalarini bosib olib. Oʻzlarining etnik hududini kengayitdi. Undan keyin davlat bir necha asr siyosiy tarqoqlikka mubtalo boʻldi. 16-asrning boshlanishida sakson (meysen) dialektikasi asosida olmonlarning adbiy tili shakllanan boshladi. Siyosiy va diniy nizolardan keyin OLmonlar [[Masihiylik]] dining katolik va protestant tarmoqlarini, qabulladi.
== 18-20 asrdagi tarixi ==
== Manbalar ==
18 — 19 asrdagi urushlar, iqtisodiy inqirozlar Olmonlar ancha qismin boshqa davlatga ketishga majbur etdi. 1870 — 71 yillarda Bismark barcha Olmon erlarini birlashtirgandan keyin, davlatda mahsulot ishlab chiqarish yahshi yoʻlga qoʻyildi. Olmonlarning millat boʻlib shakllanishi nihoyasiga etdi. 1-jahon urushi bilan 2-jahon urushi vaqtida Olmonlar koʻp chiqinga uchradi. 1949-yil Olmoniyaning oldingi erida siyosiy ahvoli bir — biriga qarama — qarshi 2 davlat tashkil topdi. 1990-yildan boshlab [[Olmoniya]] hukumati chet eldagi (Balqan ellari, MDH, v.b.) Olmonlarninglarning tarixi vatnisha qaytib kelishiga sharoit yaratdilar. Milliy kasb — hunarlari — dehqonchilik va chorvachilik. Milliy hunarmandchiligiga ustalik, zargarlik, kulolchilik, duradgorchilik, kiyim tikish rivojlangan.
{{manbalar}}
== Madaniyati ==
16 — 17 asrlarda shakllana boshlagan milliy kiyimlari 20-asrning oʻrtasigacha saqlandi. Qadimdan kelayotgan afsona va ertaklari, balladalar saqlangan. Milliy raqslari bilan musiqalariga qoʻshni xalqlar ijodlari .taʼsir qildi.
{{stub}}
{{wikify}}
{{OʻzME}}
|
